|
Globallashuv ko'rsatkichlari kof gl reytingi
|
| bet | 17/18 | | Sana | 22.02.2024 | | Hajmi | 0,81 Mb. | | #160524 |
Bog'liq Globallashuv ko\'rsatkichlari KOF GL reytingiRim klubi. Yuqorida qayd etilgan qarashlardagi tub burilish asosan Rim klubi faoliyati ta’sirida yuz berdi. 1968 yil Rimda o’zining birinchi majlisiga yig’ilgan olimlar, faylasuflar va jamoat arboblarining bu nufuzli xalqaro tashkiloti hozirgi davrning eng muhim umuminsoniy muammolari bo’yicha ma’ruzalar tayyorlash va e’lon qilishni o’z oldiga vazifa qilib qo’ydi. Bu tashkilotning 1972 yilda e’lon qilingan «O’sish chegaralari» deb nomlangan birinchi ma’ruzasiyoq juda katta shov-shuvga sabab bo’ldi, chunki insoniyat o’zi anglamagan holda «poroxli bochka ustida o’tirib, gugurt o’ynayotgani»ni ko’rsatib berdi. Rim klubining asoschisi va birinchi prezidenti Aurelli Pechchei mazkur tadqiqotga yozgan so’zboshisida shunday deb qayd etgan edi: «Endilikda ona-Erimiz har qanday o’sish sur’atlariga dosh berishga, insonning har qanday erkaliklarini ko’tarishga qodir ekanligiga sog’lom fikrlaydigan odamlarning birortasi ham ishonmaydi. O’sish chegaralari borligi ravshan, lekin ularning qandayligi va qaerdaligini hali aniqlash lozim».
Mazkur ma’ruza mualliflari shunday aniqlash bilan shug’ullandilar. Olingan natijalarning muxtasar mazmuni shundan iborat ediki, sayyoramiz hajmining chegaralari muqarrar tarzda inson imkoniyatining chegaralarini ham nazarda tutadi; moddiy o’sish cheksiz darajada davom yetishi mumkin emas; ijtimoiy rivojlanishning haqiqiy chegaralari moddiy omillar bilan emas, balki ekologik, biologik va hatto madaniy omillar bilan belgilanadi. Ular jahon rivojlanishi asosiy tendentsiyalarining kompyuter modelini tuzib, mazkur tendentsiyalar saqlangan holda uchinchi ming yillik boshidayoq insoniyat voqealar ustidan nazoratni butunlay yo’qotishi va natijada halokatga yuz tutishi mumkin, degan to’xtamga keldilar. Bundan ishlab chiqarishning o’sishini to’xtatish, tobora ko’payib borayotgan aholi sonini esa tegishli ijtimoiy siyosat yordamida barqarorlashtirish lozim, degan xulosaga kelindi.
Ma’ruza jahonning ko’plab tillariga o’girildi va dunyo bo’ylab keng tarqaldi, ishlab chiqarishning o’sishini to’xtatish g’oyasi tarafdorlari va muxoliflari o’rtasida qizg’in bahs-munozaralarga sabab bo’ldi. So’ngra navbatdagi ma’ruzalar majmui (bugungi kunda ular yigirmatadan oshib ketdi) paydo bo’ldi. Bu ma’ruzalar umuminsoniy muammolarning ko’pgina jihatlarini yoritib berdi va ularga nafaqat olimlar va faylasuflar, balki siyosatchilar, jamoat arboblari, umuman jahon hamjamiyati e’tiborini qaratdi.
XULOSA
KOF Globallashuv indeksining qayta ko'ribchiqilgan versiyasini taqdim etamiz, bu globallashuvni iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy o'lchovlarbo'yichadunyodagi har bir mamlakat uchun o'lchaydigan kompozit indeks. Asl indeks Dreher (Applied Economics, 38(10):1091–1110, 2006) tomonidan kiritilgan va Dreher va boshqalarda yangilangan. (2008). Indeksning ushbu ikkinchi qayta ko'rib chiqilishi globallashuvning turli o'lchovlaribo'yichade-fakto va de-yure o'lchovlarniajratib turadi. Biz, shuningdek, globallashuvning iqtisodiy o'lchovidoirasida savdo va moliyaviy globallashuvni ajratamiz va o'zgaruvchilarningvaqt o'zgaruvchanvaznidan foydalanamiz. Yangi indeks oldingi versiyadagi 23 ta oÿzgaruvchi oÿrniga 43 taga asoslangan. Dreher (Applied Economics, 38(10):1091–1110, 2006) dan so'ngbiz globallashuvning iqtisodiy o'sishgata'sirinio'rganishuchun yangi indeksdan foydalanamiz. Natijalar shuni ko'rsatadiki,de-fakto va de-yure globallashuv iqtisodiy o'sishgaturlicha ta'sirqiladi.
Kelajakdagi tadqiqotlar globallashuvning boshqa muhim oqibatlarini va nima uchun globallashuv ba'zimamlakatlarda, masalan, Janubiy Koreyada tez, boshqalarida esa kamroq davom etayotganini qayta ko'ribchiqish uchun yangi KOF Globallashuv indeksidan foydalanishi kerak. KOF Globallashuv indeksini http://www.kof.ethz.ch/globalisation/ saytidan yuklab olish mumkin.
|
| |
