Toshkent xalqaro
moliyaviy boshqaruv va
texnologiyalar universiteti
Geodeziya kartografiya va Kadastr yoʻnalishi
23/04 guruh
MUSTAQIL ISH
Topshirdi: Soliyev Davronbek
Tekshirdi:
1.
Islom dini - (
arabcha
: اَ ْ ِﻹ ْﺳـــــ َﻼ ُم,
al-’Islām — „boʻysunish“, „itoat etish“) —
jahon
da
keng tarqalgan uch
din
dan (
xristianlik
va
buddaviylik
bilan bir qatorda) biri.
Islom diniga
eʼtiqod
qiluvchilar arabcha „muslim“ („sadoqatli“; koʻpligi „muslimun“) deb ataladi
[1]
.
„Muslim“, „muslimun“ soʻzining boshqa
xalq
lar orasida oʻzgacha talaffuz etish (masalan,
forslar
da — musalmon, oʻzbeklarda —
musulmon
,
qirgʻiz
va
qozoq
larda —
musulmon,
Ukraina
va
Rossiyada
— basurman) natijasida bu dinga eʼtiqod qiluvchilar turli nom bilan
ataladi, lekin bularning ichida hozir musulmon
ibora
si keng tarqalgan.
Jahonda dunyo
aholi
sing 24,9%i, yaʼni 1,1–1,8 milliard kishi Islomga eʼtiqod qiladi.
Musulmonlarning 2/3 qismidan koʻprogʻi
Osiyo
da yashaydi va bu qitʼa aholisining
20%idan ortiqrogʻini tashkil etadi. Qariyb 30% musulmonlar
Afrika
ga toʻgʻri keladi (qitʼa
aholisining deyarli yarmi). Dunyoda musulmon jamoalari mavjud boʻlgan 120 dan ortiq
mamlakatdan 40 dan ziyodida musulmonlar aholining koʻpchiligini tashkil qiladi —
Shimoliy Afrika, Gʻarbiy Osiyoning barcha mamlakatlarida (
Kipr
,
Livan
,
Isroil
,
mustasno),
Senegal
,
Gambiya
,
Niger
,
Somali
,
Afgʻoniston
,
Pokiston
,
Bangladesh
,
Indone
ziya
va boshqa baʼzi mamlakatlarda aholining 80%dan ortigʻi musulmonlardir; bir qancha
mamlakatlarda musulmonlar aholining yarmidan 80%igacha
tashkil
qiladi
(
Gvineya
,
Mali
, Livan,
Chad
,
Sudan
).
Malayziya
va
Nigeriyada
qariyb yarmi, baʼzi bir
mamlakatlar (
Gvineya-Bisau
,
Kamerun
,
Burkina-faso
,
Syerra-Leone
va boshqa)da
musulmonlar ozchilikni tashkil qilsa ham, taʼsir doirasi kuchli. Musulmonlarning soni
jihatdan eng yirik davlatlar —
Indoneziya
,
Hindiston
,
Pokiston
va
Bangladesh
; m
u s u l m o n l a r n i n g
a n c h a s i
M a r k a z i y
Osiyo
mamlakatlari,
Xitoy
,
Tailand
,
Efiopiya
,
Tanzaniya
, Kiprda,
Yevropa
ning ayrim
mamlakatlari (
Bosniya va Gersegovina
,
Albaniya
,
Buyuk Britaniya
, GFR,
Fransiya
va b
o s h q a ) ,
A m e r i k a
q i t ʼ a
s i m a m l a k a t l a r i
(
AQSh
,
Kanada
,
Argentina
,
Braziliya
,
Gayana
,
Surinam
,
Trinidad va To b
a g o ) d a ,
Av s t r a l i y a d a
,
F i j i
o r o l l a r i d a y a s h a y d i . I s l o m V I I asrda
Hijoz
(Gʻarbiy
Arabiston
)da paydo boʻldi. Uning asoschisi
Muhammad
sanaladi. Islom
dinining paydo boʻlishi
xususida Islom
manba
lariga asoslangan diniy anʼanada u ilohiy
hodisa, insonlarni toʻgʻri yoʻlga solish uchun
Alloh
taolo tomonidan yuborilgan oxirgi
taʼlimot
deb hisoblanadi. Islom talqinida dastlab
yahudiy
va
xristianlar
ham aynan
musulmonlar eʼtiqod qilgan xudoga ishonganlar.
Shu
Xudo
, yaʼni
Alloh odamlarga
paygʻambar
lar va elchilar yuborgan, ammo insonlar
paygʻambarlar taʼlimotini buzganlar. Shuning uchun Alloh insonlarga oxirgi
rasul
etib
Muhammadni tanladi, unga oʻzining kalomi —
Qurʼon
nozil qildi. Muhammad oldin oʻz
hamshaharlarini, soʻng barcha arablarni koʻplab
qabila
xudolariga sigʻinishdan voz kechish va
yagona Xudo — Allohga eʼtiqod qilish, solih
hayot
kechirish,
u dunyoda
jannat
ga tushish
u c h u n b u d u n y o d a e z g u i s h l a r q i l i s h g a
da ʼ v a t
e t d i . Q u r ʼ o n g a
koʻra,
arablar
va
yahudiylarning
umumiy bobokaloni
Ibrohim
Allohga birinchi boʻlib imon
keltirgan. Demak, Islom batamom yangi eʼtiqod emas, balki Ibrohimga nozil boʻlgan dinidir.
