|
Gidrotexnika qurilishi (suv xo`jaligi) fakulteti Sirtqi 227-guruh
|
| bet | 1/4 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 8,34 Mb. | | #229593 |
Bog'liq Hakimov Azizbek O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI “TOSHKENT IRRIGATSIYA VA QISHLOQ XO’JALIGI MEXANIZATSIYALASH MUHANDDISLARI INSTITUTI” MILLIY TADQIQOTLARI UNIVERSITETI Gidrotexnika qurilishi (suv xo`jaligi) fakulteti Sirtqi 227-guruh Kimyo fanidan Mavzu: D.I.Mendelivning davriy qonuni va elementlar davriy jadvali.Oʻzbek kimyogarlari Bajardi: Hakimov Azizbek Tekshirdi: Shermatova G. Toshkent 2023 Rejalar: - D.I.Mendelivning davriy qonuni
- O’zbekistonda kimyo fanining rivojlanishi.
- Kimyo fanini rivojlanishiga o’z xissasini qushgan o’zbek olimlar.
- Uzbek olimlarining ushbu fan buyicha erishgan yutuqlari.
- Azotni tuproqdagi organik birikmalarini eruvchanligi
Azot (lot. Nitrogenium), N – Mendeleyev davriy sistemasining V guruhiga mansub kimyoviy element. Tartib raqami 7, atom massasi 14,0067. Yer poʻstining ogʻirlik jihatidan 0,01 % ini tashkil etadi. Havoda erkin holda boʻladi (havoning ogʻirlik jihatidan 75,6 %; hajm jihatidan 78,09 % azotdan iborat).
Kimyoviy elementlar davriy sistemasi (boshqa nomlari: Davriy jadval, Mendeleyev davriy sistemasi) — kimyoviy unsurlarni ularning atom raqami, elektron konfiguratsiyasi va davriy takrorlanuvchi kimyoviy xossalariga asoslangan holda jadval shaklida tasvirlashdir. Unsurlar unda atom raqamlari (protonlari soni) oshib borishi tartibida joylashgan. Jadvalning standart shakli tepada 18 × 7 kataklardagi asosiy unsurlar va ostida ikki qator boshqa guruh unsurlaridan iborat. Jadval shuningdek toʻrtta toʻrtburchak bloklar: chapda s-blok, oʻngda p-blok, oʻrtada d-blok va pastda f-bloklarga boʻlinishi mumkin. Jadval qatorlari davr, s-, d- va p-bloklardagi ustunlar esa guruh deyiladi; bu ustunlarga galogenlar yoki inert gazlar degan alohida nomlar ham beriladi. Davriy jadval taʼrifiga binoan u davriy qonunga koʻra tuzilgan uchun, har qanday davriy jadval yordamida tegishli unsurlarning xossalari orasida aloqadorlik keltirib chiqarish va yangi, hali ochilmagan yoki sintezlanmagan unsurlar xossalarini bashorat etish mumkin. Natijada davriy jadval kimyoda keng qoʻllanilib, muhim asos boʻlib xizmat qiladi.
|
| |
