I nazorat ishi

Nazorat ishini o‘tkazishdan maqsad:

– o‘quvchilarning iqtisodiy bilimlarini chuqurlashtirish;

– o‘quvchilarda zamonaviy iqtisodiyot, uning rivojlanish qonuniyatlari haqidagi bilimlarni shakllantirish;

– o‘quvchilarni mustaqil fikrlashga o‘rgatish.

1. 
   Savol: Ehtiyojlar qanday qondiriladi? ( Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish kompetensiya)
   

a) Mahsulot va xizmatlar uchun asqotadigan barcha narsalar.

b) Tanlov natijasida voz kechilgan eng katta nafga ega bo‘lgan imkoniyat.

c) Insonning muayyan sharoitda yashashi va kamol topishi uchun zarur bo‘lgan narsalarga muhtojligi.

d) Mahsulot ishlab chiqarish jarayonining ishchilar o‘rtasida ishni taqsimlash asosida tashkil qilinishi.

e) Biror mahsulot turini yoki mahsulotning bir qismini ishlab chiqarish bo‘yicha korxonalar o‘rtasidagi mehnat taqsimoti.

f) Insonga tabiat in’om etgan tekin ne’matlar.

g) Inson ehtiyojlarini qondirish maqsadida iqtisodiy ne’matlar yaratish jarayoni.

h) Jamiyat (mamlakat) iqtisodiy hayotini taskil qilish shakli.

i) Cheklangan resurslardan foydalanish imkoniyatlari orasidagi birini tanlash.

j) Bozor iqtisodiyoti va markazlashgan rezali iqtisodiyotning maqbul tomonlarini o‘zida mujassamlashtirgan iqtisodiy tizim.

3. Quyida keltirilgan test savollariga mazmun jihatdan eng to‘g‘ri keladigan javobni toping.

1. 
   Cheklanganlik muammosi bilan ko‘proq qaysi davlatlar to‘qnash keladi – bu ....... Nuqtalar o’rniga javobingizni yozing. ( Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish, Iqtisodiy madaniyatga ega bo’lish kompetensiya)
   

1. 
   kambag‘al davlatlar ;b) rivojlanayotgan davlatlar ;c) rivojlangaan davlatlar ; d) to‘g‘ri javob yo‘q.
   

2. 
   Cheklanganlik muammosini qanday to‘la hal qilish mumkin ? ( Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish kompetensiya)
   

1. 
   boylikni qayta taqsimlab ;b) tanlab ;c) ko‘proq resursni jalb etib ;
   

3.Muqobil qiymat – bu ........ Nuqtalar o’rniga javobingizni yozing.

( Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish, kompetensiya)

1. 
   tanlangan imkoniyat ; b) tanlov natijasida voz kechilgan imkoniyatlar ichidan eng naflisi ; c) imkoniyatlar ichidan eng naflisi ;d) imkoniyatlar ichidan eng nafsizi ;
   

1. 
   choy ; b) teri ; c) bug‘doy ; d) tuz .
   

1. 
   daftar, non, kitob, televizor va xat yozish ; b) muzqaymoq, kompyuter, ta’lim olish, sport ;

   Kompyuter (ing . computer - hisoblayman), EHM (Elektron Hisoblash Mashinasi) - oldindan berilgan dastur (programma) boʻyicha ishlaydigan avtomatik qurilma. Elektron hisoblash mashinasi (EHM) bilan bir xildagi atama.

   c) non, muzqaymoq, uy, kiyim ; d) ta’lim olish, musiqa eshitish,kasb-hunar o‘rganish.

   Musíqa (yunoncha μουσική - ilhom parilari san’ati) - tovush san’atidir; musiqiy asarga nisbatan ham musiqa atamasi qo‘llanishi mumkin.

   
   

1. 
   iqtisodiy hayotni tushunish uchun ; b) tejamli bo‘lish uchun , tadbirli bo‘lish uchun ; c) oqilona iqtisodiy qaror qabul qilishni o‘rganish uchun ; d) yuqoridagi barcha javoblar to‘g‘ri.
   

1. 
   14 ishchi 140 ta detal tayyorladi ; b) 8 ishchi 96 ta detal tayyorladi ;c) 10 ishchi 105 ta detal tayyorladi ; d) 21 ta ishchi 1000 ta detal tayyorladi.
   

( Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish, kompetensiya)

a) tovar ayirboshlash jarayoni ; b) xizmat ko‘rsatish jarayoni ;

c) resurs izlash jarayoni ; d)loyihani moliyalashtirish.

9. Markazlashgan va bozor iqtisodiyotining eng yaxshi elementlaridan iborat iqtisodiy tizim qanday nomlanadi. ( Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish, Iqtisodiy bilim asoslari ta’limga oid nazariy bilimlarini boyitib borish, o’rganish, o’z ustida ishlash, izlanish kompetensiya)

1. 
   aralash iqtisodiyot ; b) markazlashgan rejali iqtisodiyot ;
   

10. Bozor bu .... Nuqtalar o’rniga javobingizni yozing.

( Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish, Iqtisodiy bilim asoslari ta’limga oid nazariy bilimlarini boyitib borish, o’rganish, o’z ustida ishlash, izlanish kompetensiya)

1. 
   savdo rastasi ; b) sotuvchilar uchrashadigan makon ;c) qat’iy belgilangan hudud ; d) xaridor va sotuvchilar uchrashadigan maskan .
   

Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish kompetensiya), Iqtisodiy bilim asoslari ta’limga oid nazariy bilimlarini boyitib borish, o’rganish, o’z ustida ishlash, izlanish, Iqtisodiy madaniyatga ega bo’lish kompetensiya).

2. Quyida berilgan atamalarga mos talqinlarni topib jadvalni to‘ldiring

№	Atamalar	javobi	№	Atamalar	javobi
1	Tadbirkorlik		6	Divident
2	Korxona		7	Daromad
3	Biznes reja		8	Zarar
4	Sof foyda		9	Samaradorlik
5	Bankrotlik		10	Firmaning nizom jamg‘armasi

a) Firmaning boshqa firmalar va davlat oldidagi qarzlarini to‘lay olmasligi.

b) Firma ichki va tashqi faoliyatini tartibga soluvchi huquqiy kuchga ega hujjat.

d) Tovar va xizmatlar ishlab chiqarish amalgam oshiriladigan xo‘jalik tashkiloti.

e) Biznes g‘oyani amalga oshirish maqsadida qilinishi zarur bo‘lgan o‘zaro muvofiqlashtirish xatti-harakati dasturidan iborat hujjat.

f) Firmaning ma’lum davrdagi foydasining barcha soliq va to‘lovlar to‘langandan so‘ng qolgan qismi.

g) Aksiyadorlarni firma foydasidan oladigan qismi.

h) odamlarning iqtisodiy qarorlar qabul qilishi bilan bog‘liq tovar va xizmatlar ishlab chiqarish faoliyati.

i) Kishining( oilaning) ma’lum vaqt davomida ishlab topgan yoki qo‘lga kiritgan barcha moddiy va pul tushumlari.

j) Korxona xarajatlarining daromadlaridan ortib ketishi.

k) Uning muayyan davrda olgan foydasi miqdorining shu davrda sarflangan jami xarajatlari miqdoriga nisbati.

3. Quyidagi savollariga mohiyat jihatdan ehg to‘g‘ri keladigan javobni toping.

1.Tadbirkorning eng muhim xususiyatlaridan biri – bu …….. Nuqtalar o’rniga javobingizni yozing.

( Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish, Iqtisodiy bilim asoslari ta’limga oid nazariy bilimlarini boyitib borish, o’rganish, o’z ustida ishlash, izlanish kompetensiya)

a) Tavakkalchilik; b) chuqur bilimga ega bo‘lish; d) qonunlarga rioya qilish;

e) foyda olishga intilish.

( Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish, iqtisodiy madaniyatga ega bo’lish kompetensiya).

a) sotuvchiga; b) xaridorga; d) boshqaruvchiga; e) tadbirkorga.

3. Odatda biznes rejada nimalar aks ettiriladi? ( Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish, iqtisodiy madaniyatga ega bo’lish kompetensiya).

a) korxonaning qisqacha tavsifi; b) boshqarish tamoillari;

d) ishlab chiqarish xarajatlari,tushum; e) yuqoridagilarning hammasi.

4. Sherikchilik asosida tuzilgan firmaning foydasi – bu ………. Nuqtalar o’rniga javobingizni yozing.

( Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish, iqtisodiy madaniyatga ega bo’lish kompetensiya).

a) ta’sischilar o‘rtasida teng miqdorda taqsimlanadi;

b) nizom jamg‘armasiga qo‘shilgan ulushga mutanosib ravishda taqsimlanadi.

d) Faqat firmani kengaytirishga sarflanadi; e) ta’sis shartnomasida ko‘rsatilgan qoidalar asosida taqsimlanadi.

5. Firma bu- …………. Nuqtalar o’rniga javobingizni yozing.

( Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish, iqtisodiy madaniyatga ega bo’lish kompetensiya).

a) tadbirkorlik faoliyati amalga oshiriladigan korxona; b) davlat tashkiloti;

d) xo‘jalik ob’ekti; e) hammasi to‘g‘ri.

( Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish, iqtisodiy madaniyatga ega bo’lish kompetensiya).

a) renta ; b) ish haqi ; d) foyda; e) dividend ko‘rinishidagi daromad olinadi.

7. Aksiyaning nominal qiymati – bu …………. Nuqtalar o’rniga javobingizni yozing.

( Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish, iqtisodiy madaniyatga ega bo’lish kompetensiya).

a) uning ustiga yozilgan bahosi; b) aksiyaning bozor narxi; d) to‘g‘ri javob yo‘q; e) hammasi to‘gri.

8. Aksiya kursi bu…….. Nuqtalar o’rniga javobingizni yozing.

( Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish, iqtisodiy madaniyatga ega bo’lish kompetensiya).

a) foyda; b) renta; d) aksiyaning bozor narxi; e) to‘g‘ri javob yo‘q.

9. Aylanma mablag‘lar……… Nuqtalar o’rniga javobingizni yozing.

( Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish, iqtisodiy madaniyatga ega bo’lish kompetensiya).

a) xomashyo, mahsulotlar; b) ishlab chiqarish xarajatlari; d) uzoq muddatli qarzlar; e) to‘g‘ri javob yo‘q.

10. Firmaning moliyaviy mablag‘ manbalari quyidagilar …………. Nuqtalar o’rniga javobingizni yozing.

( Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish kompetensiya).

a) sof foyda; b) nizom jamg‘armasi; d) qarz mablag‘lari;

e) yuqorida keltirilgan manbalarning barchasi bo‘lishi mumkin.

a) aksiya chiqarmaydi; b) aksiyani faqat ishchilariga sotadi; d) aksiyani istalgan shaxsga sotadi; e)dividend ko‘rmaydi.

( Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish, iqtisodiy madaniyatga ega bo’lish kompetensiya).

a) oddiy aksiya egasi; b) imtiyozli aksiya egasi;

d) obligatsiya egasi; e) to‘g‘ri javob yo‘q.

( Iqtisodiy bilim asoslari fanidan olgan bilimlarini amaliyotga tatbiq eta olish, axborotlar va iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan ishlay olish, iqtisodiy madaniyatga ega bo’lish kompetensiya).