Eritib payvandlash usullari tasnifi va mohiyati eritib payvandlash mohiyati

ERITIB PAYVANDLASH USULLARI TASNIFI VA MOHIYATI

Eritib payvandlash mohiyati

• Payvandlash - metallar, qotishmalar va turli materiallarni plastik deformatsiyalash yoki birikilayotgan qismlar orasini qizdirish bilan atomlararo birikish natijasida ajralmas birikma hosil qiluvchi texnologik jarayondir. Atomlararo kuchlar ta’siri oqibatida birikmalar hosil qilish jarayoniga materiallarni payvandlash deyiladi. Ma’lum boiishicha, detal metallining yuzadagi atomlari, erkin, to‘yinmagan aloqalari mavjud, bular atomlararo kuch ta’siri masofasida bo‘lgan har xil atom va molekulalami o‘z ichiga oladi. Agar ikki metall detain* atomlararo kuch ta’siri masofasigacha yaqinlashtirsak, ya’ni metali ichida qanday masofada bo‘lishsa shungacha, unda tutashgan yuzalaming bir butun ulanishini ko‘ramiz. Birikish jarayoni energiya xarjisiz va tez, o‘z ixtiyoriy amaliy oniy kechadi. Ayrim metallar xona haroratida nafaqat oddiy tutashishda, balki kuchli qisishda ham birikmaydi. Qattiq metallarni birikishiga uning qattiqligi xalaqit beradi, tutashish qismiga qanchalik ishlov berilss ham ulami tutashtirishda ko‘p joylari tutashmaydi

• Birikish jarayoniga metall yuzalarining kirligi qattiq ta’sir etadi - oksidlar, yog‘li plyonkalar va boshqalar hamda gaz molekulalarining adsorblashgan qatlami va ulami qanchalik uzoq vaqt toza saqlash faqat yuqori vakuumga bog‘liq (l-10‘8mm sim. ust.) Havodagi metallyuzasi: 1 — metalining chuqur qatlami, plastik deformatsiya ta ’sir etmagan; 2 -yuza qatlami, kristallitlarning oksid qatlamlari bilan; 3 - oksid qatlam; 4 - kislorod anionlarining adsorb qatlami va havoning neytral molekulasi; 5 - suv molekulalarining qatlami; 6 -yog'li molekulalar qatlami; 7 - ionlashgan chang zarralari. Payvandlashdagi qiyinchiliklami bartaraf etish uchun bosim va qizdirish qo‘llaniladi. Haroratni oshirib borish bilan qizdirishda metall mayin bo‘la boshlaydi. Shu tarzda qizdirishni davom ettirsak, metall suyuq holatga keladi; bu holatda suyuq metall hajmi umumiy payvandlash vannasini hosil qiladi. Payvandlash davrida suyuq metall havodagi azot va kislorod bilan faol ta’sirlashadi, bu esa chok mustahkamligini pasaytiradi va nuqsonlar paydo bo‘lishiga olib keladi. Payvandlash zonasini havo muhitidan himoya qilish hamda chok sifatini oshirish uchun, kerakli bo‘lgan elementlar qo‘shiladi, bu elementlar metall o‘zakning yuza qatlamiga maxsus moddalar yoki kukunsimon holatida kavak o‘zak ichiga qoplanadi va presslanadi.


Download 4.19 Mb.