Elektr zanjiri va ularning turlari. Misollar orqali tushuntiring.
Elektr zanjiri bir nechta elektr moddalari va ulardan tashkil topgan birlashma bo‘lib, elektr to‘qimalarni o‘tkazish va energiya almashish maqsadida ishlatiladi. Elektr zanjirlari turli xil turlarga ega bo‘lishi mumkin va ulardan ba'zi misollar quyidagicha:
Seriyali Zanjir:
Seriyali zanjirda moddalar (rezistorlar, lampalar, kondensatorlar va boshqalar) bir-biriga qo‘shilgan holda joylashadi. Ular o‘zaro bir-biriga bog‘lanib, o‘tish chiqarishlarini amalga oshiradi.
Misol: Bir seriyali zanjir misoli, ikkita rezistorning bir-biriga bog‘lanishi bilan tashkil topilgan bo‘lishi mumkin: R₁ - R₂.
Paralel Zanjir:
Paralel zanjirda moddalar bir-biriga paralel holda joylashadi. Ular boshqa o‘tish jarayonlaridan ajralib, har biri o‘z yo‘llaridan o‘tish chiqaradi.
Misol: Ikki ta rezistorning paralel bog‘lanishi, ya'ni ularning ikkalasi ham bir-biriga bog‘langan va to‘g‘ri o‘tish imkoniyatiga ega bo‘lgan bo‘lishi mumkin.
Mezonlar (Seriyali-Paralel Zanjir):
Mezonlarda seriyali va paralel bog‘lanishlar bir-biriga aralashgan holda joylashadi. Bu turdagi zanjirlar o‘ziga xos vaqtincha kuch-quvvat tashxisi yaratadi.
Misol: Ikki rezistorning biri seriyali, ikkinchi seriyali-parallel holda bog‘langan bo‘lishi mumkin: R₁ - (R₂ || R₃).
Kompleks Zanjir:
Kompleks zanjir, turli xil elementlardan tashkil topgan, ya'ni seriyali, paralel va mezon bog‘lanishlarning bir birligi bo‘lgan zanjirdir. U, o‘z ichiga moddalarni birlashtirgan va ularga o‘zaro bog‘lanish imkoniyatlarini beradi.
Misol: N ta rezistor va M ta kondensatorning kompleks zanjiri misoli: R₁ - (R₂ || C₁) - R₃ - (R₄ - C₂) - ... – Rn.
Bu misollar elektr zanjirlarining turli turlarini namoyish etish uchun xizmat qiladi. Ularni yaratish va tushuntirishda asosiy vazifalardan biri moddalarning bog‘lanishini tushuntirish, umumiy rezistansiya, voltaj va to‘qimalar orasidagi munosabatlarni hisoblash va o‘zlashtirishdir.
|
