|
ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCESBog'liq 868-878ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES
VOLUME 2 | ISSUE 1 | 2021
ISSN: 2181-1385
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723
Academic Research, Uzbekistan 875 www.ares.uz
modifikatsiya qilish faktiga hujum qila boshladilar va Vt xavfsizligi haqidagi barcha
xulosalar hech kimni qiziqtirmadi. Vt geni bo‗yicha munozaralar hali ham davom
etmoqda. Masalan, 2010 yilda kanadalik olimlar homilador ayollar va homila qonida
Vt-oqsil Cry1Ab ning yuqori miqdorini aniqladilar va buni GDO bilan bog'lashdi, bu
esa shov-shuvga sabab bo‗ldi. "Biology Fortified" notijorat tashkilotining veb-sayti
ma'lumotlarning rad etilishini e'lon qildi, unga ko‗ra kanadalik biologlar odamlar
uchun emas, balki o‗simliklar uchun mo‗ljallangan o‗lchov tizimidan foydalanganlar.
Bunday yuqori miqdordagi Vt oqsilini olish uchun bo‗lg‘usi ona, tarkibida bir necha
kilogramm makkajo‗xori yeyishi kerak bo‗ladi. Bunday soxtalashtirishlar nafaqat
GMO ga qarshi harakatning ishonchliligini, balki umuman zamonaviy ilmiy
tadqiqotlarning obyektivligiga bo‗lgan ishonchni ham jiddiy ravishda susaytiradi.
Yana bir qiziq fakt: Greenpeace-ga ko‗ra, fermerlar o‗simliklarga sepadigan
hasharotlar tarkibidagi "tabiiy" Vt-oqsillar ikki hafta ichida parchalanadi, shuning
uchun ularning zarari haqida tashvishlanmaslik kerak. Yana bir bor iste'molchini
chalg'itmoqda. Hasharotlarni purkagich shaklida ishlatishda dehqonlar nihoyatda
saxiy ekanliklari ma'lum. Tavsiyalar, qoida tariqasida, har 5-7 kunda preparatni
qo‗llashga murojaat qilish kerakligini ko‗rsatadi va bu allaqachon tanamizga oqsil
kirib borishi uchun yetarlidir. Hech kim dunyo bo‗ylab fermer xo‗jaliklari tomonidan
har kuni ishlatiladigan Vt hasharotlarning aniq miqdorini hisobga olmayapti. Bundan
tashqari, Vt insektitsidlari, havfsiz tozalangan Cry1Ab oqsiliga ega bo‗lgan GMOl
ardan farqli o‗laroq, oziq-ovqat tarkibida ko‗payishi mumkin bo‗lgan jonli
bakteriyalarni o‗z ichiga oladi. GMO har tomondan hujumga uchraganligi sababli,
biopestitsid sanoati jadal rivojlanmoqda. GMO bo‗lmagan oziq-ovqat mahsulotlarini
sotib olayotganda o‗zimizni toksinlarsiz foydali oziq-ovqat olayotgandek his etamiz,
aslida zararli moddalarni ko‗proq iste'mol qilishimiz mumkin. Ma'lum bo‗lishicha,
GMO tarkibidagi belgilar biz aslida nima iste'mol qilganimizni aniq ko‗rsatib
bermaydi, balki faqat havfsizlik xayolini beradi. So‗nggi yigirma yil ichida yuzlab
tadqiqotlar o‗tkazildi va genetik jihatdan modifikatsiyalangan tonnalab iste'mol
qilindi. Ular orasida nafaqat o‗simliklar, balki baliqlar ham bor: o‗sishni tezlashtirish
uchun o‗zgartirilgan losos yoki Aeromonas bakteriyalariga chidamli sazan.
Skeptiklarni GMO xavfsizligiga ishontirish uchun hech qanday izlanish etarli
bo‗lmaydi. O‗z navbatida, iste'molchilar faqat aql-idrokka ishonishlari va tadqiqotlari
gen injeneriyasini himoya qilishda gapiradigan ko‗plab olimlarning xolisligiga
ishonishlari mumkin. Biroq, inson tanasi uchun GMO xavfsizligi tashvishga
soladigan yagona sabab emas. Yana bir muammo genetik muhandislikning eng keng
tarqalgan usullaridan biri - gerbitsidlarga chidamli ekinlarni etishtirishda uchraydi.
Ushbu texnologiya keng tarqalgan Amerika Qo‗shma Shtatlarida yetishtiriladigan
|
| |
