Din psixologiyasi va pedagogika kafedrasi psixologik maslaxat va psixokorreksiya

ushbu rolni o’ynashi mumkin. Bu holatda uning xatti-harakatlaridagi 
yashirin motiv ayon: u o’z ko’z o’ngida o’ziga nisbatan bahosini 
oshirmoqchi. Bundan tashqari qutqaruvchilar qaramga qaramlik 
munosabatlariga tushib qolishi mumkin, bunda o’zlarining qutqaruvchi 
ekanligidan azoblanishadi va yordamga muhtoj bo’lmagan odamni ham 
qutqarishni o’zining qarzi deb biladi. Qutqaruvchilar uchun doimiy 
aybdorlik hissi, o’zini tanqid qilish, o’z zarariga bo’lsa ham 
boshqalarning muammosiga yo’nalganlik xos.
Shuni qayd etish lozimki, odatda Qutqaruvchidan hech kim yordam 
berishini so’ramaydi. Uning yordami aslida hech kimga kerak emas, u 
tahminiy baxtsiz jabrdiydadan yordam kerakmi-yo’qmi so’ramaydi. 
Bunday qutqaruvchilik ko’pincha qutqarilayotgan odamning shaxsiy 
chegaralari 
buzilganligidan 
dalolat 
beradi. 
Bundan 
tashqari, 
qutqaruvchilik qutqaruvchining juda katta quvvat va resurslarini tortib 
oladi, natijada u o’z hayotini yashay olmay qoladi. Bu rol uchta roldan 
eng xavflisi bo’lib, undan bo’shatish qiyin, chunki bunday odam bir 
qarashda 
oqko’ngil 
va 
empatik 
bo’lib 
ko’rinadi.
Bunday xulq-atvorning sabablari odatda kishining bolaligi, ota-onasi 
bilan munosabatlariga borib taqaladi. U “yaxshi qiz/yaxshi bola” bo’lish, 
real yoki ichki Ota-onasining maqullashiga erish, shuningdek o’zining 
bahosi hamda qadrini mustahkamlash uchun atrofdagi hammani 
qutqarishga intiladi. Ammo Qutqaruvchi kam resursli holatda bo’lgani 
uchun, o’ziga bo’lgan bahosi stabil bo’lishi mumkin emas.
Erik Bern aytganidek, “Birinchi guruh “Men sizga yordam berishga 
intilyapman” o’yinini o’ynasa, ikkinchi guruh rostdan ham kimgadir 
yordam beradi. 

Odam jabrdiyda rolida bo'lganida ko'pincha taqdirdan, odamlardan 
xafalik 
hissini 
tuyadi. 
Qutqaruvchi 
rolida 
esa 
jahl 
hissini 
ko'p 
tuyadi. 
Zolim ham jahl hissini tuyadi, ammo uning ildizi xafalik hissiga borib 
taqaladi. 
Uchburchakdan qanday chiqib ketish mumkin? Ushbu savolga Stiven 
Karpman g’oyasi asosida javob berishga intilamiz.
Vaqti-vaqti bilan har bir inson o’yin ishtirokchisiga aylanishi yoki 
o’yin o’ynash taklifini qabul qilishi mumkin. Shunday ekan, psixolog 
mijozda ushbu holatlarga tushib qolmaslik ko’nikmalarini shakllantirishi 
lozim. Mijoz o’zida
5muhim qarorni qabul qilishi lozim.

Download 3,81 Mb.