| Elektron pochtadan foydalanishga oid maslaxatlar
1. Xatni printerda chop etish uchun Fayl menyusida Pechat komandasini kiriting.
2. Xatni aloxida faylga yozib ko’yish uchun Fayl menyusining Soxranit kak yoki Soxranit komandalaridan foydalaning.
3. Keraksiz xatlarni Del to’g’machasi yordamida o’chirish zaro’r.
4. Xatlarni tartiblash mumkin, buning uchun Soobщenie va Peremestit v komandalaridan foydalanishingiz mumkin. Jild Fayl, Papka, Sozdat menyo’lari yordamida ochiladi.
5. Xatni topish uchun Pravka menyusining Nayti soobщenie komandasidan foydalanishingiz mumkin.
6. Savat dagi xatlarni ba’zan o’chirishni unutmang.
Elektron pochta programmasi bilan
to’g’machalar yordamida ishlash
To’g’machalar majmui
|
Bajariladigan amal tavsifi
|
CTRL+N
|
Yangi xat yozish mumkin.
|
CTRL+R
|
Xatga javob yuboradi.
|
ALT+S
|
Xatni jo’natadi.
|
CTRL+M
|
Xatni muallifga eltadi
|
CTRL+D
|
Xatni o’chiradi.
|
CTRL+P
|
Xat nusxasini printerda chikaradi
|
Shift+BackSpace
|
Xatni boshka manzilga eltadi.
|
Iqtisodiy ko’rsatkichlari
Birinchi yaratilgan EXMlar muxandis-texnik xisoblarni bajarishda foydalanilgan edi. Boshqarish va iqtisodiyotda, asosan, buxgalter xisoblarni mexanizastiyalash masalalar echilgan edi. Bu masalalar uchun kotta xajmdagi axborot massivlarni saqlashni keragi bo’lmagan EXMlarni texnik bazasi kuchsiz bo’lgani uchun shu paytlarda ABSni yaratish ishlari amaliy axamiyatga ega bo’lmagan.
60-chi yillarda EXM bazasida boshqarish sistemalar yaratish ishlari boshlandi. EXM va uning bazasidagi echiladigan masalalar lokal xarakterga ega bo’lib, anoanaviy usullar va qayta ishlash algoritmlar qo’llashga asoslangan.
Shaxsiy kompyuterlarning lokal tarmogi keng tarkalgan. Dunyodagi ko’pgina shaxsiy kompyuterlar shu tarmoqlarda ishlaydi. Lokal tarmoqlar bir-biridan uncha uzok bo’lm’agan masofada joylashgan kompyuterlarni boglab turadi. Odatda ular bir yoki bir necha yakin joylashgan korxona, muassasa va ofislar kompyuterlarini birlashtiradi. Lokal tarmoqning asosiy farqlanuvchi xususiyati barcha uni yagona kompyuterlarning ma’lumot uzatish tezkor kanali va kommunikastiya asbob-uskunalarida xatolik yuzaga kelish extimolligining deyarli yukligi.
Lokal tarmoqda ishlashning asosiy afzalligi kuyidagicha: ko’p marta foydalaniladigan rejimda dasturli modem, printerlar tarmogidagi disketlarning umumiy resurslaridan va xamma kirishi mumkin bulgan diskda saklanuvchi ma’lumotlardan foydalanish, shuningdek, bir kompyuterdan boshkasiga axborot uzatish imkoniyati. Fayl - serverli lokal tarmoqda ishlashning asosiy afzalliklarini sanab utamiz.
1. Shaxsiy va umumiy foydalayauvchi ma’lumotlarni faylli serverda saklash imkoyaiyatining mavjudligi. Shu bois umumiy foydalaniladigan ma’lumotlar ustida bir vaktda bir necha foydalanuvchi ishlay oladi (matnlar, elektron jadval va ma’lumotlar bazasini kurib chikish, o’qish), Net Ware vositasida fayl va qotaloglar darajasidagi ma’lumotlar ko’p tomonlama ximoya kilinadi; umumiy ma’lumotlarning Excel, Access kabi tarmoqli amaliy dasturlangan maxsulotlar bilan yaratiladi. Ayni paytda amaliy dasturda belgilangan kirish uchun chegara tarmoq operastion tizimi orkali urnatilgan chegara doirasida buladi.
Lokal xisoblash tarmogi uncha kotta bo’lmagan xududda joylashgan abonentlarni birlashtiradi. Xozirda lokal xisoblash tarmogi tarkalgan xududda anik chegara yo’q. Odatda bunday tarmoq anik bir joyga boglangan. Lokal xisoblash tarmogiga mansub sinfga aloxida korxonalar, firmalar, banklar, ofislar tarmogi kiradi. Bunday tarmoq 2-2,5 km xududni kamrab oladi.
Global, mintakaviy (regional), lokal xisoblash tarmoqlari ko’p tarmoqli ierarxiyani tashkil etadi. Ular ulkan axborot to’plamini qayta ishlovchi ko’chli iktisodiy vositani yaratib, cheksiz axborot resursiga kirish imkonini beradi. Lokal xisoblash tarmogi mintakaviy tarmoq tarkibiga komponent sifatida kirishi mumkin. Mintakaviy tarmoq global tarmoqka kirishi va nixoyat, global tarmoq mo’rakkab tuzilmani tashkil etishi mumkin.
Misol. INTERNET kompyuter tarmogi mashxo’r global tarmoq xisoblanadi. Uning tarkibiga ko’pgina erkin birlashgan tarmoqlar kiradi. INTERNETga kiruvchi xar bir tarmoq ichida anik aloka tuzilmasi va ma’lum boshqaruv tarkibi mavjud. INTERNET ichida ma’lum bir foydalanuvchi uchun to’rli tarmoqlar O’rtasidagi birlashish tuzilmasi va usullari xech kanaka axamiyatga ega emas.
Xozirdagi kunda xar qanday boshqaruv tizimining ajralmas unsuri bo’lib qolgan shaxsiy kompyuterlar lokal xisoblash tarmogi yaratish borasida shov-shuvga sabab bo’lmoqda. Bu xam Uz navbatida zamonaviy axborot texnologiyasini ishlab chikish zaro’riyatini keltirib chikardi.
Shaxsiy kompyuterlar fan va texnika, ishlab chikarishning to’rli tarmoqlarida ko’llash amaliyoti shuni ko’rsatdiki, xisoblash texnikasini tatbik qilishda aloxida ShK emas, balki lokal xisoblash tarmoqlari ko’proq samara beradi.
Xar qanday kommunikastiya tarmogi albatta ko’yidagi asosiy komponentlarni: uzatish (peredatchik), xabar, uzatish vositasi, kabul qilish (priyomnik)ni Uz ichiga oladi.
|
