11- MAVZU. YETAKCHI ZAMONAVIY KONSULTATIV NAZARIYALAR VA TEXNOLOGIYALAR TALQINI Reja :
1.
Albert Ellis ratsional emotiveterapiyasining mohiyati
2.
Transakt tahlil hamda uni psixokonsultatsiyada qo’llanilishi
3.
Stiven Karpman uchburchagi hamda undan chiqish yo’llari
Tayanch tushunchalar: ratsional ishonch, irratsional ishonch,
ratsional emotive terapiya, yetuklik holati, bolalik hola, ota-onalik
holati, ego, zolim (aggressor), qutqaruvchi, jabrdiyda.
1955-yilda Albert Ellis tomonida ishlab chiqilgan Ratsional emotiv
xulq-atvor terapiyasiga asos solidi. Ratsional emotive terapiya kognitiv
yondashuvning o’ziga xos psixologik ko’rsatish usullaridan biriga
aylandi. Chunki ushbu terapiyada asosiy e’tibor kishi tafakkur tarzini
o’zgartirish orqali unga psixologik ko’mak berishga qaratiladi.
Boshqacha qilib aytganda, shaxs stress holatiga tushishiga, turli
psixologik muammolar yuzaga kelishiga sababchi bo’luvchi asosiy omil
bu insonning mantiqqa mos kelmaydigan irratsional ishonchlaridir
(irratsional fikrlardir) deyiladi.
Ratsional-emotiv terapiya asoschisi Albert Ellis irratsional
fikrlarni
4guruhga
ajratadi.
1.
"Majburiyatlar" — kimdir yoki nimadir qanday bo'lishi kerakligini
ko'rsatuvchi fikrlar. Masalan,
"Men o'yinda yutishim shart", "U menga
xushmuomala bo'lishi kerak". 2.
"Dahshatga soluvchi" fikrlar — biror hodisa, odam, narsa
o'ylaganidan ko'ra boshqacha bo'lib chiqsa, go'yo falokat bo'ladigandek
idrok etiladigan fikrlar. Masalan,
"U kelgunicha hamma joyni tozalamasam, juda yomon bo'ladi". 3.