|
5 ball – a’lo, 4 ball – yaxshi, 3 ball – qoniqarli
VII.MUSTAQIL TA’LIM MAVZULARI
Mustaqil ishni tashkil etishning shakli va mazmuni
Talabalarning mustaqil ishi o’rganilayotgan mavzu yuzasidan ma'lumotlarni axborot tеxnologiyalarining imkoniyatlaridan kеng foydalangan xolda yig’ish, olingan ma'lumotlarni mustaqil ravishda ishlab chiqish, tahlil qilish va amaliyotda qo’llay olishdan iborat bo’lib, uning shakllari turli ko’rinishda bo’lishi mumkin. Mustaqil ishga mo’ljallangan mavzular quyida kеltiriritilgan. Mustaqil ishni bajarish natijalari baholanadi. Uyga vazifalarni bajarish, qo’shimcha darslik va adabiyotlardan yangi bilimlarni mustaqil o’rganish, kеrakli ma'lumotlarni izlash va ularni topish yo’llarini aniqlash, intеrnеt tarmoqlaridan foydalanib ma'lumotlar to’plash va ilmiy izlanishlar olib borish, mustaqil ravishda ilmiy manbalardan foydalanib ilmiy maqola va ma'ruzalar tayyorlash kabilar tinglovchilarning mashg’ulotlarda olgan bilimlarini chuqurlashtiradi, ularning mustaqil fikrlash va ijodiy qobiliyatini rivojlantiradi.
Мustaqil ta’lim mavzulari
Zamonaviy yordamchi moddalar. Ularning sifatini baholash usullari.
Dori vositalarini qadoqlashda ishlatiladigan zamonaviy qadoqlash matеriallari va asbob-uskunalar.
Dori vositalarini o’rashda ishlatiladigan mahalliy va zamonaviy o’rovchi matеriallar.
Tayyor dori vositalarini yorliqlashda ishlatiladigan asbob-uskunalar.
Fenasal kukuni sifatini baholash, qadoqlash va o‘rash.
O‘t haydovchi yig‘ma sifatini baholash, qadoqlash va o‘rash.
Insti granulasi sifatini baholash, qadoqlash va o‘rash.
Mukaltin tabletkasi sifatini baholash, qadoqlash va o‘rash.
Diazolin draje sifatini baholash, qadoqlash va o‘rash.
Iramoks kapsulasi sifatini baholash, qadoqlash va o‘rash.
Indometatsin surtmasi sifatini baholash, qadoqlash va o‘rash.
Anuzol shamchasi sifatini baholash, qadoqlash va o‘rash.
Lyugol eritmasi sifatini baholash, qadoqlash va o‘rash.
Na’matak qiyomi sifatini baholash, qadoqlash va o‘rash.
Qalampir yalpiz nastoykasi sifatini baholash, qadoqlash va o‘rash.
Qizilmiya suyuq ekstrakti sifatini baholash, qadoqlash va o‘rash.
Dimеdrol in’eksiya uchun eritmasi sifatini baholash, qadoqlash va o‘rash.
Lеvomisеtin ko’z tomchilari sifatini baholash, qadoqlash va o’rash.
Ingalipt aerozoli sifatini baholash, qadoqlash va o‘rash.
Mumifеr tabletkasini biosmaradorligini aniqlash.
Fеraskofol tabletkasini biosamaradorligini aniqlash va korrelyasion koeffitsientni hisoblash.
Zamonaviy biofarmasеvtik tahlil usullari. Biologik suyuqliklardan dori moddalarini ajratib olish usullari.
Tayyor dori vositalarining saqlanish muddatiga ta’sir qiluvchi omillar.
Tabletkalarning turg‘unligini ta’minlash: askofitin tabletkasi misolida.
VIII.TESTLAR
Reglament nima?
+ reglament (cheklama) – ishlab chiqarishning asosiy qonunlari bo‘lib, farmatsevtik korxonaning xom ashyodan boshlab, tayyor dori shaklini yaratishgacha bo‘lgan jarayonlarni o‘z ichiga oladi
- tayyor dori sifatini baholash standarti
- xom ashyoning sifatini baholash standarti
- texnologik tarkib va bosqichlarni saqlovchi
2. Standartni reglamentdan farqi
+ standart mahsulot sifatini belgilaydi, reglament esa texnologik jarayon ketma-ketligini belgilaydi
- farqi yo‘q
reglament hamma uchun qonun
reglament tayer maxsulot sifatini belgilaydi, standart esa texnologik jaraenni belgilaydi
3. DST ni TST dan farqi?
+ DST xalq xo‘jaligining turli soxalarida qo‘llaniladigan mahsulotlar uchun, TST esa ma’lum bir soxaga tegishli mahsulotlar uchun beriladi
- farqi yo‘q
- DST mahsulot sifatini belgilamaydi
- tuzilishi bo‘yicha
4. Korxonalarda dori ishlab chiqarish hajmi bo‘yicha qanday tasniflanadi?
+ yirik seriyali, o‘rta seriyali va kam seriyali
- yirik tonnali, o‘rta tonnali va kam tonnali
- rentabel va norentabel
- ambulator va statsionar
5. Ingredientlar – bu
+ dastlabki moddalar bo‘lib, dori shakli tarkibiga kam o‘zgargan yoki o‘zgarmagan holda kiritiladi
- dastlabki moddalar bo‘lib, qayta ishlash uchun qo‘llaniladi
- texnologik bosqichlarning oxirgi mahsuloti
- bir yoki bir necha texnologik bosqichlardan o‘tgan yarim tayyor mahsulot
6. Tayyor mahsulot nima?
+ texnologik bosqichlarning oxirgi mahsuloti
- dastlabki moddalar bo‘lib, qayta ishlash uchun qo‘llaniladi
- dastlabki moddalar bo‘lib, dori shakli tarkibiga kam o‘zgargan yoki o‘zgarmagan holda kiritiladi
- bir yoki bir necha texnologik bosqichlardan o‘tgan yarim tayyor mahsulot
7. Oraliq mahsulot nima?
+ bir yoki bir necha texnologik bosqichlardan o‘tgan yarim tayyor mahsulot
- texnologik bosqichlarning oxirgi mahsuloti
- dastlabki moddalar bo‘lib, qayta ishlash uchun qo‘llaniladi
- dastlabki moddalar bo‘lib, dori shakli tarkibiga kam o‘zgargan yoki o‘zgarmagan holda kiritiladi
8. Generik preparatlar bu -
+ tarkibi va texnologiyasi ma’lum bo‘lgan dori vositalarini mahalliy sharoitda ishlab chiqarishga moslashtirilgan dori turidir
- patentlangan dori turi
- patentlanmagan dori turi
- standart dori turi bo‘lib, boshqa ishlab chiqaruvchilar tomonidan ham ishlab chiqariladi
9. Orginal preparatlar bu –
+ shu davlat olimlari tomonidan sintez qilingan dori moddasidan ma’lum bir tarkib va texnologiya bo‘yicha mahalliy farmatsevtik ishlab chiqaruvchilar tomonidan ishlab chiqarilgan dori vositasidir
- patentlanmagan dori turi
- standart dori turi bo‘lib, boshqa ishlab chiqaruvchilar tomonidan ham ishlab chiqariladi
- tarkibi va texnologiyasi ma’lum bo‘lgan dori vositalarini mahalliy sharoitda ishlab chiqarishga moslashtirilgan dori turidir
10. Farmakopeya maqolasi -
+ me’yoriy hujjat bo‘lib, dori moddasiga qo‘yilgan talablar, qadoqlash, saqlash, saqlash muddati va sifatini nazorat qilish usullari ko‘rsatilgan
- seriyali ishlab chikarishga mo‘ljallangan va sanoat miqiyosida tajriba sifatida ishlab chiqarilgan yangi dori vositalariga tasdiqlanadi
- fizik – kimyoviy, kimyoviy va biologik tahlil usullari, qo‘llaniladigan reaktivlar, indikatorlar hamda boshqa materiallar haqida ma’lumotlar, dori preparatlariga qo‘yilgan umumiy talablar va normalarni o‘z ichiga oladi
- umumiy qoidalar, talablar, umumiy prinsiplar va xarakteristikalar uchun o‘rnatilgan me’yoriy texnik xujjat
11. Vaqtinchalik farmakopeya maqolasi –
+ seriyali ishlab chiqarishga mo‘ljallangan va sanoat miqiyosida tajriba sifatida ishlab chiqarilgan yangi dori vositalariga tasdiqlanadi
- fizik – kimyoviy, kimyoviy va biologik tahlil usullari, qo‘llaniladigan reaktivlar, indikatorlar hamda boshqa materiallar haqida ma’lumotlar, dori preparatlariga qo‘yilgan umumiy talablar va normalarni o‘z ichiga oladi
- umumiy qoidalar, talablar, umumiy prinsiplar va xarakteristikalar uchun o‘rnatilgan me’yoriy texnik xujjat
- me’yoriy hujjat bo‘lib, dori moddasiga qo‘yilgan talablar, qadoqlash, saqlash, saqlash muddati va sifatini nazorat qilish usullari ko‘rsatilgan
12. Davlat farmakopeyasi –
+ fizik – kimyoviy, kimyoviy va biologik tahlil usullari, qo‘llaniladigan reaktivlar, indikatorlar hamda boshqa materiallar haqida ma’lumotlar, dori preparatlariga qo‘yilgan umumiy talablar va normalarni o‘z ichiga oladi
- umumiy qoidalar, talablar, umumiy prinsiplar va xarakteristikalar uchun o‘rnatilgan me’yoriy texnik xujjat
- me’yoriy hujjat bo‘lib, dori moddasiga qo‘yilgan talablar, qadoqlash, saqlash, saqlash muddati va sifatini nazorat qilish usullari ko‘rsatilgan
- seriyali ishlab chiqarishga mo‘ljallangan va sanoat miqiyosida tajriba sifatida ishlab chiqarilgan yangi dori vositalariga tasdiqlanadi
13. Standart nima?
+ umumiy qoidalar, talablar, umumiy prinsiplar va xarakteristikalar uchun o‘rnatilgan me’yoriy texnik xujjat
- me’yoriy hujjat bo‘lib, dori moddasiga qo‘yilgan talablar, qadoqlash, saqlash, saqlash muddati va sifatini nazorat qilish usullari ko‘rsatilgan
- seriyali ishlab chiqarishga mo‘ljallangan va sanoat miqiyosida tajriba sifatida ishlab chiqarilgan yangi dori vositalariga tasdiqlanadi
- fizik – kimyoviy, kimyoviy va biologik tahlil usullari, qo‘llaniladigan reaktivlar, indikatorlar hamda boshqa materiallar haqida ma’lumotlar, dori preparatlariga qo‘yilgan umumiy talablar va normalarni o‘z ichiga oladi
14. Seriyali ishlab chiqarishga mo‘ljallangan va sanoat miqiyosida tajriba sifatida ishlab chiqarilgan yangi dori vositalariga tasdiqlanadigan hujjat nima?
+ VFM
- FM
- DF
- TST
15. Qadoqlash deb nimaga ayttiladi?
+ dori moddasini tashqi ta’sirlardan himoya qilish vositasi
- dori moddasini ta’sirini uzaytirish
- dori moddasini eritish jarayoni
- dori moddasini dozalarga bo‘lish jarayoni
16. Tara nima va uning vazifasi?
+ asosiy qadoqlash elementi bo‘lib, dori moddasini solishga mo‘ljallangan
- dori moddasini quritishni ta’minlaydi
- asosiy yordamchi modda
- dori moddasiga aloqasi yo‘q
17. Tara ishlatilishiga ko‘ra necha guruhga bo‘linadi?
+ 3
- 20
- 40
- 60
18. Aerozollar nimalarga qadoqlanadi?
+ ballonlarga
- tyubiklarga
- blisterlarga
- ampulalarga
19. Surtma, pasta, linimentlar nimalarga qadoqlanadi?
+ tyubiklarga
- ampullalarga
- probirgkalar
- ballonlarga
20. Ko‘z tomchilari nimalarga qadoqlanadi?
+ tyubik-kapelnitsalarga
- ampullalarga
- probirkalarga
- shisha bankalarga
21. Qadoqlash funksiyasi nimadan iborat?
+ mahsulotni ishlab chiqaruvchidan to iste’molchiga etib kelguncha davom etadi
- mahsulot ishlab chiqarish vaqti
- mahsulot tayyor bo‘lgan vaqt
- mahsulot sotilgan vaqt
22. Qadoqlash funksiyasi qachon tugaydi?
+ bu funksiya iste’molchi maxsulotni qadoqdan olib, qadoqni tashlab yuborgandan so‘ng to‘xtaydi
- istemolchi dori moddasini sotib olganda
- dori moddasi tayyor bo‘lganda
- dori moddasi dorixonaga etib kelganda
23. Qadoqlash vositalari necha guruhga bo‘linadi?
+ 3 guruhga: qattiq, yarim qattiq, yumshoq
- 2 guruhga: qattiq, yumshoq
- faqat bir xil: qattiq
- faqat yumshoq va suyuq
24. Qadoqlash turlari qaysi hujjatga ko‘ra belgilanadi?
+ DST
- TST
- FM
- DF
25. Shamchalarni tayyorlash va qadoqlashda nimalardan foydalaniladi?
+ kontur uyachali lentadan
- tyubiklardan
- karton karobkalardan
- bankalardan
26. Malxam va o‘simlik hom ashyolarini ishlab chiqarishda qaysi qadoqlash vositalaridan foydalaniladi?
+ yarim-qattiq
- qattiq
- yumshoq
- suyuq
27. Kukun, granula va plastirlarni joylashda ishlatiladigan paketlar nimadan tayyorlanadi?
+ polimerdan
- qog‘ozdan
- shishadan
- tyubikdan
28. Draje, tabletka va dorivor o‘simliklarni joylashda ishlatiladigan paket nimadan tayyorlanadi?
+ qog‘ozdan
- polimerdan
- shishadan
- tyubikdan
29. Ampulalarni qadoqlashda amortizator sifatida nima ishlatiladi?
+ tibbiyot alginini
- jelatin
- kraxmal
- talk
30. Aerozol ballonlarini nimalarga joylash mumkin?
+ termousadkali plyonklarga
- korobkalarga
- paketlarga
- qog‘oz o‘ramlarga
31. Uchuvchan va gigroskopik dori vositalari nimalarda saqlanadi?
+ burama qopqoqli banka va flakonlarda
- qo‘ng‘ir idishlarda
- qog‘oz paketlarda
- korobkalarda
32. Efir saqlovchi tabletkalarni joylashdan oldin nima qilinadi?
+ parafinlangan qog‘ozga o‘raladi
- to‘g‘ridan-to‘g‘ri idishga solinadi
- maxsus probirkada saqlanadi
- yaxshilab aralashtiriladi
33. Hidli yoki uchuvchan dori vositalari qanday qadoqlanadi?
+ boshqa dori vositalaridan alohida
- umumiy
- kukunlarga o‘xshash
- qadoqlanmaydi
34. Tabletka, kapsula, drajelarni taraga joylashtirishda amortizator vazifasini nima bajaradi?
+ tibbiyot paxtasi yoki viskoza lentasi
- kraxmal, jelatin
- glitserin, etil spirti
- polivinilpirolidon, polietilenglikol
35. 10 gr dan 50 gr gacha bo‘lgan qadoq uchun ruxsat etilgan aniqlik qancha?
+ ±4%
- ±5,5%
- ±10,3%
- ±25,6%
36. 100 gr lik qadoq uchun ruxsat etilgan aniqlik qancha?
+ ±2,5%
- ±35%
- ±55%
- ±75%
37. Tabletka, kapsula va drajelarni taraga joylashda tibbiyot paxtasi nima maqsadda ishlatiladi?
+ amortizator
- issiqlikni saqlash
- bir xillikni ta’minlash
- og‘irlikni saqlash
38. Ampulalarni qadoqlashda tibbiyot alginini nima maqsadda ishlatiladi?
+ amortizator
- katalizator
- stabilizator
- emulgator
39. Qadoqlash materiallariga qo‘yilgan talablar:
+ dori moddalari bilan reaksiyaga kirishmasligi kerak
- rangsiz bo‘lishi kerak
- yumshoq
- qattiq
40. YuDSH larini qadoqlovchi eng sifatli idish qaysi?
+ metall tubalar
- polimer tubalar
- sopol idish
- shisha idish
41. Metall tubalar ichki qismi nima bilan qoplangan?
+ oziq-ovqat sanoatida ruxsat etilgan lak
- alyuminiy
- fosfor
- rux
42. Steril yumshoq dorilar qadoqlangan idishlarda dastlabki ochish vaqtida nima bo‘lishi kerak?
+ himoyalovchi membrana moslamasi
- plyonka
- qog‘oz
- ochiq bo‘lishi kerak
43. Dorixona sharoitida kukunlar asosan nimalarga qadoqlanadi?
+ qog‘oz kapsulalarga
- polimer idishlarga
- tyubiklarga
- shisha bankalarga
44. Zaxarli va kuchli ta’sir etuvchi moddalardan tayyorlangan kukunlar qanday qadoqlanadi?
+ mumli kapsulalarga
- pergament kapsulalarga
- qo‘ng‘ir idishlarga
- oddiy kapsulalarga
45. Mumli, kraxmalli, jelatinli kapsulalarda qanday moddalar beriladi?
+ noxush maza va hidga ega bo‘lgan moddalar
- yog‘simon moddalar
- gigroskopik moddalar
- suyultirilgan moddalar
46. Qaysi dori preparatlarini qadoqlashda kontur uyachali qadoqdan foydalaniladi?
+ shamchalarni joylashda
- granulalarni joylashda
- ko‘z tomchilarini joylashda
- kukunlarni joylashda
47. Termousadkali plyonkalarga nimalar joylanadi?
+ aerozol ballonlari
- tabletkalar
- ineksion eritmalar
- shamchalar
48. Qog‘ozli o‘ramlardan nima maqsadlarda foydalaniladi?
+ tabletka va drajelarni joylashda
- surtmalarni joylashda
- ko‘z tomchilarini joylashda
- yumshoq dori turlarini joylashda
49. Yorliq qaysi tillarda yoziladi?
+ rus va o‘zbek tillarida
- ingliz tilida
- faqat rus tilida
- rus va ingliz tillarida
50. Korxona sharoitida tayyorlangan dorilarni yorliqlash qaysi qoidalar asosida amalga oshiriladi?
+ FM va VFM
- faqat FM
- faqat VFM
- DF
51. Yorliq o‘lchami nimaga bog‘liq?
+ dori solinadigan idish xajmiga
- dorining turiga
- dorining xajmi va kattaligiga
- dori vositasining qaysi turga kirishiga
52. Yorliqlarda yozilishi kerak bo‘lgan yozuvlar qaysi javobda to‘liq berilgan?
+ ilon kosa, dorixona nomi, dorixona raqami, retsept raqami, kasalning ismi sharifi, qabul qilish usuli, dori shaklining turi va miqdori, sana, narxi, bolalardan extiyot qiling degan yozuv va h.k
- faqat ilon kosa
- dori shakli va dozasi
- tayyorlagan dorixona nomi, dozasi va qabul qilish tafsiloti
53. Steril yumshoq dorilar qadoqlangan idishlarda qo‘shimcha himoyalovchi qanday moslama bo‘lishi kerak?
+ membranali moslama
- maxsus qistirgich
- surtishga mo‘ljallangan maxsus aplikatorlar
- lateksli halqa
54. Korxona sharoitida tayyorlangan shamchalar yorlig‘iga nimalar yoziladi?
+ seriya raqami va saqlash muddati
- faqat seriya raqami
- saqlash muddati
- ishlatilish tartibi
55. Xantal qog‘ozi nimalarga joylanadi?
+ selofan paketlar va parafinlangan qog‘ozlarda
- shisha idishlarga
- plastmassa idishlarga
- flakon idishlarga
56. Xantal qog‘ozi nechtadan chiqariladi?
+ 10 tadan
- 8 tadan
- 6 tadan
- 12 tadan
57. Xantal qog‘ozining bir tomoniga nima yoziladi?
+ nomi, ishlatilishi, saqlanishi
- faqat nomi yoziladi
- faqat ishlatilishi
- hech narsa yozilmaydi
58. Suspenziya dori vositalari yorliqlarida qo‘shimcha yana nima yoziladi?
+ salqin va qorong‘u joyda saqlansin, ichishdan oldin chayqatilsin
- bolalardan extiyot qilinsin
- maxsus belgisi qo‘yilishi kerak
- xamma javoblar to‘g‘ri
59. Ampula idishlari yorliqlanganda nimalar yoziladi?
+ dori moddasining konsentratsiyasi, nomi va xajmi yoziladi
- ishlatilish usuli va saqlanish muddati
- nojo‘ya tasiri
- ishlab chiqargan korxona va firma nomi yoziladi
60. Urodan granulasi qanchadan qadoqlanadi?
+ polietilen xaltachalarga va og‘zi yaxshi berkitiladigan shisha idishlarga 100 grammdan
- flakonlarga 2 grammdan
- ampulalarga 5 grammdan
- plastmassa idishlarga 5 grammdan
61. Plantaglyusid granulasi nimaga qadoqlanadi?
+ burama plastmassa qopqoqli shisha idishga
- ampulalarga
- flakonlarga
- blisterga
62. Plantaglyusid granulasi idishlarga necha grammdan joylanadi?
+ 50 grammdan
- 2,5 grammdan
- 10 grammdan
- 1 grammdan
63. Tarkibida zaxarli va kuchli tasir qiluvchi modda saqlagan kukunlar nimalarga qadoqlanadi?
+ mumli kapsulalrga
- pergament qog‘oziga
- parafinli kapsulalarga
- shisha idishlarga
64. Zaxarli moddalar saqlagan kukunlar yorlig‘iga nima yoziladi?
+ extiyotlik bilan ishlatilsin va bolalardan extiyot qiling
- ichishdan oldin chayqatilsin
- shifokor maslahati bilan qabul qilinsin
- bolalar uchun ishlatish mumkin emas
65. Xab dorilarni yorliqlash O‘zRsi vazirlar maxkamasining nechanchi sonli buyrug‘iga binaon amalga oshiriladi?
+ 489 sonli
- 500 sonli
- 200 sonli
- 300 sonli
66. O‘zR si Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan 2002 yil 15 apreldagi 177 sonli qarori nima haqida?
+ dorixona sharoitida tayyorlangan dori vositalarining tashqi bezagiga doir qoidalar to‘g‘risidagi qonun
- O‘zR sida dori vositalari sifatini yaxshilash to‘grisida
- O‘zR sida ishlab chiqarishga doir qonun qoidalar
- aholini sifatli dori vositalari bilan ta’minlash to‘g‘risida
67. Bolalar sepmasi ishlatilishi bo‘yicha qanday kukun hisoblanadi?
+ tashqi maqsadga sepish uchun
- surtish uchun
- ichish uchun
- eritma tayyorlash uchun
68. Ko‘z tomchisi dorisi yorlig‘ida qanday yozuv bo‘lishi kerak?
+ tomchi va ko‘zning rasmi
- sterillash
- surtma
- kukun dori
69. Ineksiya uchun ishlatiladigan dori yorlig‘ida qanday yozuv bo‘lishi kerak?
+ sterillangan va ignali shprits rasmi
- kukun dori
- ko‘z tomchisi
- surtma
70. Dorivor o‘simlik xom ashyosi qurib ketgan bo‘lsa u qanday qilib maydalanadi?
+ suv bilan namlanadi, aralashtiriladi, maydalanadi va quritiladi
- 70% li etil spirti bilan ishlov beriladi, maydalanadi
- tashlab yuboriladi
- spirt-glitserinli aralashma bilan namlanadi va maydalanadi
71. Quritishda qanday namlik uchib ketmaydi?
+ kristallizatsion
- erkin
- tashqi
- osmotik
72. SP-30 qaysi tipdagi quritgichlarga kiradi?
+ yolg‘on qaynoq yuzada quritishga asoslangan
- sublimatsion
- infraqizil
- silikagel kolonkali
73. Tabletka tarkibidagi talk va aerosil qaysi usulda aniqlanadi?
+ gravimetrik
- titrometrik
- fotokolorimetrik
- spektrofotometrik
74. Tabletkalarning katta-kichikligi qaysi asbobda aniqlanadi?
+ shtangensirkul
- sirkul
- millimetrli chizg‘ich
- mikrometr
75. Ichakda eriydigan tabletkalar kislotali muhitda qancha vaqt davomida erimasligi kerak?
+ 1 soat davomida
- 2 soat davomida
- 4 soat davomida
- 3 soat davomida
76. DF da kukunlar uchun keltirilgan maydalik darajasini ko‘rsating
+ yirik, o‘rta yirik, o‘rta mayda, mayda, juda mayda, upa xolida (kolloid)
- yirik, o‘rta yirik
- yirik, o‘rta yirik, kolloid
- yirik, mayda, juda mayda
77. Qaysi texnologik ko‘rsatkich tabletka matritsasini to‘lish tezligiga ta’sir etadi?
+ sochiluvchanlik
- sochiluvchan zichlik
- g‘ovaklik
- namlik
78. Granulaning fizik-kimyoviy xususiyatlariga qaysi ko‘rsatkichni misol qilsa bo‘ladi?
+ eruvchanligi
- hovakligi
- sochiluvchan zichligi
- itarib chiqarish kuchi
79. Oshqozonda eriydigan qobiq tarkibini ko‘rsating
+ jelatin
- spermatset
- etilselyuloza
- ftalat dekstrin
80. Sochiluvchan zichlik kukunning qanday xossalariga misol bo‘ladi?
+ texnologik
- kimyoviy
- fizik
- biologik
81. Kapsulaning sifatini baholashda qaysi ko‘rsatkich aniqlanmaydi?
+ ta’mi
- o‘rtacha og‘irligi
- doza aniqligi
- parchalanishi
82. Qaysi texnologik ko‘rsatkich tabletkalarning doza aniqligiga ta’sir etadi?
+ sochiluvchanlik
- sochiluvchan zichlik
- zichlanish koeffitsienti
- taxtakachlanuvchanligi
83. Gaz hosil qiluvchi tarkibni ko‘rsating
+ vino kislotasi va natriy gidrokarbonat
- askorbin kislotasi va aerosil
- limon kislotasi va magniy stearat
- limon kislotasi va aerosil
84. Surtmalar qaysi asbobda qadoqlanadi?
- shnekli va porshenli dozatorlarda
- rotorli mashinalarda
- diskli mashinalarda
- Rezepin avtomatida
85. Qog‘oz, karton, polimer va kombinirlangan materiallardan tayyorlangan tiqin va idishlar qanday bo‘lishi kerak?
+ hidsiz
- ta’msiz
- rangsiz
- g‘ovaksiz
86. Yorug‘lik nuriga sezgir dorilar qanday idishlarga qadoqlanadi?
+ yorug‘lik o‘tkazmaydigan taralarga
- alyumin tubaga
- qog‘ozga
- qutiga
87. Shisha banka, probirka, flakon, aerozol balloni, metal tubalar, shuningdek kontur taralardagi dori preparatlari qanday idishga qadoqlanadi?
+ karton qutilarga
- metal yaщiklarga
- yog‘och yaщiklarga
- shisha bankalarga
88. Nosteril suyuq preparatlar qanday idishlarga qadoqlanadi?
+ flakon, shisha idish, plastmassa bidonlarga
- yaщiklarga
- bankalarga
- tubaga
89. Tropik iqlimli mamlakatlarga eksportga yuborilayotgan guruh tarasi (ampuladan tashqari) qanday o‘raladi?
+ qalinligi 0,08—0,12 mm li polietilen plyonkali qoplarga
- bidonlarga
- yog‘och yashiklarga
- karton qutilarga
90. Tropik iqlimli mamlakatlarga eksportga yuborilayotgan dori preparatlarining qutilarining orasiga, ya’ni qopning ichiga nima solinadi?
+ silikagel
- paxta
- doka
- qog‘oz
91. Transport tarasining ichidagi dorilarning qimirlamasligini ta’minlash uchun nimadan foydalaniladi?
+ barcha javoblar to‘g‘ri
- alignin, qog‘oz va karton makulatura
- o‘rov qog‘ozi
- polimer materiallarning qipiqlari va gofrirlangan karton
92. Har bir ampula qadog‘iga solinishi shart - ...
+ ampulani ochish moslamasi
- slikagel
- paxta
- amortizator
93. Immunobiologik preparatlarni saqlash va transportirovka qilishdagi mo‘‘tadil harorat
+ 0 dan +8 °S
- 0 dan +20 °S
- 5 dan +25 °S
- 10 dan +30 °S
94. Tirik vaksinalar sovutgich kamerasida qanday haroratda saqlanadi?
+ -20°S
- -10°S
- 0°S
- +2°S
95. Vaksina va boshqa immunobiologik preparatlar qanday idishlarda transportirovka qilinadi?
+ termokonteynerda
- yog‘och yashikda
- shisha bankada
- karton qutida
96. Termokonteyner nima?
+ polistirol yoki poliuretandan tayyorlangan idish bo‘lib, germetik yopiladigan qopqog‘i bo‘ladi
- yog‘och yashik
- shisha banka
- karton quti
97. Bo‘shagan termokonteynerlarni qaytadan ishlab chiqaruvchiga yuborish shartmi?
+ yo‘q, shart emas
- ha, albatta
- ba’zida
- har doim
98. Vaksinalarning erituvchisi qaerda saqlanishi shart?
+ xolodilnikda
- shkafda
- qutida
- yashikda
99. Ma’lum bir kimyoviy tuzilishga yoki strukturaga ega bo‘lgan, u yoki bu kasallikni davolash yoki oldini olishga qaratilgan, farmatsevtik ishlab chiqarishda asosiy ta’sir etuvchi modda sifatida ishlatishga qo‘yilgan me’yorlarga javob beradigan moddaga nima deyiladi?
+ dori modda
- dorivor o‘simlik xom ashyosi
- gomeopatik dori vositasi
- yordamchi modda
100. Ma’lum bir kimyoviy tuzilishga yoki strukturaga ega bo‘lgan, dori moddasi bilan to‘g‘ri mutanosiblikda bo‘lgan, dori preparatlarini tayyorlashda ularda ma’lum fizik-kimyoviy xususiyatlarini ta’minlaydigan modda nima?
+ yordamchi modda
- dorivor o‘simlik xom ashyosi
- gomeopatik dori vositasi
- dori modda
X.GLOSSARIY
Aseptik sharoitlar
|
tayyor mahsulotga mikroorganizmlar yoki mexanik zarrachalar tushib qolishini istisno qiluvchi steril dori moddalari yoki tayyor dori vositalari ishlab chiqarish sharoiti.
|
Асептические условия производства лекарственных препаратов - это комплекс технологических и гигиенических мероприятий обеспечивающих защиту продукта от попадания в него микроорганизмов на всех этапах технологического процесса.
|
Aseptic conditions of production of medicines is a complex technological and hygienic measures providing protection of product against ingress of microorganisms at all stages of the process.
|
Tayyor dori vositasi
|
davolash hususiyatiga ega bo‘lgan dori shakli xususiy iste’molchiga davolash uchun qulay bo‘lgan shaklda sotishga tayyorlangan dori vositasi.
|
Готовое лекарственное средство лекарственное средство, предназначенное для отпуска индивидуальному потребителю в удобной для применения (дозированной) форме.
|
Finished medicinal product is a medicinal remedy designed to leave the individual consumer in an easy to use (metered) form.
|
Validatsiya
|
ishlab chiqarish sharoiti, texnologik jarayoni, jihozlar, yarim tayyor mahsulot va tayyor mahsulot sifatini belgilangan talablarga mosligini hujjatlar asosida tasdiqlash.
|
Валидация (validation) - действия, которые в соответствии с принципами надлежащей производственной практики, доказывают, что определенная методика, процесс, оборудование, сырье, деятельность или система действительно приводят к ожидаемым результатам.
|
Validation (validation) - actions that are in accordance with the principles of good manufacturing practice, proving that a certain technique, process, equipment, raw material, activity or system actually lead to expected results.
|
Ventilyasiyalangan havo
|
ventilyatordan ventilyasion tizimga kelayotgan va ishlab chiqarish xonasining tegishli darajadagi tozaligini ta’minlovchi tozalangan havo.
|
Вентиляционный воздух – воздух соответствующей степени очистки, поступающий в помещение через вентилятор или вентиляционную систему и обеспечивающий соответствующую чистоту производственного помещения.
|
Ventilation air – air corresponding to the degree of purification coming into the room through the fan or vent system and ensuring the appropriate purity of production facilities.
|
Havo shlyuzi
|
tozalikning turli darajalariga mansub xonalar orasidagi tutash joyga “toza” xonaga mexanik zarrachalar va mikroorganizmlar kirishini oldini olish maqsadida o‘rnatilgan qurilma. SHlyuzni odamlar, jihozlar va har xil materiallarni bir xonadan boshqa xonalarga o‘tkazish uchun ishlatish mumkin.
|
Воздушный шлюз установленное в замкнутом пространстве устройство, предотвращающее проникновение механических частиц или микроорганизмов, или замкнутое пространство между помещениями различной чистоты, отделенное от них дверьми. Воздушный шлюз служит для перехода персонала или перемещения материалов.
|
The airlock is installed in a confined space the device to prevent penetration of mechanical particles or microorganisms, or enclosed space between rooms of different cleanliness, separated from them by doors. The airlock is used to transfer personnel or moving materials.
|
YOrdamchi materiallar
|
tayyor mahsulot ishlab chiqarishda foydalaniladigan biroq, alohida dori sifatida foydalanishga mo‘ljallanmagan modda yoki materiallar. Ular tibbiyotda qo‘llashga ruxsat etilgan va me’yoriy xujjatlarga javob beradigan bo‘lishi kerak.
|
Вспомогательные вещества — это дополнительные вещества или материалы, необходимые для приготовления лекарственного препарата. Они должны быть разрешены к медицинскому применению соответствующей нормативной документацией.
|
Excipients are additional substances or materials necessary for the preparation of a medicinal product. They should be allowed for medical use of the relevant standard documentation.
|
Tayyor mahsulot
|
ishlab chiqarishning barcha bosqichlarini shu jumladan o‘rash va markalash, sifatini baxolash bosqichini ham o‘tagan dori shakli.
|
Готовая продукция - продукция, прошедшая все последовательные стадии технологического процесса, включая упаковку, маркировку, контроль качества.
|
Finished goods - products that pass all stages of the process including packaging, labeling, quality control.
|
Karantin
|
xom ashyo, yordamchi, o‘rov, markalash materiallarining, yarim tayyor mahsulotning alohida joyda saqlanayotgan yoki ularni ishlatishga qaror chiqarilguncha sotilish va foydalanishni ta’qiqlaydigan huquqiy xolatlardir: sotilish, yaroqsizlarni ajratish yoki qayta tiklash.
|
Карантин - статус исходного сырья, вспомогательных, упаковочных, маркировочных материалов, промежуточной, нерасфасованной или готовой продукции, изолированной физически или другим эффективным способом, пока ожидается решение об их использовании в производстве, реализации, отбраковке или переработке.
|
Quarantine is the status of raw material, excipients, packaging, packing, marking materials, intermediate, bulk or finished products isolated physically or by other effective method, while waiting for a decision on their use in the production, implementation, rejection or reprocessing.
|
Sifat
|
tayyor mahsulot xususiyati va undan foydalanish uchun belgilangan standartlarga ya’ni ro‘yhatga kiritilgan texnologik jarayonni asosiy parametrlariga mosligini aniqlab beruvchi belgilar yig‘indisidir.
|
Качество — совокупность свойств и характеристик продукции или услуги, которые придают им способность удовлетворять обусловленные или предполагаемые потребности потребителя.
|
Quality — the totality of features and characteristics of products or services that give them the ability to meet due or anticipated needs of the consumer.
|
Xonaning tozalik darajasi
|
xonaning “toza” yoki “tozalik” darajasi 1 m3 havoda ma’lum kattalikdagi mexanik zarrachalar va mikroorganizm miqdoriga qarab belgilanadi.
|
Класс чистоты помещения (grade of cleanliness) –статус "чистой" зоны или "чистого" помещения, устанавливающий пределы содержания механических частиц определенного размера и/или жизнеспособных микроорганизмов в 1 куб.м воздуха.
|
Class of cleanliness of premises (grade of cleanliness) –the status of a clean zone or clean room limits the content of mechanical particles of a certain size and/or viable organisms per 1 cubic meter of air.
|
Ishlab chiqarish jarayoni nazorati
|
tayyor mahsulot sifatini me’yoriy hujjat talablariga mosligini ta’minlash uchun chiqarilayotgan mahsulotni ishlab chiqarish jarayonini kuzatish maqsadida tegishli texnologik parametrlarga korrektirovka kiritishni bosqichma-bosqich nazorat qilish turlarini amalga oshirish. Atrof muhit va jihozlar tozaligi nazorati ishlab chiqarish jarayoni nazoratining bir qismi hisoblanadi.
|
Контроль процесса производства – виды контроля, включая постадийный контроль, выполняемые во время производства с целью наблюдения за производственным процессом и при необходимости корректировки технологических параметров для обеспечения соответствия качества готового продукта требованиям нормативной документации. Контроль окружающей среды и чистоты оборудования является также частью контроля процесса производства
|
Control of the production process – types of control, including sequential control, is performed during production to monitor production process and if necessary adjustment of process parameters to ensure that the quality of the finished product regulatory requirements. Environmental control and cleanliness of equipment is also part of the control of the production process.
|
Dori moddalari (substansiyalar)
|
ishlatishga ruhsat berilgan tabiiy va sun’iy biologik faol moddalar.
|
Лекарственное вещество (субстанция) –разрешенное к применению уполномоченным на то органом соответствующей страны вещество природного, синтетического происхождения, обладающее биологической активностью.
|
Medicinal substance (substance) is approved for use by the authorized body of the country concerned the substance of natural, synthetic origin, possess biological activity.
|
Dori vositalari
|
profilaktika, diagnostika va davolash uchun foydalanishga ruxsat berilgan bir yoki bir necha dori moddalari (substansiyasi), tabiiy va sun’iy ravishda olingan qo‘shimcha moddalardir. Bular qatoriga immunobiologik, radiofarmatsevtik preparatlar, gomeopatik, diagnostika va sterilizatsiya vositalari kiradi.
|
Лекарственные средства — это вещества или смеси веществ, разрешенное к применению для профилактики, диагностики, лечения заболеваний,, полученные методами синтеза или с применением биологических технологий. К лекарственным средствам относятся иммунобиологические, радиофармацевтические, гомеопатические препараты, средства диагностики и стерилизации
|
Medicinal products are substances or mixture of substances permitted for use for prevention, diagnosis, treatment of diseases, obtained by methods of synthesis or using biological technologies. Medicines include immunological and radiopharmaceutical, homeopathic medicines, diagnostic tools, and sterilization.
|
Material balansi
|
nazariy olinishi mumkin bo‘lgan va amaliy olingan tayyor mahsulotni solishtirmasi.
|
Материальный баланс - сравнение теоретически возможного и практически полученного выхода готового продукта.
|
Material balance – a comparison of theoretically possible and practically obtained yield of finished product.
|
Seriya raqami
|
seriyaning bir xilligini taqqoslash va shu seriyani olishdagi ishlab chiqarish hamda nazorat qilish operatsiyalarining bajarilish ketma-ketligini aniqlashga yordam beruvchi raqamli harfli yoki harf-raqamli belgilar.
|
Номер серии - цифровое, буквенное или буквенно-цифровое обозначение, которое специфически идентифицирует серию и позволяет определить всю последовательность производственных и контрольных операций, ведущих к получению данной серии.
|
Series number - numeric, alphabetic or alphanumeric designation that is specifically identificeret series and to determine the entire sequence of production and inspection operations that will lead to this series.
|
Ishlab chiqarish chiqindilari
|
tayyor mahsulot ishlab chiqarish jarayonida olinadigan qo‘shimcha mahsulot.
|
Отходы производства – остатки сырья, материалов, веществ, образовавшиеся в процессе производства продукции, и утратившие полностью или частично исходные потребительские свойства.
|
Waste is the remnants of raw materials, materials, substances formed in the process of production, which lost completely or partly source consumer properties.
|
Bir tomonlama havo oqimi (laminar oqim)
|
bir xil tezlikdagi ko‘ndaloang kesim bo‘ylab bir tomonlama o‘tadigan parallel havo oqimi (chiziqli oqim).
|
Однонаправленный поток воздуха (ламинарный поток воздуха) - поток воздуха с параллельными, как правило, струями (линиями тока), протекающими в одном направлении с одинаковой в поперечном сечении скоростью.
|
Unidirectional air flow (laminar air flow) - air flow parallel, as a rule, streams (lines of current) flowing in one direction with identical cross-section velocity.
|
Ishlab chiqarish (ishlab chiqarish jarayoni)
|
tayyor dori vositalarini ishlab chiqarish operatsiyalarini ya’ni xom ashyo, birlamchi o‘rov, markalash materiallari va qo‘shimcha, yarim tayyor mahsulotlarni sotib olishda to ularni tayyorlash, o‘rash, sotishga ruhsatnomalar olish, saqlash, transportirovkalash va tayyor mahsulot sifatini nazorat qilish kabi ishlarni o‘z ichiga olgan tamoillardir.
|
Производственный процесс — это совокупность действий работников и орудий труда, в результате которых сырьё, материалы, полуфабрикаты и комплектующие изделия, поступающие на предприятие, превращаются в готовую продукцию или услугу в заданном количестве, качестве и ассортименте в определённые сроки. Производственный процесс состоит из основных, вспомогательных и обслуживающих процессов.
|
The production process is the set of actions of workers and tools in which raw materials, semi-finished products and components supplied to the company are transformed into finished products or service in a specified quantity, quality and assortment at certain time. The production process consists of basic, auxiliary and serving processes.
|
Yarim tayyor mahsulot
|
dori vositasi bo‘lishdan avval ishlab chiqarish jarayonining keyingi bosqichlarini o‘tishi lozim bo‘lgan qisman ishlov berilgan xom ashyo yoki dori moddasi.
|
Полупродукт – частично обработанное сырье или лекарственное вещество которое должно пройти дальнейшие стадии производственного процесса, прежде чем он станет готовым лекарственным средством.
|
Intermediate product – partially processed raw material or drug substance that must undergo further stage of the manufacturing process, before it becomes the finished drug.
|
Seriya
|
muttasil sharoitda bir ishlab chiqarish jarayonida tayyorlangan bir jinsli tayyor mahsulotlarning ma’lum miqdori.
|
Серия - определенное количество готовой продукции, полученное в условиях, гарантирующих ее однородность.
|
Series - a certain number of finished products produced in conditions guaranteeing its homogeneity.
|
Xom ashyo
|
o‘rov va markalash materiallaridan tashqari, tayyor mahsulot olishda foydalaniladigan birlamchi material.
|
Сырье - первичный материал, используемый в производстве и изготовлении лекарственных препаратов (за исключением упаковочных и маркировочных материалов).
|
Raw material – the primary material used in the production and manufacture of drugs (with the exception of packaging and labelling materials).
|
YAroqlilik muddati
|
dori vositalarini to‘g‘ri saqlash sharoitlarida me’yoriy hujjat talablariga mos ravishda barqarorligini xisobga olib belgilangan sana.
|
Срок годности - период, в течение которого лекарственное средство при условии правильного хранения, должно полностью удовлетворять всем требованиям соответствующего государственного стандарта качества лекарственного средства.
|
Shelf life - the period during which the drug under proper storage conditions, must comply with all requirements of relevant state quality standards of medicines.
|
Texnologik kiyim-bosh
|
xom ashyo, yordamchi va o‘rov materiallari, yarim tayyor va tayyor mahsulotni, jihozlar va xonalar chiqarayotgan mexanik zarrachalar hamda mikroorganizmlar ikkilamchi ifloslanishda ximoya qilishga mo‘ljallangan kiyim-bosh komplekti.
|
Технологическая одежда – комплект одежды, предназначенной для защиты сырья, вспомогательных и упаковочных материалов, полупродуктов и готового продукта, оборудования и помещений от вторичного загрязнения механическими частицами и микроорганизмами, выделяемыми персоналом, и служащий средством индивидуальной защиты персонала.
|
Technological clothes – clothing designed to protect raw materials, auxiliary and packaging materials, intermediates and finished product, equipment and premises from secondary pollution of mechanical particles and microorganisms, allocated staff, and serves as a means of individual protection of personnel.
|
O‘rash
|
dorilarni o‘rov materiallariga joylash, markalash va ularni tashkil qilishdagi hamma bosqichlar va operatsiyalar.
|
Упаковка - все технические стадии и операции, включая наполнение и маркировку, которым подвергают нерасфасованную продукцию, чтобы она стала готовой продукцией.
|
Packaging - all stage and technical operations, including filling and labelling, which is subjected to bulk production to become finished products.
|
Farmatsevtik korxona
|
dori moddalari, dori vositalari yoki shakllarini ishlab chiqarish bo‘yicha sanoat korxonasi.
|
Фармацевтическое предприятие - промышленное предприятие по производству лекарственных веществ, лекарственных средств и/или лекарственных форм.
|
Pharmaceutical company - industrial enterprise for the production of drugs, medicines and/or dosage forms.
|
“Toza” xonalar (Clean room)
|
havoning tozaligi ma’lum kattalikdagi mexanik zarrachalar va mikroorganizmlar miqdori bo‘yicha me’yorga solib turiladigan tayyor sterila dori vositalari ishlab chiqarish mo‘ljallangan xonalar yoki zonalar.
|
Чистое помещение (Clean room) - специально спроектированное, построенное и используемое, в котором счетная концентрация аэрозольных частиц и концентрация жизнеспособных микроорганизмов в воздушной среде поддерживаются в пределах не выше заданного, соответствующего определенному классу "чистоты".
|
Clean room is a specially designed, built and used, in which the number concentration of aerosol particles and the concentration of viable microorganisms in the air are supported within not above the set corresponding to a particular class "purity."
|
Dori vositalarini ishlab chiqarish texnologiyasi
|
sanoat miqyosida, korxona sharoitida dori moddalaridan turli xil dori shakllari tayyorlashda amaliy va nazariy muammolar bilan shugullanuvchi asosiy farmatsevtik fanlardan biridir.
|
Технология производства лекарственных средств — наука о теоретических основах и производственных процессах переработки лекарственных средств в лекарственные препараты путем придания им определенной лекарственной формы.
|
Technology of production of medicines — the science of the theoretical foundations and production processes of processing of drugs in pharmaceutical preparations by giving them a specific dosage form.
|
Texnologiya
|
grekcha suz bulib, techne - san’at, moxirlik, ustalik va logos — ta’limot, bilim demakdir.
|
Технология (от греч. techne — искусство, мастерство, умение и от греч. logos — учение, наука) — совокупность методов обработки, изготовления, изменения состояния, формы сырья или материала, осуществляемых в процессе производства продукции.
|
Technology (from Greek. techne — art, skill, ability and the Greek. logos — teaching science) — the set of methods of processing, manufacture, change of status, form of raw materials or material carried in the process of production.
|
Dori shakli
|
deb bir yoki bir nechta dori moddalariga maxsus ishlov berib va uni bemor kabul kiladigan kulay shaklga keltirilishiga aytiladi, ya’ni dori shakli bu dori preparatini tayyor xolatga keltirib ishlatilishidir.
|
Лекарственная форма – придаваемое лекарственному средству или лекарственному растительному сырью удобное для применения состояние, при котором достигается необходимый лечебный эффект.
|
Dosage form – a given drug or medicinal plant raw materials suitable for use in the condition in which it reaches the desired therapeutic effect.
|
Reglament
|
o‘z navbatida manfaatdor shaxslar, kafedra, laboratoriya yoki texnik bo‘lim xodimlari tomonidan tuziladi. Bugungi kunga kelib laboratoriya, tajriba, sanoat va ishlab chiqarish reglamentlari mavjud. Reglament tuzishda korxonadagi asbob uskunalar va mahalliy shart-sharoit hisobga olinadi. Har bir korxonani, har bir TDV uchun tuzgan reglamenti bo‘ladi, uni boshqa korxona tan olmasligi mumkin. Reglament shu korxona uchungina majburiy hujjat hisoblanadi.
|
Регламент - нормативный документ, устанавливающий научно-обоснованный метод производства фармацевтической продукции и обеспечивающий получение лекарственного средства с показателями качества, отвечающими требованиям нормативной документации. Содержит детальное описание технологического процесса с указанием стадий процесса, выполняемых операций, требований к оборудованию, используемым материалам, методам контроля и пр. В зависимости от назначения могут разрабатываться лабораторные, опытно-промышленные и пусковые регламенты.
|
Regulation - regulatory document that establishes scientifically grounded method for the production of pharmaceutical products and ensure the receipt of a medicine quality indicators that meet the requirements of regulatory documents. Contains a detailed description of the technological process with the stages of the process, operations, equipment requirements, materials, control methods, etc. depending on the destination can be lab, pilot and launch regulations.
|
Farmokopeya
|
grekcha pharmason — dori yoki zaxar, poeio — tayyorlash demakdir. Farmakopeya — katta axamiyatga ega bulgan dorivor moddalar sifatini nazorat kilish va ayrim dori turlarini tayyorlash koidalarini uz ichiga oladi. X va XI DF ning chikarilishi, ilgor fan va texnikaning yangi dorivor moddalarini topish, xom ashyolarni, dori moddalari va dorilarni urganish, sintez kilish, ularni tayyorlash usullarini takomillashtirish, ularga bulgan talabni oshirish, preparatlarni nazorat kilishda yangi usullarning ishlab chikarilishi yulida olib borilgan ishlarning yorkin samarasidir.
|
Фармокопея- от греческого pharmacon — лекарство и poieo — делать. Первоначально фармакопеи действительно представляли собой сборники лекарственных препаратов с описанием способа их изготовления. Однако с течением времени все большее внимание в фармакопеях уделяется описанию лекарственных веществ и оценке их качества. Это сборник обязательных национальных или региональных стандартов и положений, нормирующих качество лекарственных средств, с указанием способов изготовления, правил отпуска по рецептам врачей, высших доз, правил хранения и т.п.; может также содержать тексты нормативных актов относительно обращения лекарств, другие информационно-справочные материалы.
|
Pharmacopeia – from the Greek pharmacon is drug, and poieo — to do. Original Pharmacopoeia was a collections of medicinal preparations with description of their method of manufacture. However, over time more and more attention in the pharmacopoeias is paid to the description of medicinal substances and the assessment of their quality. This is a collection of mandatory national or regional standards and regulations, normalizing the quality of medicines, indicating the methods of manufacture, rules of release on prescription, higher doses, retention rules, etc.; may also contain the texts of regulations concerning the treatment medicines, other information and reference materials.
|
Davlat farmakopeyasi (DF)
|
dorivor moddalar sifatini belgilovchi majburiy umumdavlat standartlari va kursatmalarining yigindisini uz ichiga oladi.
|
Государственная фармакопея - сборник государственных стандартов качества лекарственных средств, имеющий законодательный характер.
|
The state Pharmacopoeia - the collection of the state standards of quality medicines, a legislative nature.
|
Surtma
|
(lat. Unguentum) – yumshoq dori shakllari bo‘lib, asosan maxalliy ishlatish uchun mo‘ljallangan. Ularning dispers muhitlari shunday reologik (etarli qovushqoqlik, plastiklik va psevdoplastik) ko‘rsatkichlarga egaki, uning natijasida surtmalar belgilangan haroratda ham o‘zining turg‘unligini etarlicha saqlab qola oladi.
|
Мазь (лат. Unguentum) — мягкая лекарственная форма, предназначенная для нанесения на кожу, раны и слизистые оболочки и состоящая из основы и равномерно распределенных в ней лекарственных веществ, дисперсионная среда которой при установленной температуре хранения имеет неньютоновский тип течения и высокие значения реологических параметров. Они имеют неньютоновский тип течения и могут характеризоваться определенной структурной вязкостью, псевдопластическими, пластическими и тиксотропными свойствами.
|
Ointment (lat. Unguentum) — soft dosage form intended for application to the skin, wounds and mucous membranes and consisting of a base and evenly distributed it drugs, a dispersive medium which when installed the storage temperature has a Newtonian type currents and high values of the rheological parameters. They have a non-Newtonian type of flow and can be characterized by a certain structural viscosity, pseudoplasticity, plastic and thixotropic properties.
|
Pastalar (Pastes)
|
-bu dori turlari maxalliy ishlatish uchun mo‘ljallangan yumshoq dori shakllari bo‘lib, ular o‘z tarkibida suspenziyalarni saqlagan (umumiy og‘irlikka nisbatan 20% dan ko‘p), asos tarkibida teng taqsimlangan qattiq dispers fazadan iborat. Pastalarni tayyorlashda surtmalar, gellar va kremlarni tayyorlashda ishlatilgan asoslardan to‘laligicha foydalanish mumkin.
|
Пасты (Pastes) – это мягкие лекарственные средства для местного применения, которые представляют собой суспензии, содержащие значительное количество (обычно более 20% масс.) твердой дисперсной фазы, равномерно распределенной в основе. В качестве основы для паст могут быть использованы основы для мазей, кремов и гелей.
|
Paste (Pastes) is a soft dosage form for local use, which constitute а suspension, containing a significant amount (usually more than 20% weight) solid dispersed phase, uniformly distributed in the base. As basis for pastes can be used bases for ointments, creams and gels.
|
Linimentlar (Liniments)
|
bu dori shakllari ham maxalliy ishlatish uchun mo‘ljallangan yumshoq dori shakllari bo‘lib, ular tana haroratida erish xossasiga ega.
|
Линименты (Liniments) (лат. Linere – мазать, намазывать, обмазывать) – не дозированная лекарственная форма для наружного применения, представляющая собой густую массу, плавящуюся при температуре тела.
|
The liniments (Liniments) (lat. Linere to smear, smear, smear) – not dosed out pharmaceutical form for external use, which is a dense mass, melting at body temperature.
|
Kremlar (Creams)
|
bu maxalliy ishlatish uchun mo‘ljallangan yumshoq dori turi bo‘lib, o‘z tarkibida ikki yoki undan ortiq dispers tizimlarni saqlaydi. Tanlangan dispers tizimlar belgilangan saqlanish haroratida ma’lum bir cho‘kish tezligiga va past reologik ko‘rsatkichlarga ega.
|
Кремы (Creams) – мягкие лекарственные средства для местного применения, представляющие собой двух- или многофазные дисперсные системы, дисперсионная среда которых при установленной температуре хранения, как правило, имеет ньютоновский тип течения и низкие значения реологических параметров.
|
Creams (Creams) – soft medicinal products for local use, representing two - or multiphase dispersed system, a dispersive medium which when installed the storage temperature, as a rule, has a Newtonian type currents and low values of rheological parameters
|
Gellar (Gels)
|
bu dori shakllari maxalliy ishlatish uchun mo‘ljallangan yumshoq dori shakllari bo‘lib, ular o‘z tarkibida suyuq dispers muxitida bir, ikki yoki ko‘p fazali dispers tizimlarni saqlaydi. Ularning reologik xossalari nisbatan kam konsentratsiyadagi gel xosil qiluvchilar yordamida me’yoriga etkaziladi. Bu dori shakllaridagi gel xosil qiluvchilar qo‘shimcha tarzda dispers tizimdagi suspenziyalar yoki emulsiyalarda turg‘unlashtiruvchilar vazifasini ham o‘taydi. SHuning uchun ham ular suspenzion gellar yoki emulsion gellar deb ataladi.
|
Гели (Gels) - это мягкие лекарственные средства для местного применения, представляющие собой одно-, двух- или многофазные дисперсные системы с жидкой дисперсионной средой, реологические свойства которых обусловлены присутствием гелеобразователей в сравнительно небольших концентрациях. В этой лекарственной форме гелеобразователи дополнительно могут выполнять роль стабилизаторов дисперсных систем: суспензий или эмульсий; такие гели могут называться соответственно суспензионными гелями или эмульгелями.
|
Gels (Gels) - are the soft medicinal products for local use, representing one-, two - or multiphase dispersed systems with liquid dispersion medium, the rheological properties are due to the presence of the gelling agent in relatively small concentrations. In this dosage form, the gelling agent may further perform a role of stabilizers of disperse systems, whether suspensions or emulsions; such gels are called, respectively, the suspension gels and emulsion gels.
|
Kapsula
|
lotincha – “sapsula” so‘zidan olingan bo‘lib, futlyar, qobiq, quti degan ma’noni bildiradi. Sanoat miqyosida ishlab chiqariladigan kapsulalar dozalarga bo‘lingan, qobiq bilan himoyalangan dori moddasidan tashkil topgan dori shakli bo‘lib, asosan ichish uchun, shuningdek rektal va vaginal usullarda qo‘llashga mo‘ljallangan.
|
Капсулы (от лат. Capsula - футляр или оболочка) – это дозированная лекарственная форма, состоящая из лекарственного средства, заключенного в оболочку. Капсулы предназначены для орального, реже ректального, вагинального и других путей введения.
|
Capsule (lat. Capsula - case or shell) is a dosage form, comprising the drug enclosed in the shell. Capsules are intended for oral and, less frequently, rectal, vaginal and other routes of administration.
|
YUmshoq kapsulalar (Sapsulae molles)
|
sferik, tuxumsimon, cho‘zinchoq yoki silindrsimon tuzilishli bo‘lib, yo‘lli yoki yo‘lsiz bo‘lishi mumkin. YUmshoq kapsulalar har xil o‘lchamda 1,5 ml gacha bo‘lgan hajmda bo‘lishi mumkin. YUmshoq kapsula qobiqlari tarkibidagi plastifikatorlar miqdoriga qarab qattiq yoki elastik bo‘lishi mumkin. Bu kapsulalarning tarkibidagi glitserin miqdori 20-25% ni tashkil qiladi. Hajmi 0,1-0,2 ml bo‘lgan, asosan moyli eritmalar bilan to‘ldirilgan kapsulalar durlar (Perlae gelatinosae) deyiladi.
|
Мягкие желатиновые капсулы (Сapsulae molles) могут иметь сферическую, овальную, продолговатую или цилиндрическую форму с полусферическими концами, со швом и без него. Капсулы могут быть различных размеров, вместимостью от 0,1 до 1,5 мл. С целью обеспечения соответствующей эластичности, увеличения прочности и уменьшения хрупкости оболочек, в состав желатиновой массы вводят пластификаторы. Капсулы вместимостью 0,1-0,2 мл, наполненные маслянистыми жидкостями, называют иногда “жемчужины” или перлы (Perlae gelatinosae).
|
Soft gelatin capsules (Сapsulae molles) may have a spherical, oval, oblong, or cylindrical form with hemispherical ends, with a seam or without it. Capsules can be of different sizes with a capacity from 0.1 to 1.5 ml to ensure the appropriate elasticity, increase strength and reduce brittleness of the membranes, the composition of the gelatinous mass is introduced plasticizers. Capsules with a capacity of 0.1-0.2 ml, filled with an oily liquid, sometimes called “pearl” or pearl (Perlae gelatinosae).
|
Qattiq kapsulalar (Capsulae durae operculatae)
|
silindr shaklli, ikki tomoni yarim sferik tuzilishli bo‘lib, ikki qismdan: korpus va qopqoqdan iborat. Har ikki qism bir-biriga bo‘shliq hosil qilmasdan, oson kiyilishi lozim. Qattiq kapsulalar maxsus korpus va qopqoqni bir-biriga mustahkam kiyilishini ta’minlovchi ushlagichlardan iborat bo‘lishi mumkin.
|
Твердые желатиновые капсулы (Capsulae durae operculatae) предназначены для дозирования сыпучих порошкообразных, гранулированных и микрогранулированных веществ. Они имеют форму цилиндра с полусферическими концами и состоят из двух частей – корпуса (тела) и крышечки, которые должны свободно входить одна в другую, не образую зазоров. Для обеспечения «замка» они могут иметь специальные канавки и выступы.
|
Hard gelatin capsules (Capsulae durae operculatae) is intended for batching of free-flowing powdery, granular and microgranular substances. They have the shape of a cylinder with hemispherical ends and consist of two parts: the body (bodies) and caps, which should be free to enter one another, do not form gaps. To ensure the "castle" they may have special grooves and ledges.
|
Retard dori turlari
|
alohida guruh bo‘lib, tarkibidagi dori moddasini ajralib chiqish tezligi va miqdorini boshqarish mumkin bo‘lgan ta’siri uzaytirilgan (prolongirlangan) dori turlaridir.
|
Лекарственные формы ретард – это пролонгированные лекарственные формы, обеспечивающие в организме запас лекарственного вещества и его последующее медленное высвобождение.
|
Dosage forms retard - is prolonged medicinal form, providing the body's supply of the drug and its subsequent slow release.
|
Tubatinalar
|
Bu maxsus bolalar amaliyotida ishlatiladigan dori shakli bo‘lib, bo‘yni cho‘zinchoq yumshoq kapsulalardir. Tabletka yuta olmaydigan yosh bolalar tubatinaning bo‘ynini tishlab teshadi va uning chichdagi dori moddasini so‘rib oladi.
|
Тубатины – это специальная детская лекарственная форма, представляющая собой мягкие желатиновые капсулы с «удлиненной шейкой», предназначенные для маленьких детей, не умеющих глотать таблетки. При надкусывании шейки ребенок всасывает содержимое капсул.
|
Tubatina is a special children's formulation, which is a soft gelatinous capsules with the "long neck" designed for young children who cannot swallow pills. When biting the neck, the baby sucks the contents of the capsules.
|
Spansulalar
|
Bu qattiq kapsulalar turiga kirib, uning tarkibidagi dori moddasi turli xil vaqtlarda erishini ta’minlovchi moyli qobiqlar bilan qoplangan mikrokapsulalar yoki mikrodrajelar aralashmasidan iborat.
|
Спансула – это твердая желатиновая капсула для внутреннего применения, содержащая смесь микрокапсул (микродраже) с жировой оболочкой и различным временем растворения лекарственных веществ.
|
The spansule is a hard gelatin capsule for internal use containing a mixture of microcapsules (as microdrops) with a fatty sheath and different dissolution time of drugs.
|
Medulalar
|
Qattiq jelatina kapsulalari bo‘lib, tarkibida plyonka bilan qoplangan mikrokapsulalardan iborat.
|
Медула – твердая желатиновая капсула, содержащая микрокапсулы с пленочной оболочкой.
|
Medula – hard gelatin capsule containing microcapsules with a film cover.
|
Trituratsion yoki mikrotabletkalar
|
moddalarni taxtakachlash yo‘li bilan olinmay, qoliplash usulida tayyorlanadi. Ularning massasi 0,05 g gacha bo‘ladi. Tabletkalar tarkibiga kiruvchi ta’sir qiluvchi modda kam miqdorda bo‘lsa, presslash jarayonida bosim ta’siridan portlash ro‘y berishi lozim bo‘lsa, tabletka tayyorlanadigan massa tarkibida zaxarli moddalar bo‘lganligi sababli, presslash jarayonida changlanishi va ishchilar sog‘lig‘iga, atrof muhitga zarar etkazishi mumkin bo‘lgan moddalardan mikrotabletkalar tayyorlanadi.
|
Тритурационные или микротаблетки - таблетки, получаемые формованием увлажненных масс, называются тритурационными таблетками (Tabullettae Friabiles). В отличие отпрессованных, тритурационные таблетки не подвергаются действию давления; сцепление частиц этих таблеток осуществляется в результате аутогезии при высушивании, поэтому таблетки обладают малой прочностью. Тритурационные таблетки изготавливают в тех случаях, когда использование давления по каким-либо причинам нежелательно, либо дозировка лекарственного веществ мала, а добавление большого количества вспомогательных веществ нецелесообразно.
|
Тabulettae friabiles or мicrotablets - tablets obtained by molding a moistened mass, called trituratsionnye tablets. In contrast, pressed, trituratsionnye tablets are not exposed to the pressure; the cohesion of these tablets is carried out as a result of autogezii when dried, so pills have little strength. Trituratsionnye tablets make in cases where the use of pressure for any reason undesirable, or dosage of drugs is small, and addition of a plenty of auxiliary substances it is inexpedient.
|
|
