|
Hisoblash texnikasi rivojlanish tarixini tahlil qilib, bu rivojlanish ham nazariy ham amaliy asosga EGA ekanligini ko’rish mumkin
|
| bet | 18/62 | | Sana | 12.01.2024 | | Hajmi | 3,15 Mb. | | #135281 |
Bog'liq 8-sinf Informatika fanidan dars ishlanmalarYangi mavzuni o`rganish
Quyidagi mashqlarni bajaring.
Quyida keltirilgan gaplarning qaysilari mulohaza bo‗la oladi?
Yoshingiz nechada? b) O„zbekiston–mustaqil Respublika.
Bugun kun issiq. e) Sinfdan chiqayotib, chiroqni o‗chiring.
f) Assalom «Navro‗z»! g) Uch beshdan kichik.
h) Нavo ochiq. i) Men uydaman.
A x y x y x formula orqali berilgan mantiqiy mulohazaning rostlik jadvalini tuzing.
Yechilishi:
x
|
y
|
x y
|
x y
|
x y x y
|
x y x y x
|
0
|
0
|
0
|
1
|
1
|
1
|
0
|
1
|
0
|
1
|
1
|
1
|
1
|
0
|
0
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
0
|
1
|
1
|
Quyidagi munosabatlar o‗rinlimi:
(A B ) = A B; b) (A B) = A B; d) ( B) = B ?
(yo‘llanma: avvalgi dars mashqlaridagi rostlik jadvallarini taqqoslang).
yechilishi:
A
|
B
|
A B
|
(A B)
|
|
A
|
B
|
A
|
B
|
A B)
|
0
|
0
|
0
|
1
|
0
|
0
|
1
|
1
|
1
|
1
|
0
|
1
|
0
|
1
|
0
|
0
|
1
|
0
|
0
|
1
|
1
|
0
|
0
|
1
|
1
|
0
|
0
|
1
|
1
|
1
|
0
|
1
|
1
|
0
|
0
|
0
|
Javob: (A B ) = A B munosabat o`rinli
Mantiqiy ifodalarni ―VA‖ amalisiz shunday yozingki, uning qiymati o‘zgarmasin.
A A; b) A B C; d) A
(yo‘llanma: 3-mashq natijalaridan foydalaning)
A B A.
Javob: a) A A= A A)
Mantiqiy ifodalarni ―YOKI‖ amalisiz shunday yozingki, uning qiymati o‘zgarmasin.
A A; b) A B C; d) A B C; e) A B A.
(yo‘llanma: 3-mashqdan natijalaridan foydalaning)
Javob d): ( (A B) C)
Quyidagi misollarda amallarning bajarilish tartibini aniqlang va barcha mulohazalar rost bo‘lganda hisoblang:
A B ( D); b) A B D E ; d) (A B) (A B); e) (A B) ( B) ( D).
yechilishi:
A
|
B
|
D
|
A B
|
D
|
A B ( D)
|
1
|
1
|
1
|
1
|
0
|
1
|
Javob: rost
Uyga vazifa. 3-b),d) mashqlar
“KO‟RIB CHIQDIM” O‟QUV ISHLAR BO‟YICHA
DIREKTOR ORINBASORI:
“ ” 201 YIL
Fan – Informatika
Sinf
|
8 «А»
|
8 «V»
|
8 «G»
|
8 «B»
|
Sana
|
|
|
|
| Mavzu: Mantiqiy elementlar
Maqsad:
ta‘limiy: O`quvchilarga mantiqiy elementlar va ularning ishlash tamoyillari haqida ma‘lumot berish;
tarbiyaviy: O`quvchilarni milliy istiqlol g`oyalari ruhida tarbiyalash;
rivojlantiruvchi: O`quvchilarning ilmiy-texnik dunyoqarashlarini rivojlantirish.
DTS: asosoiy mantiqiy elementlar va ularning ishlash tamoyilini bilish
Darsning borishi
Tashkiliy qism
Salomlashish;
Davomatni aniqlash;
Takrorlash.
Sodda mulohazani ta‘riflang va uning qabul qiladigan qiymatlariga misol keltiring.
Mantiqiy ko‗paytirish amali haqida so‘zlab bering.
Mantiqiy qo‗shish deganda nimani tushunasiz?
Rostlik jadvali haqida so‘zlab bering.
Mantiqiy inkor deganda nimani tushunasiz va uning rosrlik jadvali qanday?
Ikkilik sanoq sistemasidagi arifmetik amallar bilan mantiqiy amallarni bog‗lay olasizmi?
Yangi mavzuni organish.
Kompyuterning har qanday mantiqiy amali asosiy mantiqiy vositalar (elementlar) yordamida bajariladi. Har bir mantiqy element bir yoki bir nechta mantiqiy amalni bajarilishini ta‘minlaydi. Elementlarning o‗zi oddiy elektron sxemalardan iboratdir. Bunda sxema kirish qismiga kelgan signallar argument deyilsa, uning chiqishidagi signallar shu argumentlarning funksiyasi bo‗ladi. Sxemaning ma‘lum qismida signalning mavjudligi birni, yo‗qligi nolni ifodalaydi.
Eng sodda va keng tarqalgan mantiqiy elementlar bilan tanishamiz.
Mos tushish sxemasi (―VA‖ elementi). Mantiqiy ko‗paytirishni amalga oshiradigan sxema tuzish masalasi qo‗yilgan bo‗lsin. Bunday sxema ikki kirish A va B hamda bitta A B chiqishga ega bo‗ladi.
Kiruvchi va chiquvchi (natija) signallar elektr impulslaridan iborat bo‗lishi kerak. Bunda impuls bo‗lishiga 1, bo‗lmasligiga 0 raqami mos kelsin. Faraz qilaylik, tok manbai, lampochka va ikkita ulagichli elektr sxema yig‗ilgan bo‗lsin. Lampochka yonishini 1 va o‗chgan holini 0 deb qabul
qilamiz. Bunday sxema mos tushish sxemasi deb ataladi.
Yig„uvchi sxema (―YOKI‖ elementi). Bu sxema kirish signaliga kamroq ―talab qo‗yadi‖.
Kirishlardan kamida birida 1 qiymat bo‗lgan holda chiqishda ham 1 hosil bo‗laveradi.
A
B
―Yoki‖ mantiqiy amaliga bo‗ysunuvchi elektr sxema tok manbai, lampochka va parallel ulangan ikkita ulagichdan iborat bo‗lishi mumkin. Haqiqatan ham, ulagichlardan birini, masalan, X2 ni ulashimiz bilan chiroq yonadi. Mos tushish sxemasidan farqli, bu yerda kirishlardan ixtiyoriy biriga signal tushishi bilanoq chiqishga o‗tadi. Shuning uchun mantiqiy qo‗shish amalini bajaruvchi sxemalar yig„uvchi sxema nomini olgan. Bunday sxemalar yordamida bir nuqtaga turli-tuman tarmoqlardan tutashmaydigan qilib kuchlanish uzatish mumkin.
Inventor sxemasi (―EMAS‖ elementi). Inventor sxemasini «teskari zanjir» deb atasa ham bo‗ladi. Unda bitta kirish va bitta chiqish mavjud.
―EMAS‖ mantiqiy amaliga mos keladigan elektr sxema tok manbai, chiroq va tugmadan iborat. Tok impulsi kirishda signal bo‗lmagan holda paydo bo‗ladi. Haqiqatan ham, tugma bosilsa, tutashtirgich tutashuv joyidan uziladi, ya‘ni elektr zanjir ajraladi va chiroq o‗chadi. Tugma qo‗yib yuborilganda, ya‘ni kirishda signal yo‗q bo‗lgan holda chiroq yonib turadi. Demak, chiroq yonishi tugmaning holatiga nisbatan teskari ekan.
1–misol. Quyidagi sxema ishining natijasini aniqlang.
VA
1
0
Yechish: Birinchi bosqichda VA elementining kirishida 0 va 1 bo‗lgani uchun chiqishida 1·0=0 bo‗ladi. Bu 0 ikkinchisi bosqich – YOKI elementining kirishiga boradi. Sxemada ko‗rinib turgandek YOKI elementning ikkinchi kirishiga 1 mos keladi. Natijada YOKI elementining chiqishida 1+0=1 hosil bo‗ladi.
Javob: 1.
2–misol. Quyidagi sxema chiqishida 0 hosil bo‗lishi uchun kirishida qanday qiymatlar bo‗lishi kerak?
?
?
0 0
Yechish: Sxemada uchta bosqich bor. 3-bosqich chiqishda 0 ekanini bilgan holda ortga qarab yuramiz:
3-bosqich (EMAS elementi) chiqishida 0 bo‗lishi uchun kirishida 1 bo‗lishi kerak;
2-bosqich (YOKI elementi) chiqishida 1 bo‗lishi uchun birinchi kirishida 0 ekanligini hisobga olgan holda ikkinchi kirishida 1 bo‗lishi kerak;
d) 1-bosqich (VA elementi) chiqishida 1 bo‗lishi uchun ikkala kirishida ham 1 bo‗lishi kerak.
Javob: Ikkala kirishda ham 1 bo‗lishi kerak.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Hisoblash texnikasi rivojlanish tarixini tahlil qilib, bu rivojlanish ham nazariy ham amaliy asosga EGA ekanligini ko’rish mumkin
|
