Məsələ № 4 və № 5 izahat
Çox vaxt dövrənin ekvivalent müqavimətini hesablayanda dörənin hansısa hissəsinin konfiqurasiyasını dəyişmək tələb olunur. Bu dəişmə elə aparılmalıdır ki, dörənin qalan hissəsindəki cərəyahların qiyməti dəyişməsin.
Adətən elektrotexnikada ulduz birləşmədən ekvivalent üçbucaq birləşməsinə vəya əksinə keçid istifadə olunur.
Xüsusən bu keçidlərdən tez-tez üçfazlı dövrələrdə istifadə olunur.
Əgər ulduz birləşmənin şüaların müqavimətləri R1, R2 və R3 verilibsə ekvivalent üçbucağın tərəflərinin müqavimətləri R12, R23 və R31 aşağıdakı düsturlar vasitəsiə təyin olunur.
Əgər üçbucaq birləşmənin tərəflərinin müqaviməti R12, R23 və R31 verilibsə, ekvivalent ulduz birləşmənin şüalarınin müqavimətləri R1, R2 və R3 aşağıdakı düsturlar vasitəsiə təyin olunur.
Məsələ №6 Sabit cərəyan dövrəsində güc
Əvvəlcə yadımıza salırıq ki, sabit cərəyan dövrələrində ancaq aktiv güc mövcuddur və aktivn gücün ölçü vahidi Vt-dir.
Sabit cərəyan dövrələrində güc verilənlərdən asılı olaraq aşağadakı düsturlar vasitəsilə təyin olunur.
1.Gərginlik U və cərəyan İ verilibsə, güc P bərabərdir:
P=U∙İ (Vt)
2. Cərəyan İ və müqavimət R verilibsə, güc P bərabərdir.
P=İ2∙R (Vt)
3.Gərginlik U və müqavimət R verilibsə, güc P bərabərdir.
Cədvəldə verilənlərə əsasən bir neçə variantın həllinə baxaq:
|
U
|
R1
|
R2
|
İ1
|
İ2
|
P1
|
P2
|
|
V
|
Om
|
Om
|
A
|
A
|
Vt
|
Vt
|
1
|
20
|
10
|
-
|
-
|
-
|
?
|
-
|
2
|
20
|
-
|
-
|
-
|
3
|
-
|
?
|
3
|
-
|
10
|
-
|
2
|
-
|
?
|
-
|
4
|
-
|
-
|
?
|
-
|
2
|
|
200-
|
Birinci variant
Ikinci variant
Üçüncü variant
Dördüncü variant buradan
Bir fazalı dəyişən cərəyan dövrələri.
Sinusoidal dəyişən e.h.q., gərginlik, cərəyan və onları
xarakterizə edən əsas kəmiyyətlər
Fərz edək ki, verilən sinusoidal gərginlik və cərəyanın riyazi ifadələri aşağıdakılardır:
(1)
İzahat daha aydin olmaq ücün bu kəmiyyətləri konkret rəqəmlərlə köstərək:
(V)
(A) (2)
Verilən gərginlik və cərəyan ücün zaman diaqramlarını cəkək. Bunun ücün miqyas seçilir. Absis oxunda ya zaman (t) köstərilir, onda period T-ilə kötürülür və ya zamana proporsional (ωt), bu halda period 2π (3600) kötürülür.
Zaman oxunda miqyasi mωt = 300/sm qəbul edək
Gərginlik ücün miqyası mu = 5,0V/sm götürək.
Cərəyan ücün miqyası mi = 1,0A/sm götürək.
Şək. 3.1 Gərginlik və cərəyanın zamandan asıllıq diaqrami (Zaman diaqramı)
Burada:
, i–gərginliyin və cərəyanın ani qiymətləridir. Zaman diaqramında gərginliyin t=t1 anındakı və cərəyanin t=t2 anındakı qiymətləri köstərilib.
,Im–gərginliyin və cərəyanın maksimal (amplitud) qiymətləridir. (Um = 25V , Im = 4A)
olub bucaq tezliyi adlanır. Ölcü vahidi rad/san və ya san-1.
T–perioddur, ölcü vahidi saniyədir.
- tezlikdir, ölcü vahidi Hersdir, (Hs).
(t+u) – gərginliyin fazasıdır;
(t+i) - cərəyanın fazasıdır;
u – gərginliyin başlanğıc fazasıdır;
i - cərəyanın başlanğıc fazasıdır;
Başlanğıc faza həmin kəmiyyətin zaman t=0 halda qiyməti göstərir.
φ =u-i -faza sürüşmə bucağı və ya faza fərqi adlanır.
| 