• (10-jadval).
  • letal,  yarimletal, shartli letal, steril, neytral, kuchaytiruvchi




    Download 2,96 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet25/89
    Sana27.11.2023
    Hajmi2,96 Mb.
    #106166
    1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   89
    Bog'liq
    Genetika

    letal, 
    yarimletal, shartli letal, steril, neytral, kuchaytiruvchi
    mutatsiyalar 
    mavjud. Irsiy axborotning qanday tuzilish darajasida o‘zgarishiga 
    qarab: 
    genom, xromosoma va gen mutatsiyalari tafovut etiladi.
    14-§. Genom mutatsiyalari
    Genom mutatsiyalari — xromosomalar sonining o ‘zgarishiga 
    bog‘liq o ‘zgarishlaridir. Ular ikki xil bo‘ladi 
    (10-jadval).
    I. Genomning butunligicha kamayishi (gaploidiya) yoki 
    ko‘payishi (poliploidiya)
    II. Ayrim xromosomalar soni o ‘zgarishlari (aneuploidiya yoki 
    geteroploidiya).
    10-j a d v a l.
    Genom mutatsiyalari (xromosoma gaploid to‘plami — genom)
    Genom sonining o‘zgarishi
    Gaploidiya 
    Poliploidiya 

    3n,4n,5n,..
    Ayrim xromosomalar sonining o‘zgarishi 
    (aneuploidiya yoki geteroploidiya)
    Geterosoma
    Monosomiya Trisomiya Monosomiya Trisomiya
    45, XX - 21 
    45, XY - 21
    (Polisomiya) 
    47, XX+21 
    47, XY+21 
    47, XY+15 
    47, XX+15 
    47, XY+18 
    47, XX+18
    45, XO
    (Polisomiya) 
    47, XXX 
    47, XXY 
    47, XYY
    I
    tipdagi genomning butunligicha o ‘zgarishlaridan poliploidiya 
    k o ‘proq uchraydi.
    Poliploidiya o‘simliklarda ko‘p uchraydi, ularning hosildorligi-
    3 -G en etik a


    66
    Genetika
    ni oshiruvchi omillardan biri hisoblanadi, seleksiyada bu hodisadan 
    keng foydalaniladi.
    Hayvonlarda poliploidiya deyarli uchramaydi, chunki ularning 
    yashovchanligi susayadi, bunday organizmlar steril bo ‘ladi. Lekin 
    hayvonlarda ayrim somatik hujayralarda (jigar, mushak, suyak — 
    tog‘ay hujayralari) poliploidiya kuzatilishi mumkin.
    Poliploidiya mexanizmlari:
    1. Meyozda gametogenezda xromosomalar ajralishi buzilishi.
    2. Somatik hujayralarda mitoz tugallanmay qolishi natijasida 
    ko‘p xromosomali ko‘p D N K saqlovchi (politeniya, poliploidiya) 
    va ko‘p yadroli hujayralar hosil bo‘lishi.
    3. Poliploidiyani mitozni to ‘xtatuvchi moddalar (kolxitsin) 
    ta ’sirida sun’iy hosil qilish mumkin.

    Download 2,96 Mb.
    1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   89




    Download 2,96 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    letal,  yarimletal, shartli letal, steril, neytral, kuchaytiruvchi

    Download 2,96 Mb.
    Pdf ko'rish