Fizikaning zamonaviy tatqiqot usullari

Tashqi elektr maydon kuchlanganligi qancha katta bo’lsa, shunchalik sirtdan x masofa o’zgarishi bilan elektronning bu maydondagi potensial energiyasi keskin o’zgaradi va shunchalik potensial to’siq torayadi. Demak to’siqning kvantomexanik shaffoflik koefisiyentiga bog’liq bo’lgan avtoelektron emissiyaning tok zichligi yuqori bo’ladi. Tashqi elektr maydoni na faqat potensial to’siqning kengligini toraytiradi, balki to’siqning balandligini ham pasaytiradi (Shottki effekti), bu esa avtoemission tokning o’sishiga olib keladi. Hisoblarga qaraganda avtoelektron emissiyaning yetarli darajadagi toklari paydo bo’lishi uchun 108÷109 V/m tartibidagi elektr maydon kuchlanganligi zarur bo’ladi.

Avtoelektron emissiya tok zichligi j o’tkazgich ichidan to’siq tomon kelayotgan ne elektronlar oqimi zichligining bir qismidir va to’siqning shaffofligi D bilan aniqlanadi:

Avtoelektron emissiya tok zichligi j o’tkazgich ichidan to’siq tomon kelayotgan ne elektronlar oqimi zichligining bir qismidir va to’siqning shaffofligi D bilan aniqlanadi:

Bu yerda α- o’tkazgich sirtiga normal bo’lgan elektron impulsi komponentasi bilan bog’langan energiyasining ulushi; E- sirtdagi elektr maydon kuchlanganligi. Keltirilgan formuladan, AEE tok zichligi o’tkazgichdagi elektronlar konsentrasiyasiga va ularning energiya bo’yicha taqsimotiga, hamda shaffoflikni belgilaydigan potensial to’siqning balandligi va shakliga bog’liqligi kelib chiqadi

T= 0 K da, metall sirti oldida elektronni potensial energiyasining o’zgarishi. 1- elektr maydoni bo’lmaganda; 2-bir jinsli tashqi maydonda; 3- elektronning yig’indi potensial energiyasi; x-sirtdan masofa; (x2-x1) - maydon mavjud bo’lgandagi potensial to’siq kengligi.

Qattiq jism sirtiga kuchli elektrostatik maydon ta’sir etganda kuzatiladigan elektronlar emissiyasi yoki avto elektron emissiya deb ataladi.