|
Elektron kuchaytirgish printsipi
|
| bet | 4/36 | | Sana | 12.06.2024 | | Hajmi | 2,98 Mb. | | #262836 |
Bog'liq Elektronika javob4. Elektron kuchaytirgish printsipi
Bu koefficientlerge aloqador turda kuchaytirgichlar kuchlanish qirg'oqlari (Rg<>Rkir) boshqarısh va yuklama uchun tok manbai (Rj< Kuchaytirgichlarning Rkir va Rshiq zidliklari baholariga taqozolar maksimal quvvati yuklamaga uzatmoqlik shartlarini tahlil etishdan kelib chiqish bilan ishlab chiqiladi. Masalan, KMKK (kuchlanish kuchaytirgichi ) uchun yuklamadagi quvvat.
Bo'ladi, bu yerda Ku kuchaytirgichning kuchlanish bo'yicha kuchaytirishlik koefficiyenti. Lekin, har qancha
Ekanligi sababli
bo’ladi.Bu ifodani tahlil etishdan kelib chiqadi yuklamadagi quvvat xolos, agar Rr < bo'ladi.
5. Kuchaytirgich tuzilishi manbasini tahrirlash
xohlagan kuchaytirgich quyidagilarga ega bo'lishligi zarur :- nosozliksiz va yo'qotmoqliksiz energiyaning signal manbasidan birinchi kuchaytirgishlik kaskadining kirish zanjiriga uzatmoqlik uchun kirish qurilmasi. Agar signal manbain birinchi kaskadting kirishida to'g'ridan-to'g'ri ulanishi mumkin bo'lsa, kirish qurilmasi bo'lmasligi mumkin. Xususan, qaratilgan KMKK uchun birinchi kaskad sifatida Rkir zidligi yuqori bo'lgan bipolyar tranzistorlardagi umumiy kollektorli kaskaddan yoki maydonl tranzistorlardagi umumiy stoklı kaskaddan foydalanish mumkin bo'lsa, Rg<- kuchaytirgichning sharq zanjiridan kuchaytirilgan signalni nosozliksiz va yo'qotmoqliksiz yuklamaga uzatmoqlik uchun sharq qurilmasi. Agar yuklamani oxirgi kaskadtıń sharqiga to'g'ridan - to'g'ri ulanishi mumkin bo'lsa, sharq qurilmasi bo'lmasliki mumkin. Xususan, qaralmoqdagan KMKK uchun oxirgi kaskad sifatida bipolyar tranzistorlardagi umumiy kollektorli kaskaddan yoki tuzilmalik Maydonli tranzistorlardagi umumiy stokli kaskaddan foydalanish mumkin ;
- kuchaytirgichning o'zi, u oddiy kuchaytirgishlik kaskadlarin ketma-ket ulanishina ega. Bu masalan, bipolyar tranzistorlardagi umumiy emitterli kaskadlar yoki operatsion kuchaytirgichlar integral mikrosxemalarında yig'ilgan integral kuchaytirgishlik kaskadlari bo'lishi mumkin. O'ylash zurur, fazani burishi zurur bo'lmagan kuchaytirgichti umumiy emitterli kaskadlarda qurish uchun bunday kaskadlardıń juftlar soninan foydalanish zurur ;
- signal manbai, kuchaytirgich, yuklama orasidagi va kaskadlar orasidagi aloqa unsurlari (zanjirlari ). Bu to'g'ridan to'g'ri aloqa, RC-aloqalar, transformatorlar, optronlar va boshqalar bo'lishi mumkin.
Elektron kuchaytirgichlardi quyidagi belgilar bo'yicha tasniflash mumkin.
Vaqt bo'yicha kuchaytiriladigan signalning o'zgarishi xarakteri bo'yicha elektron kuchaytirgichlar quyidagilarga bo'linadi :
-uzliksiz (masalan, garmonik) signallar kuchaytirgichlari. Kuchaytiriladigan signallar parametrlari kuchaytirgichda hisoblashlarda e'tiborga olmasa ham bo'lgan o'tishlik jarayonlaridan sekinroq o'zgaradi ;
- vaqt bo'yicha tez o'zgaradigan elektr signallarni kuchaytirishlikga mo'ljallangan diskret (impulsli) signallar kuchaytirgichlari. Bunday kuchaytirgichlarda o'tishlik jarayonlari kucheytiriladigan signallar uchun aniqlovchi hisoblanadi,
Kuchaytiriladigan chastotalarda palasalar kengligi bo'yicha elektron kuchaytirgichlar quyidagilarga bo'linadi :
- 0 dan fj gacha chastotalar diapazonidagi, ya'ni kirish signalining ham o'zgaruvchan tashkil qiluvchisi, ham o'zgarmas tashkil qiluvchisi kuchaytirishlikga imkoniyat beradigan o'zgarmas tok kuchaytirgichlari ;
- xolos ma'lumki fj gacha chastotalar diapazonidagi kirish signalining o'zgaruvchan tashkil qiluvchisini kuchaytiradigan o'zgaruvchan tok kuchaytirgichlari.
Fp va fj chastotalarning absolyut baholariga aloqador turda o'zgaruvchan tok kuchaytirgichlari quyidagilarga bo'linadi :
Gtsning ulushlarinda o'lchanadigan chastotali signallarni kuchayta oladigan infrapast chastotalar kuchaytirgichlari ;
-20 Gtsdan 20 kGtsgasha chastotalı signallardı kushaytira oladigan ovoz chastotası kuchaytirgichlari;
- yuzlab kGtsdan MGtslargasha chastotali signallarni kuchaytira oladigan yuqori chastota kuchaytirgichlari ;
- onlab Gtsdan MGtslargasha chastotali signallarni kuchaytira oladigan keng polosali kuchaytirgichlar ;
- tor chastotalar polosalarida belgilangan chastotalar signallarni kuchayta oladigan tor polosali (tanlovchan) kuchaytirgichlar.
6. Elektron kuchaytirgich deb, kirishdagi quyi quvvatli elektr signalni chiqishda shaklning minimal buzuqliklariga ega bo'lgan katta quvvatli signalga o'zgartiradigan qurilmaga aytiladi. Bu kuchaytirgichlar elektron kuchaytirgichlar deyiladi. Sababi ularda ishlatiladigan kuchaytirishlik elementlarining (tranzistorlar, elektron lampalar, integral mikrosxemalar, tiristorlar va boshqa asboblarning ) ishlash prinsipi yarim o’tkazgish yoki vakuumda kechadigan elektron jarayonlarga asoslangan. Signal quvvatini kuchaytirishlik ta'minot manbasi deb ataladigan qo'shimcha manba energiyani kuchaytirgich istemol etishi hisobina ro'yobga oshiriladi. Demak, kuchaytirgich kirish signali ta'minot manbaining energiyasin chiqish signalining energiyasina o'zgartirilishin boshqaruvchi dastgox hisoblanadi. Bu o'zgartirish kuchaytirgichning aktiv elementlari (kuchaytirishlik elementlari ) yordamida ro'yobga oshiriladi. Kuchaytirgichning chiqish elektr signali yuklama deb ataladigan qurilmaga beriladi.. Kirish signali manbai sifatida turli datchikler, mikrofon, fotoelement, termoparava va boshqalar, shuning jo'rligida avvalgi kuchaytirgich ishlatilishi mumkin, sababi bitta kuchaytirish element beradigan kuchaytirish ko'pincha taqribiy maqsadlar uchun yetarli bo'lmaydi. Bu holda kuchaytirgichta bir nechta kuchaytirish elementlari ishlatiladi, bunda kuchaytirish elementlari o'shanaqa ulanadi, birinchi element kuchaytirgan signallar ikkinchi elementning kirishiga beriladi, ikkinchi element kuchaytirgan signallar uchunchi elementning kirishiga beriladi va h. k… Bunda bir kuchaytirish elementi va unga tegishli bo'lgan aloqa elementlari kaskad deyiladi. Ko'plab kuchaytirgichlar ko'p kaskadli kuchaytirgichlar hisoblanadi.
Kuchaytirgichlarning Rkir va Rshiq zidliklari baholariga taqozolar maksimal quvvati yuklamaga uzatmoqlik shartlarini tahlil etishdan kelib chiqish bilan ishlab chiqiladi. Masalan, KMKK (kuchlanish kuchaytirgichi ) uchun yuklamadagi quvvat. (1)
1-rasm. Kuchaytirgich kirish signali manbai, yuklama va ta'minot manbai bilan aloqasi
Yuklama sifatida telefon, dinamik, ocsillograftıń turli tizimlari, rele, elektrodvigatel, aloqa kanali, shuning jo'rligida keyingi kaskad bo'lishi mumkin.
|
| |
