|
Mikroskopik nojinslilik nega paydo bo’ladi?
|
| bet | 5/6 | | Sana | 11.01.2024 | | Hajmi | 1,49 Mb. | | #134697 |
Bog'liq QATTIQ JISM FIZIKASI MARUZA 3Mikroskopik nojinslilik nega paydo bo’ladi? Mikroskopik nojinslilik nega paydo bo’ladi? Qattiq jism panjara tugunlarining issiqlik harakati tufayli paydo bo’ladi. Bunda bir mikrohajmdan boshqasiga o’tganda uning zichligi o’zgaradi. Bunday o’zgarish qachon ko’p bo’ladi? Mikrohajmdagi atomlar soni qanchalik kam bo’lsa o’zgarish shuncha ko’p bo’ladi. Mikrohajm o’lchami qanday? Erkin elektronlar electron to’lqin uzunligidan katta. Metallda harakat qilayotgan erkin elektronlar oqimi shu mikrohajmlarda sochiladi. Buni xira muhitda yorug’lik nurining muallaq zarrachalarda sochilishiga o’xshatish mumkin. Mana shunday sochilish toza metallarda elektr qarshilikning ortishiga sababchi bo’ladi. Mana shunday sochilish toza metallarda elektr qarshilikning ortishiga sababchi bo’ladi. Zichlik issiqlik fluktuatsiyasi tufayli yuz beradigan jismning sochish qobiliyati sochish koeffitsiyenti bilan aniqlanadi. Hisoblashlarning ko’rsatishicha sochilish koeffitsiyentiga teskari kattalik (erkin elektronlar uchun) elektronning erkin yugurish yo’liga teng. Boshqa tomondan ni panjara tuguni issiqlik harakati xarakteristikalari orqali ifodalash mumkin: Bu yerda n – 1 dagi atomlar soni, E – elastiklik moduli, d – panjara doimiysi. Zommerfel’d formulasidagi ni shu ifodaga almashtirsak metallning solishtirma o’tkazuvchanligini olamiz. Bu yerda n – 1 dagi atomlar soni, E – elastiklik moduli, d – panjara doimiysi. Zommerfel’d formulasidagi ni shu ifodaga almashtirsak metallning solishtirma o’tkazuvchanligini olamiz. Xulosa Bu formula uncha past bo’lmagan T larda o’rinli. Bu formula uncha past bo’lmagan T larda o’rinli. Juda past temperaturalarda erkin yugurish yo’li uzunligi T ning 1-darajasiga emas, balki 5-darajasiga teskari proporsional bo’ladi. Natijada ham ga teskari bog’langan bo’ladi.
|
| |
