8
ikkinchisi esa magnit kuchlanganlik vektori H ning tebranishlarini tasvirlaydi.
Bo’shliqda ikkala vektorning tebranish amplitudalari miqdor jihatdan bir – biriga teng
bo’ladi; ikkala vektor bir xil fazada tebranadi.
To’lqin tarqalayotgan yo’nalishni parma qoidasidan foydalanib topish mumkin:
agar parmaning dastasini E vektordan H vektorga qarab burasak,
u holda parmaning
ilgarilanma harakati yo’nalishi to’lqin tarqalayotgan yo’nalishni ko’rsatadi.
Elektromagnit to’lqin bilan birgalikda elektromagnit maydonni xarakterlovchi
yana bir fizik kattalik – energiya ham tarqaladi. Birlik hajmdagi elektromagnit maydon
energiyasi zichligi quyidagi munosabat yordamida aniqlanadi:
H
E
W
0
0
Elektromagnit to’lqinlarning xossalari.Elektromagni to’lqinlar ko’ndalang
to’lqinlar ekanligini ta’kidlab o’tdik.
Ular vakuumda, yorug’likning vakuumdagi
tezligiga teng c=3∙10
8
m/s tezlik bilan harakatalanadi. Elektromagnit to’lqinlarning
tezligi, to’lqin uzunligi muhitining xususiyatlariga bog’liq. Elektromagnit to’lqinning
chastotasi esa barcha muhitlar uchun bir xil kattalikdir.
Shuningdek, yorug’lik
to’lqinlari kabi to`siqdan qaytadi, muhitlar chegarasida sinadi, interferensiyasiga
kirishadi.
Boshqacha qilib aytganda, elektromagnit to’lqinlarning barcha xossalari
yorug’likning xossalariga o’xshab ketadi. Demak,
bundan shunday xulosa kelib
chiqadiki: yorug’lik nuri elektromagnit to’lqinlardan iboratdir. Keyingi tajribalar shuni
ko’rsatadiki, faqat yorug’lik nuri emas,
balki unfraqizil, ultrabinafsha,
rentgen va
gamma nurlari ham elektromagnit tabiatga egadir.
