"Экономика и социум" №6(109)-2 2023 www.iupr.ru
148
5 – rasm. Sinflashtirishning Interactive Sepervised Classification
Ushbu bosqichlar bajarilib boʻlgandan soʻng
Interactive Sepervised
sinflashtirish algoritmi yordamida sinflarga ajratildi. Maxsimum Likelihood
sinflashtirish algoritmidan
deyarli farq qilmadi, aniqligi yuqori chiqdi. Shoʻr
yerlar, ayrim boʻsh yerlarni, ham aholi manzilgohi deb ajratib berdi (5 - rasm).
6.
Iso Cluster Unsupervised - Yirik masshtabli Urganch shahri hududi
ushbu usuldan foydalanib sinflashtirilganda ham aniqlik
darajasi past chiqdi
ayrim aholi manzilgohlarini sinflashtirish jarayonida aholi manzilgohi sifatida
qabul qilmadi, hamda Urganch shahri ayrim boʻsh
yerlarini aholi manzilgohi
sifatida koʻrsatdi (6 – rasm).
6-rasm Iso Cluster Unsupervised sinflashtirish algoritmi
7.
ArcGIS dasturida NDBI (Normalized Difference Built-up Index)
"Экономика и социум" №6(109)-2 2023 www.iupr.ru
149
Normollashtirilgan farqlar indeksida ham Aholi manzilgohlarini aniqlashimiz
mumkin. NDBI qiymati -1 dan +1 NDBI ning manfiy
qiymati suv havzalarini
ifodalaydi, bunda yuqoriroq qiymat qurilish maydonlarini bildiradi.
ArcGIS dasturlarida NDBI quyidagi tartibda aniqlanadi.
NDBI
=
𝑆𝑊𝐼𝑅−𝑁𝐼𝑅
𝑆𝑊𝐼𝑅+𝑁𝐼𝑅
Bu yerda SWIR – qisqa chastotali qisqa infraqizil, NIR –
qisqa
infraqizil.
12
Landsat 5TM da bu Band 4 va Band 5 ga toʻg‘ri kelsa, Landsat 8 da Band
5 va Band 6 ga toʻgri keladi. NDBI qiymati eng yuqori boʻlgan joylar aholi
manzilgohi
chiqishi kerak edi, lekin bizning hudud uchun bu nazariya toʻg‘ri
kelmadi. Bizning hudud uchun +1 ga yaqin boʻlgan oxirgi 2 ta klassni aholi
manzilgohlari deb aniqladi (7-rasm).
NDBI metodida asosiy hatoliklar boʻsh yerlar, shoʻr yerlar va yoʻllarni
ham aholi manzilgohi deb koʻrsatdi.
Tadqiqotimiz natijasida biz oʻrganib chiqqan
usullar ichidan Maxsimum
Likelihood sinflashtirish algoritmi qolgan sinflashtirish algoritmiga qaraganda
natijasi yuqori va aniq chiqdi. Shuning uchun Landsat sun’iy yoʻldoshi
qolgan
yilgi ma’lumotlarini sinflashtirish jarayoni aynan Maxsimum Likelihood
Sinflashtirish algoritmi orqali natijalar olindi.
