• (49-rasm). To‘qimalarni sun’iy o‘stirish yordamida vegetativ ko‘payish metodi o‘simliklar seleksiyasida tobora keng qo‘llanilmoqda (50
  • Eshonqulov O. E. va boshq. Genetika: Akad litseylar uchun darslik / A. E. Eshon e 99 qulov, K. N. Nishonboyev, M. Bosimov




    Download 2,96 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet78/89
    Sana27.11.2023
    Hajmi2,96 Mb.
    #106166
    1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   89
    Bog'liq
    Genetika

    Ximiyaviy mutagenez
    ham madaniy o ‘simliklarning ko‘plab ser­
    hosil va boshqa foydali xususiyatlarga ega navlarini yaratishga 
    imkon beradi.
    Hujayra injeneriyasi usullari
    hozirgi davrda o‘simliklarning 
    yangi navlarini keltirib chiqarishda keng qo‘llanilmoqda. Bunda 
    somatik hujayralar duragaylanadi. Duragaylash uchun protoplast- 
    lardan foydalaniladi. Protoplastlar (yunoncha protos — birlamchi, 
    plastos — hosil b o ‘lgan) qobig‘i bo‘lmagan, faqat hujayra mem- 
    branasi bo ‘lgan hujayralardir.
    Bu usul bilan kartoshkaning madaniy turi Solamum tuberosum 
    va yovvoyi turi Solamum Chacoense duragaylash natijasida ota- 
    onalarga nisbatan oraliq xususiyatlarga ega, lekin poyalari chidamli 
    duragaylar olindi 
    (49-rasm).
    To‘qimalarni sun’iy o‘stirish yordamida vegetativ ko‘payish 
    metodi o‘simliklar seleksiyasida tobora keng qo‘llanilmoqda 
    (50- 
    rasm).
    49-r a s m.
    Kartoshka somatik duragayini olish sxemasi.
    6—Genetika


    146
    Genetika
    C hinni gul 
    H osil 
    H u ja y ra la rn i H u ja y ra la rn i oziqa N ihol olish 
    qiluvchi 
    a jra tish
    m u h itid a o 'stirish
    to 'q im a
    50-r a s m.
    To‘qimalarni sun’iy o‘stirish.
    Mavzuni mustahkamlash uchun savollar
    1. Madaniy o‘simliklar kelib chiqishi markazlarini sanab bering 
    va ular qanday o‘simliklar vatani ekanligini aytib bering.
    2. O‘simliklar seleksiyasida qanday usullar qo‘llaniladi?
    3. Irsiy o‘zgaruvchanlikning gomologik qatori qonuni seleksiya- 
    da qanday ahamiyatga ega?
    4. Poliploidiya nima uchun asosan o‘simliklar seleksiyasida 
    qo‘llaniladi?
    5. O‘zbekistonda g‘o‘za seleksiyasi to‘g‘risida nimalarni bilasiz?
    6. Qanday usul yordamida turlararo duragaylar bepushtligini bar- 
    taraf qilish mumkin?
    31-§. Hayvonlar seleksiyasi 
    Hayvonlar seleksiyasi metodlari
    Hayvonlar seleksiyasida ham asosan o‘simliklar seleksiyasidagi 
    kabi metodlardan foydalaniladi. Ammo bu usullarni qo‘llashda 
    hayvonlar uchun xos bo‘lgan ayrim xususiyatlar bilan hisoblash- 
    ligiga to ‘g‘ri keladi.
    Hayvonlar faqat jinsiy yo‘l bilan ko‘payadi, ularning nasli ko‘p 
    bo‘lmaydi.
    Shuning uchun ham seleksionerlar seleksiya uchun dastlabki 
    material tanlaganda ko‘p belgilar ota-onalarda namoyon 
    bo‘lmasligini e’tiborga olishi zarur (masalan, erkak organizmlarda 
    sutning yog‘liligi, tuxum qo‘yuvchanlik ko‘rsatkichlari).
    Hayvonlar seleksiyasida ularning faqat 

    Download 2,96 Mb.
    1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   89




    Download 2,96 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Eshonqulov O. E. va boshq. Genetika: Akad litseylar uchun darslik / A. E. Eshon e 99 qulov, K. N. Nishonboyev, M. Bosimov

    Download 2,96 Mb.
    Pdf ko'rish