Din psixologiyasi va pedagogika kafedrasi psixologik maslaxat va psixokorreksiya




Download 3,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet45/95
Sana22.09.2024
Hajmi3,81 Mb.
#271960
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   95
Bog'liq
l3JZ7OHkU1COFqzozEJC4w1n1Dus6QMb

Jabrdiyda
Jabrdiyda rolini o’ynaydigan odam o’zining bechoraligini va 
qiyinchiliklar bilan mustaqil kurasha olmasligini namoyish qiladi.
“Bunchalar yomon hammasi! Hech narsa qo’limdan kelmayapti! Sen – 
menga 
yordam 
bera 
oladigan 
yagona 
odamsan!”
Jabrdiydaning xulq-atvoriga xos xususiyatlardan biri – u vaqtining katta 
qismini hayotiy qiyinchiliklar va yengib bo’lmas to’siqlarni ustidan 


shikoyat qilishga sarflaydi, yangi yechim va imkoniyatlarni qidirishga 
emas.
Buning to’lovi esa o’zining zaif ekanligi va boshqalar uning ojizligidan 
foydalanib har doim ekspluatatsiya qilishiga bo’gan ishonchdir.
Oxiri Jabrdiyda o’zining Qutqaruvchilariga teskari o’girilib olib, ularni 
Zolimday ko’radi. Shunga qaramay Jabrdiydalik hissi doim qoladi.
Jabrdiydaga xos bo’lgan xususiyat – o’ziga mas’uliyat olmaslikdir. U 
o’zining mustaqil hayot kechira olmasligiga ishonadi va har doim 
Qutqaruvchini qidiradi, shuningdek Zolim(Agressor)ni ham o’ziga jalb 
qilishi mumkin, chunki ongosti darajasida o’zining passiv holatidan 
chiqishni istamaydi, chunki o’z hayotiga bo’lgan mas’uliyatni o’z 
bo’yniga olishni istamaydi. Agar jabrdiydaga muammosini hal qilish 
uchun maslahat berilsa, u buni birdan inkor qiladi, chunki o’z 
muammolarining hal bo’lishini ilojsiz deb biladi. Mas’uliyatdan 
qochganligi uchun jabrdiydalar ko’pincha turli qaramliklar: alkogol, 
narkotik, haddan ziyod ovqatlanish va shu kabilardan aziyat chekladi. 
Bu ham o’zini kimningdir ( odatda – Qutqaruvchining) qo’liga 
topshirish, o’ziga g’amxo’rlik qilishdan qochishning bir yo’lidir.
Jabrdiyda 
roli 
shaxsning 
bosqichma-bosqich 
degradatsiyaga 
uchrashini ta’minlaydi, chunki u mas’uliyatni o’z Qutqaruvchisining 
zimmasiga yuklaydi va to’laqonli hayot kechirishdan bosh tortadi. 
Zolim 
(Agressor)
Zolim – tanqid qiladi, bosim o’tkazadi, Jabrdiydani azoblaydi va ayni 
vaqtda Jabrdiydaning bechoraligini va doim xato qilishini ta’kidlaydi.
Biroq 
Zolim 
verbal 
bosim 
bilan 
kuchni 
farqlolmaydi.


“Sen hech qachon…”, “Qanday bunchalik ahmoq bo’lish mumkin?” 
degan gaplarni ko’p ishlatadi.
Zolim xulq-atvoriga xos bo’lgan asosiy xususiyat – u doim ochiqdan-
ochiq Jabrdiydasiga hujum qiladi. Buning to’lovi shuki, u verbal 
majburlash va bosim o’tkazishsiz ish bitira olmasligiga ishonchdir. 
Oiladagi zo’ravonligini asoslashda Zolim er quyidagi fikrga ishonadi: 
“Mening 
vazifam 
– 
dars 
berib 
qo’yishdir”.
Oxir-oqibat Zolim, uni boshqalarning xatosini tuzatish uchun Zolimga 
aylantirgan qandaydir tizimning Jabrdiydasi bo’lganligini his qilishi 
mumkin.
Zolim uchun boshqalar ustidan hukronlik qilish, Jabrdiydani ustidan 
dominantik qilish, boshqa odamlarga hujum qilish xos. Odatda 
bolaligida zo’rlik, qiynoqlarga uchragan bolalar ushbu rolni o’ynaydi. 
Ongosti darajasida bunday odamlar chuqur uyat hamda ilojsizlik hissini 
tuyishadi, boshqalarni ta’qib qilsh orqali bu hisni yashirishga intiladi. 
Ular shuningdek boshqalarga azob bergani uchun mas’uliyatni bo’yniga 
olishni istamaydi, chunki odamlarning o’zi shunday munosabatga loyiq 
deb hisoblashadi. Aql o’rgatish, tahdid qilish, qo’rqitish, ko’p sonli 
dakkilar va ochiq konfliktlar – Agressorning kundalik xatti-
harakatlaridir.
Zolim o’zining xulq-atvori bilan o’zining arzimas odam ekanligini 
boshqalarga proyeksiyalab, kompensatsiya hosil qilishga intiladi. 
Bunday odamlar o’zini jabrdiyda his qilib, aslida kim ekanliklarini 
anglamaydilar. Zolim uchun xos bo’lgan davriylik: “Men shunchaki 
sizga yordam bermoqchi edim (Qutqaruvchi), siz esa menga hujum 
qildingiz (Jabrdiyda), men esa o’zimni himoya qilishimga to’g’ri keldi 


(Zolim). Shuni qayd etish lozimki, bu roldan chiqish hammasidan oson, 
chunki Agressorning xatti-harakatlari ochiq destruktiv tabiatga ega. 

Download 3,81 Mb.
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   95




Download 3,81 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Din psixologiyasi va pedagogika kafedrasi psixologik maslaxat va psixokorreksiya

Download 3,81 Mb.
Pdf ko'rish