va metodlarini uning mazmuniga mos holda takomillashtirish, samaradorligini
oshirish, talabalar tomonidan o‘zlashtirish jarayonini nazorat qilish hamda ular
egallagan bilimini baholash jarayonlarini kompyuter
texnologiyasi yordamida
tashkil etishni talab etadi.
Kompyuterning ta’lim-tarbiya sohasidagi ahamiyati beqiyos. U ta’lim tizimini
ma’muriy boshqarishdan tortib alohida maktab faoliyatini tashkil etish, boshqarish,
nazorat qilishgacha, o‘quv predmetlarini o‘rganishni tashkil qilishdan tortib
o‘quvchilarning individual mashg‘ulotlarini tashkil etishgacha bo‘lgan
muammolarni qamrab oladi. Kompyuter ma’lumotlarni saqlovchi, ularni qayta
ishlovchi, turli shakl va usullarda o‘quvchilarga yetkazuvchi o‘ta qulay vosita
sifatida tan olinmoqda. Jamiyatda paydo bo‘lgan har qanday yangilik singari
dasturlashtirilgan ta’limning ijobiy tomonlari bilan birga ayrim kamchiliklari ham
mavjud edi.
Shunga qaramasdan, dasturlashtirilgan ta’lim o‘quv-tarbiya ishlarida
chuqur ijobiy o‘zgarishlarga sabab bo‘ldi. Mutaxassis va o‘qituvchilar o‘quv
materialini tahlil qilishning yangi uslubiyatini o‘zlashtirib oldilar, o‘quv materiali
bo‘yicha axborotlarni qabul qilish, ularni atroflicha mustahkamlash, sinash yagona
tizimga aylandi.
Axborot texnologiyalaridan ta’lim tizimida, ayniqsa fizika fanini o‘qitishda
foydalanish - darsliklarning elektron shakllari, elektron darsliklar, elektron
plakatlar,
test dasturlarini yaratish, masalalar yechish va xokazo bosqichlardan
iborat bo‘lib, yoshlarning fizika faniga bo‘lgan qiziqishlarini oshirishda, xodisa va
qonuniyatlarni chuqurroq anglab yetishlarida, masofaviy va mustaqil ta’lim
olishlarida muxim ahamiyatga egadir.
Ta’lim-tarbiya jarayonida pedagogik va axborot texnologiyalarni
muvaffaqiyatli qo‘llash uchun fizika o‘qituvchilari maxsus metodik bilim va
ko‘nikmalarni egallashlari, pedagogik amaliyotda zarur bo‘ladigan metodik
tayyorgarlikka ega bo‘lishlari lozim. O‘rta maxsus ta’lim
bosqichlarida fizikani
o‘qitishni tashkil qilish masalasi, tabiiyki, fizikadan axborot texnologiyalarini
qo‘llashni samaradorligini oshirish bilan bog‘liq.
Fizika fanini o‘rganishda laboratoriya ishlarini bajarish muhim o‘rin
egallaydi. O‘quv jarayonida kvant nazariyaning fundametal tajribalarini
o‘qitishning samaradorligini oshirish muammosi murakkab va ko‘p qirralidir. Uni
hal etish ma’ruza mashg‘ulotlarini o‘tkazishning turlariga xos bir qator
xususiyatlarni hisobga olishni taqozo etadi. Shulardan eng muhimi nazariy
bilimlarni amalda tekshirib ko‘rish orqali, talabalarni
ijodkorlik qobiliyatlarini
oshirish hisoblanadi, har qanday bilim ma’lum vaqt o‘tgandan keyin xotiradan
o‘chib ketishi tabiiy holdir. Nazariy bilimlarni mustahkamlash maqsadida o‘quv
jarayonida ma’ruza mashg‘ulotlarini axborot texnologiyalaridan foydalanib
o‘qitish orqali talabalarning ijodkorlik va bilim faoliyatini oshirish muammosini
hal etish mumkin. Hozirgi zamon ta’lim tizimida hukmronlik qilayotgan an’anaviy
ta’limni mazmunan yangilash va ta’lim, tarbiya jarayonini tashkil etishni tubdan
o‘zgartirish, yangi ta’lim samradorligini oshirish maqsadida ta’lim jarayonida
noan’anaviy, zamonaviy texnologiyalarni qo‘llagan holda dars o‘tish davr
talabidir. Dars samaradorligini oshirishda o‘qituvchi avvalo maqsad belgilab olishi,
noan’anaviy va an’anaviy darslarning farqini ko‘ra olishi shart.
Noan’anaviy darslardan maqsad talabalarning o‘zlashtirish ko‘rsatkichini
ko‘tarish uchun, fanni o‘qitishda, fundamental
tajribalarni yanada mazmunli,
qiziqarli va va tushunarli o‘tkazishda o‘qituvchi va talaba faoliyatiga yangilik
kiritib, axborot kommunikatsion texnologiyalardan foydalanish hamda talabalarni
tez va samarali baholashga erishishdir.
Kompyuterli ta’limning o‘ziga xos jihatlari bor: ta’lim mazmunining didaktik
ishlov berilganligi, o‘quv-tarbiya jarayonining ham xotiraga, ham tafakkurga
mo‘ljallanganligi,
o‘quvchilar
o‘zlashtirishining
individualligi,
ta’limda
o‘quvchilar faolligi kabi xususiyatlar kompyuterli ta’limning o‘zigagina xos
sifatlardir. Ularga rioya qilish ta’lim jarayoni samaradorligini oshirishga olib
keladi.
Kompyuterda animatsion model orqali
amalga oshirish jarayoni va
o‘kuvchilarga ko‘rsatish bir tomondan, ma’ruza mashg‘ulotlarida fundamental
tajribalarni o‘tkazish uchun sarflanadigan vaqt va shunga o‘xshash jarayonlarni
tejashga olib kelsa, ikkinchi tomondan, ob’ektlar ustida olib borilayotgan ishlarini
to‘g‘ridan-to‘g‘ri ko‘rish, kuzatib borish, muloxaza yuritish, o‘zaro fikr
almashinishdek foydali imkoniyatlarni yaratadi.
