Sferik kondensator
S ferik kondensatorlarning qoplamalari konsentrik sferalardan iborat. Qopla-malarining radiuslari va bo’lgan sferik kondensator 3.9 - rasmda tasvirlangan. Qoplamalar orasidagi maydonni zaryadlangan sferalar hosil qiladi va qoplamalarida zaryad bo’lsa, qoplamalar orasidagi potensiallar farqi quyidagiga tng bo’ladi:
bu yerda va ichki va tashqi sferik qoplamalar radiuslaridir. shuning uchun sig’im quyidagicha ifodalanadi:
Agarda tashqi radius va ichki radiusdan juda katta bo’lsa:
Bu natija tashqi qoplama sferik bo’lmaganda ham o’rinli bo’lgani uchun, yuqoridagi ifodani yakkalangan shar sig’imi deb hisoblaymiz.
Agarda qoplamalar orasidagi masofa qoplamalarning o’rtacha radiusidan juda kichik bo’lsa, sferik kondensatorning sig’imi quyidagicha ifodalanadi:
bu yerda qoplamalar sirtlarining yuzasidir.
Silindrik kondensator
B u holda kondensatorni radiuslari (ichki) va (tashqi) ikkita koaksial silindr ko’rinishdagi qoplamalardan iborat bo’ladi, deb hisoblaymiz. silindrlarning uzunligi ular orasidagi masofadan juda katta deb hisoblanadi. Qoplamalar orasidagi potentsiallar farqi quyidagidan iborat bo’ladi:
bu yerda silindr uzunligidagi zaryad, birlik uzunlikdagi zaryad va silindr uzunligidir. Birlik uzunlikka to’g’ri keluvchi silindrik kondensator sig’imi quyidagiga tengdir:
Boshqa tarafdan, bu ifoda metall sim izolyator qatlami bilan o’ralgan kabel sig’imini eslatadi.
Qoplamalar orasidagi masofa , silindrlar radiuslariga nisbatan juda kichik bo’lsa, bu holda silindrik kondensator sig’imi quyidagidan iborat bo’ladi:
3.11-rasmda kondensatorlarga misol tariqasida har xil shakldagi kondensatorlarning ko’rinishlari keltirilgan.
3.11.-rasm. Kondensator ko’rinishlari.
| 