|
Fizik jarayonlarni kompyuterda modellashtirish
|
| bet | 127/135 | | Sana | 22.05.2024 | | Hajmi | 15,08 Mb. | | #250347 |
Bog'liq Fizik jarayonlarni kompyuterda modellashtirishNazariy savollar:
Oyna yuzasidan yorug'likning aks etish qonuni qanday?
Yorug'likning to'g'ri chiziqli tarqalish qonuni qanday?
Yorug’likni ikkita muhir chegarasidan o’tish hodisasi?
Formulalardan foydalanib bu mavzuga masala tuzib uni yechishni kod orqali amalga oshirishga harakat qilingcji? Dasturi qanday bo’ladi?
17-amaliy mashg’ulot: Ikki muhit chegarasida nurlar sinishini o’rganish.
Amaliy mashg’ulotning texnik ta’minoti: video proyektor, kompyuter Pentium 4, Visal Studio Express muhiti.
Amaliy mashg’ulotning maqsadi: Microsoft Visual Studio Express muhitida ikki muhit chegarasida yorig’liqni sinishiga doir animatsiya yoki formula asosida dastur tuzishni va ishlashni o’rganish.
Amaliy mashg’ulotning nazariy bayoni: nazariy qismini konspekt qiling.
Yorugʻlikning qaytishi - sindirish koeffitsiyenti turlicha boʻlgan ikki muhit chegarasi sirtiga tushuvchi yorugʻlikning oʻzi kelayotgan muhitga qisman yoki toʻla qaytishi. Ikki muhit chegarasining xossalari qanday boʻlishiga qarab, Yorugʻlikning qaytishining tabiati ham turlicha boʻlishi mumkin. Agar chegara notekisliklari oʻlchami yorugʻlik toʻlqini uzunligidan kichik boʻlsa, bunday sirt koʻzgusimon sirt deb ataladi. Shunday sirt (mas, silliq shisha sirti, yaxshilab jilolangan metall sirti, simob tomchisining sirti va b.)ga ingichka parallel nurlar dastasi tarzida tushadigan yorugʻlik nurlari sirtdan qaytgandan keyin ham parallel nurlar dastasi koʻrinishida qoladi.
Ikki muhit chegarasida nurlar sinishini o’rganish.
Yorugʻlikning qaytishi - sindirish koeffitsiyenti turlicha boʻlgan ikki muhit chegarasi sirtiga tushuvchi yorugʻlikning oʻzi kelayotgan muhitga qisman yoki toʻla qaytishi. Ikki muhit chegarasining xossalari qanday boʻlishiga qarab, Yorugʻlikning qaytishining tabiati ham turlicha boʻlishi mumkin. Agar chegara notekisliklari oʻlchami yorugʻlik toʻlqini uzunligidan kichik boʻlsa, bunday sirt koʻzgusimon sirt deb ataladi. Shunday sirt (mas, silliq shisha sirti, yaxshilab jilolangan metall sirti, simob tomchisining sirti va b.)ga ingichka parallel nurlar dastasi tarzida tushadigan yorugʻlik nurlari sirtdan qaytgandan keyin ham parallel nurlar dastasi koʻrinishida qoladi. Yorugʻlikning bunday qaytishi tekis qaytish deb (1rasm), yorugʻlikni tekis qaytaruvchi sirt koʻzgu deb ataladi. Bu holda tushayotgan AS nur bilan MM, sirtning nur tushayotgan S nuqtasiga oʻtkazilgan CN normal orasidagi burchaka gayorugʻlikningtushi sh burchagi deyiladi. Qaytgan S5nurbn CN normal orasidagi a’ burchak yorugʻlikning qaytish burchagi boʻladi. Singan CD nur bilan CW, normal orasidagi r burchak sinish burchagi deyiladi (2rasm). Yorugʻlikning qaytishi quyidagi qonunga boʻysunadi: 1) tushuvchi AS nur va ikki muhit chegarasida nurning tushish nuqtasidan chiqarilgan CN normal qaysi tekislikda yotsa, qaytgan nur SV ham shu tekislikda yotadi; 2) qaytish burchagi tushish burchagiga teng boʻladi, yaʼni a=a’. Qaytgan yorugʻlikning intensivligi tushayotgan yorugʻlik nurining qutblanishiga, tushish burchagiga hamda birinchi va ikkinchi muhitlarning sindirish koʻrsatkichlari l, va p2 ning oʻzaro munosabatiga bogʻliq. Agar sirtdagi notekisliklarning oʻlchami yorugʻlik toʻlqini uzunligiga oʻlchovdosh yoki undan katta boʻlsa, ingichka shuʼla chegarada sochiladi. Yorugʻlik nurlari qaytgandan keyin turli yoʻnalishlarda tarqalsa, bunday qaytish tarqoq qaytish (yoki diffuz qaytish) deb ataladi (3rasm). Yorugʻlikning fazo boʻyicha taqsimoti Lambert qonuni boʻyicha aniqlanadi. Oʻzi yorugʻlik tarqatmaydigan buyumlarni ulardan yorugʻlikning xuddi shu tarqoq qaytishi tufayligina koʻramiz. Hatto juda silliq sirtdan ham yorugʻlik juda oz darajada sochiladi. Aks hrlda biz bunday jismlarning sirtini koʻra olmagan boʻlar edik. Baʼzi tabiiy hodisalar, mas, sahrodagi sarob Yorugʻlikning qaytishi hodisasiga asoslanadi.
Takrorlanish takrorlanishi davomida bajarilishi lozim bo'lgan operatorlar majmuasi takrorlanish tanasi deyiladi. Takrorlanish tanasi sifatida bir yoki bir nechta operatordan foydalanish mumkin.
Agar takrorlanish tanasida bir nechta operatordan foydalanmoqchi bo`lsak bu operatorlarni blok { } orasiga olishimiz kerak.
10 dan 20 gacha bo‘lgan butun sonlar yig‘indisini hisoblash masalasini ko‘raylik.
#include
int main()
{int Summa=0;
for (int i=10; i<=20; i++)
Summa+qi;
cout<<’’yig’indi=’’ <return 0;}
Programmadagi takrorlash operatori o‘z ishini, I takrorlash parametriga (takrorlash sanagichiga) boshlang‘ich qiymat – 10 sonini berishdan boshlaydi va har bir takrorlash qadamidan (itaratsiyadan) keyin uning qiymati bittaga oshadi (qavs ichidagi uchinchi operator bajarilishini hisobiga). Har bir takrorlash qadamida takrorlash tanasidagi operator bajariladi, ya’ni Summa o‘zgaruvchisiga 1 qiymati qo‘shiladi. Takrorlash sanagichi i qiymati 21 bo‘lganda “iwhile takrorlash operatori, operator yoki blokni takrorlash sharti yolg’on (false yoki 0) bo‘lguncha takror bajaradi. U quyidagi sintaksisga ega:
while () ;
son va uning kvadratlarini chop qiladigan programmada ushbu holat ko‘rsatilgan:
1 #include
2 int main()
3{
4 int n, n2;
5 cout<<’’sonni kiriting(1..10):_’’;
6 cin>>n;
7 n++;
8 while(n--,n2=n*n, n>0)
9 cout<<’’n=’’<10 return 0;
11 }
Programmadagi takrorlash operatori bajarilishida n soni 1 gacha kamayib boradi. Har bir qadamda n va uning kvadrati chop qilinadi. Shunga e’tibor berish kerakki, shart ifodasida operatorlarni yozilish ketma-ketligining ahamiyati bor, chunki, eng oxirgi operator takrorlash sharti sifatida qaraladi va n qiymati 0 bo‘lganda takrorlash tugaydi.
|
| |
