LABORATORIYA №5
GAZLIFT USULIDA ISHLAYDIGAN QUDUQLAR USKUNALARINI
O’RGANISH.
Ishning maqsadi: Kompressorsiz gazlift maqsadga
muvofiq va tejamkor
bo’lib, yuqori bosimdagi tabiiy gaz mavjud bo’lsa, tabiiy gaz energiyasidan
neftni
ko’tarishda va chiqqandan so’ng ham undan (isitishga, maishiy xizmatga, neftni
suvsizlantirish va tuzsizlantirish) foydalanishini bilish.
5.1.Nazariy malumotlar
Quduq tubidan neftning yer ustiga ko’tarib berishda tabiiy energiya yetarli
darajada
bo’lmaganda,
quduqlarning
favvoralanishi
tugaydi.
Lekin
favvoralanishning davom ettirish uchun quduqqa siqilgan gaz yoki havo NKQ – lar
yordamida haydaladi. Gazning siqish jarayoni kompressor
qurilmasi yordamida
amalga oshiriladi. Bunday usulda quduqlarning ishlatishga kompressorli gaz lift
usuli deyiladi.
Hozirgi vaqtda ishchi agent sifatida havodan foydalanish taqiqlangan, bunda
aniq nisbatlarda uglevodorod gazlari va havo aralashmasi
chegaraviy qiymatga
yetganda portlovchi aralashma (portlovchi gaz) paydo bo’ladi, portlashga va
yong’inga xavflidir.
Suyuqlikni ko’tarishda gaz quduqlaridan chiqadigan
gazdan foydalaniladi
yoki gaz uzatmaning yuqori qismidan foydalaniladi. Agarda gaz uzatmadan olinsa,
u boshida gaz taqsimlagichga uzatiladi, undan keyin kon gaz uzatmasiga uzatiladi.
Bu usul kompressorsiz gazlift deyiladi. Bundan tashqari quduq ichidagi gazdan
foydalanish mumkin (5.2-rasm).
5.1-rasm. Gaz havo ko’targichi.
a – ish boshlangunga qadar quduq holati; b – quduqning ish vaqtidagi holati.
5.2-rasm. Quduq ichi gazlift sxemasi.
1-markaziy quvur; 2-klapan; 3-quvur orqa halqasi.
Agarda gaz qatlami neft qatlamidan yuqorida joylashgan bo’lsa, unda gazli
suyuqlik aralashmasi markazdagi gaz quduqdan (2) klapan orqali ko’tariladi. U
klapan pakerdan yuqoriga o’rnatilgan. Ortiqcha gaz quvur fazasi orqali (3)
quvur
orqali chiqariladi (5.2-rasm).
Klapan shunday shaklda hisoblanganki,
u orqali kiradigan gaz va
ko’targich ichidagi ichki bosim klapan orqali suyuqlikning markaziy quvuri orqali
suyuqlikni quduq ustigacha va otma tizimga ko’tarilishini ta’minlaydi.
Kompressorsiz gazlift maqsadga muvofiq va tejamkor bo’lib, yuqori
bosimdagi tabiiy gaz mavjud bo’lsa, tabiiy gaz energiyasidan neftni ko’tarishda va
chiqqandan so’ng ham undan (isitishga, maishiy xizmatga, neftni suvsizlantirish va
tuzsizlantirish) foydalaniladi.
Nazorat savollari:
1. Gazlift usulida umumiy tavsiflarini keltiring?
2. Gazlift usulida qо‘llanilishini izohlang?
3. Gazlift usulida tuzilishini izohlang?
