|
qalinlik nurni “e” marta kuchsizlantiradi
|
| bet | 4/6 | | Sana | 11.01.2024 | | Hajmi | 1,49 Mb. | | #134697 |
Bog'liq QATTIQ JISM FIZIKASI MARUZA 3 qalinlik nurni “e” marta kuchsizlantiradi. Yorug’lik sochilishi yuz berishi uchun qanday shart bajarilishi kerak? Muhitda tartibsiz taqsimlangan sochilish markazlari (zarrachalar) bir-biridan eng kamida to’lqin uzunligi tartibidagi masofada joylashishi kerak. Agar sochilish markazlari orasidagi masofa to’lqin uzunligidan sezilarli darajada kam bo’lsa, u holda sochilish kuzatilmaydi, bunda muhit bir jinsli bo’ladi. Agar sochilish markazlari orasidagi masofa to’lqin uzunligidan sezilarli darajada kam bo’lsa, u holda sochilish kuzatilmaydi, bunda muhit bir jinsli bo’ladi. Haqiqatan ham, shaffof kristallar strukturasining diskretligiga qaramay absolyut nol T da nurni sochmaydi. Bu holda ayrim atomlar tomonidan hosil qilingan nojinslilik o’lchami yorug’lik to’lqin uzunligidan sezilarli darajada kam, shuning uchun yorug’lik uni sezmaydi. Huddi shu fikrni metalldagi electron to’lqinlar uchun ham aytish mumkin. Ideal kristall panjara tugunlarida qo’zg’almas zarrachalar joylashgan bo’lsa ham electron to’lqinlarini sochmasligi kerak. Erkin elektronlar dastasi to’sqinliksiz kristallda harakat qilishi kerak, bunday panjara elektr tokiga qarshilik qilmasligi kerak. Erkin elektronlar dastasi to’sqinliksiz kristallda harakat qilishi kerak, bunday panjara elektr tokiga qarshilik qilmasligi kerak. Elektron to’lqin qaysi holda sochiladi? Panjarada sichilish zaryadi, ya’ni dan katta o’lchamdagi nojinslilik (buzilish) paydo bo’lganida sochiladi. Bunday markazlar bo’lib birinchi navbatda panjara buzilishlari hisoblanadi. U qanday hosil bo’ladi? Panjara tugunlarining issiqlik tebranishi tufayli, ya’nu zichlik fluktuatsiyasi tufayli hosil bo’ladi. Zichlik fluktuatsiyasi qanday hosil bo’ladi? Zichlik fluktuatsiyasi qanday hosil bo’ladi? Kristall ichida tartibsiz harakat qilayotgan tebranishlar orasidan har doim shundaylari topiladiki, bunda vaqt momentida qarama-qarshi tomonga harakatlanayotgan tebranishlar mavjud bo’ladi. Bu to’lqinlar orasidagi masofa panjara doimiysidan kichik bo’ladi, mikrohajmdagi modda zichligi modda o’rtacha zichligidan yuqori bo’ladi. Qo’shni sohada modda zichligi o’rtacha zichlikdan kichik bo’lgan mikrohajm hosil bo’ladi. Shunga o’xshash zichlikning o’rtacha qiymatdan og’ishi zichlik fluktuatsiyasi bo’ladi.
|
| |
