Muhammad
al-Xorazmiy nomidagi
Toshkent Axborot Texnologiyalari
Universiteti Telekommunikatsiya
texnologiyalari fakulteti
411-22-guruh
talabasi
Nabiyev Jahongirning
Komputer Tashkillashtirish fanidan
bajargan
5-amaliy ishi
CPU
arxitekturasi, umuman, qurilish, xususiyatlar va amalni bajarish
usullariga ko'ra farq qiladi. Masalan, xilma-xil
arxitekturalar haqida
misollar:
x86:
Bu arxitektura, PC larda ko'p ishlatiladi va Intel va AMD
tomonidan ishlab chiqiladi.
ARM: Bu arxitektura, ko'p mobil qurilmalarda va smartfonlarda
ishlatiladi.
MIPS: Bu arxitektura, tezlik va egallik uchun so'nggi
paytlarda
ishlatilgan.
1) Umumiy
CPU arxitekturasi quyidagi qismlardan iborat bo'ladi:
1.
ALU (Aritmetika va Lojika Birlashmasi): ALU, arifmetik (qo'shish,
ayirish, ko'paytirish, bo'lish) va lojika (AND, OR, XOR, NOT)
operatsiyalarni bajarish uchun muhim qismdir.
2.
Registerlar: Registerlar, faqat CPU ichidagi, ma'lumotlarni
saqlash
uchun ishlatiladigan eng tez vaqtli joylar hisoblanadi.
3.
Kodni yuritish qatlam: Kodni yuritish qatlamida, odatda
yuritilayotgan
instruksiyalarni
o'qib,
ularni
bajara
oladigan
operatsiyalarga aylanadi.
4.
Chastot to'plami: Chastot to'plami,
CPU ning ish rejimini
belgilovchi impulslar yuborish uchun ishlatiladi.
5.
Xotira interfeysi: Xotira interfeysi, RAM bilan ma'lumot almashish
uchun ishlatiladi.
6.
Bus: Bus, komponentlar o'rtasida ma'lumot almashishni ta'minlaydi,
masalan, RAM dan ma'lumotlarni olish uchun.
7.
Kontrollerlar:
Kontrollerlar, disk, klaviatura, ekranga va boshqa
qurilmalar bilan bog'lanishni boshqarish uchun kerak bo'lgan
qismlardir.
8.
Kodni saqlash: Kodni saqlash, odatda ROM (Yozuvchi Qayta Kirish
Masalalari) yoki Flash xotirada saqlanadi.
Har
bir arxitektura, o'zining afzalliklari va cheklovlari bor. Bunday
qurilmalar uchun dastlabki maqsadlar, qulayliklar
va bajarish tajribasi
ko'plab muhimdir.
