|
Guliston davlat universiteti Tabiiy fanlar fakulteti agrotuproqshunoslik yo’nalishi
|
| bet | 2/3 | | Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 1,83 Mb. | | #234613 |
Bog'liq bobur Abdumutalov1. O'simlik va hayvon o'liklari:
To'rt birlikdagi o'simlik o'liklari (kompost, chiqindi, va boshqalar) tuproqning organik moddalarini tashkil etadi. Bu materiallar tuproq strukturini yaxshi qiladi, suv saqlash xususiyatlarini oshiradi va mikroorganizmlarning faoliyatini oshiradi.
2. Tuproq mikroflorasi:
Organik materiallar, tuproqda mikroorganizmlarning faoliyatini oshiradi. Mikroorganizmlar, jumladan bakteriyalar, fungi, va viruslar tuproqda moddalar bo'lganini hayotiy moddalarga aylantirish, moddalar o'zgartirish va tuproqning kimyoviy jarayonlarini boshqarishda muhim rol o'ynaydilar.
3. Humus:
Humus, o'simlik va hayvon o'liklarining qisqacha o'zgarishi, mikroorganizmlarning faoliyati va to'rt birlikdagi o'simliklar o'liklaridan tashqari tuproq modasining tuzilishi natijasida paydo bo'lan qora moddalar tushuniladi. Humus tuproqning o'simliklar uchun zarur olan moddalarni o'z ichiga oladi va tuproq strukturini saqlab qoladi.
4. O'simlik qo'shimchalari va mukovinlar:
O'simliklar o'limi va qo'shimchalari ham organik materiallarga kiradi. Ular tuproqda moddalar o'zgarishi va tuproq kimyoviy xususiyatlarini o'zgartirishda muhim rol o'ynaydilar.
Organik materiallar tuproqda suv saqlashni oshirish, o'simliklar uchun zarur olan moddalarni ta'minlash va mikroorganizmlarning faoliyatini oshirishda katta rol o'ynaydi. Sifatli organik material qo'shish va tuproqni qo'shimchalashning bir qator usullari tuproqning yaxshi holatda bo'lishiga yordam beradi.
3. Tuproqning mineral qismi
Tuproq mineral qismi, tuproqda paydo bo'lgan mineral tuzlarni o'z ichiga oladi va o'simliklar uchun zarur bo'lgan mineral moddalarni o'z ichiga jamlaydi. Mineral qismi tuproq tuzlari, tuzli suvlar, kislorod, karbonatlar va boshqa mineral tuzlarni o'z ichiga oladi.
Quyidagi bir necha eng muhim tuproq mineral turlari mavjud:
1. Silikatlar: Uchta asosiy elementdan tashkil topgan silikat mineral turlari tuproqning eng katta qismini egallaydi. Bu mineral turlarining o'zi o'simliklarning o'sishida zarur elementlar bilan birga tuproqning fizikaviy va kimyoviy xususiyatlari bilan bog'liqdir.
2. Karbonatlar:
Karbonatlar, odatda kalsiyum va magniyum karbonatlari tuproqda o'sadilar. Ular tuproq pH-sini nisbatan o'g'ir, yani asosiy qismining suvni qo'llab-quvvatlashi xususiyatini o'zida jamlaydi.
|
| |
