|
"Экономика и социум" №6(109)-2 2023 www.iupr.ruBog'liq shahar-aholi-punktlarini-tadqiq-qilishda-gat-hamda-masofadan-olingan-ma-lumotlar-bazasini-yaratish-xorazm-viloyati-misolida (1)"Экономика и социум" №6(109)-2 2023 www.iupr.ru
142
Asosiy qism.
Ushbu magistrlik tadqiqot ishida Landsat sun’iy yoʻldoshi
sur’atlaridan foydalangan holda “ArcGIS” dasturlari yordamida Xorazm viloyati
shaharlari kengayishini kartografik tahlili qilingan. Tahlil uchun1980 - yilgi
topografik karta va Landsat sun’iy yoʻldoshining bulutsiz holatdagi 1990 –
yildan 2022 – yilgacha boʻlgan, hamda avgust oylaridagi har 10 yillik suratlari
tahlilga olindi (1- rasm).
1- rasm.GAT asosida Xorazm viloyati shaharlari hududiy dinamikasi
aniqlash uchun ma’lumotlar bazasi
Landsat sun’iy yoʻldoshi ma’lumotlari butun dunyo boʻylab asosiy
ekinlarning turi va tarqalishini aniqlash, hududlarda qishloq xoʻjaligi qanday
kengayayotgani yoki qisqarayotganini oʻlchash, ekinlar vegetatsiyasi hamda
yaylovlar holatini kuzatish imkonini beradi. Bu maʼlumotlar oziq-ovqat ishlab
chiqarish darajasini bashorat qilish, fermerlarga ekish toʻgʻrisida qaror qabul
qilishda yordam berish va global yoki mintaqaviy oziq-ovqat tanqisligini
bashorat qilishda yordam berishni rejalashtirish uchun ishlatiladi.
Birinchi Landsat sun'iy yoʻldoshi 1972-yilda uchirilganidan beri
sayyoramizning oʻrmonlari, fermalari, shaharlari va chuchuk suvlari toʻg'risidagi
ma'lumotlarni toʻpladi. Dunyo boʻyicha ilmiy izlanuvchilar soha vakillari atrof-
muhit oʻzgarishini yaxshiroq tushunish, qishloq xoʻjaligi amaliyotlarini
boshqarish, tanqis suv resurslarini taqsimlash, tabiiy ofatlarga javob berish va
boshqa muammolarni hal qilishda Landsat ma'lumotlaridan foydalanadilar.
Landsat sun’iy yoʻldosh ma'lumotlari suv resurslari agentliklariga suvdan
foydalanishni boshqarish, suvga oid muammolarni hal qilish va suv tanqisligini
kutish va ularga javob berishda yordam beradi. Suv tanqis boʻlgan joylarda
Landsat suvdan foydalanishni boshqarish uchun xolis va tejamkor vositaga
aylangan.
10
10
https://www.nasa.gov/mission_pages/landsat/overview/index.html
|
| |
