Qoidalarga
5-ILOVA
Transport vositalari egalarining fuqarolik
javobgarligini majburiy sug’urta qilish bo’yicha
sug’urta tariflari, ularning cheklangan darajasi,
tuzilmasi va sug’urta mukofotini belgilashda
sug’urtalovchilar tomonidan ularning qo’llanish
TARTIBI
I. Transport vositalari egalarining fuqarolik
javobgarligini majburiy sug’urta
qilish bo’yicha sug’urta tariflari
1. Transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug’urta qilish bo’yicha sug’urta tariflarining yillik bazaviy stavkasi miqdori (sug’urta summasining belgilangan miqdoriga nisbatan foizlarda)
T/r
|
Transport vositasi turi
|
Yillik bazaviy stavka, TB
|
yuridik shaxslar uchun
|
jismoniy shaxslar uchun
|
1.
|
Dvigatelining hajmi:
|
|
|
|
1200 kub. santimetrgacha
|
0,5
|
0,4
|
|
1200 kub. santimetrdan 2200 kub. santimetrgacha
|
0,55
|
0,45
|
|
2200 kub. santimetrdan 3200 kub. santimetrgacha
|
0,6
|
0,5
|
|
3200 kub. santimetrdan ortiq bo’lgan yengil avtomobillar
|
0,65
|
0,55
|
2.
|
Taksi va yo’nalishli taksi sifatida foydalaniladigan yengil avtomobillar va mikroavtobuslar
|
0,7
|
0,6
|
3.
|
Yuk ko’tarish hajmi:
|
|
|
|
10 tonnagacha
|
0,5
|
0,4
|
|
10 tonnadan ortiq bo’lgan yuk avtomobillari
|
0,8
|
0,8
|
4.
|
O’rindiqlari soni:
|
|
|
|
20 tagacha
|
0,4
|
0,35
|
|
20 tadan ortiq bo’lgan avtobuslar va mikroavtobuslar (yo’nalishli taksi sifatida foydalaniladigan mikroavtobuslardan tashqari)
|
0,5
|
0,45
|
5.
|
Trolleybuslar
|
0,35
|
-
|
6.
|
Tramvaylar
|
0,2
|
-
|
7.
|
Traktorlar, o’ziyurar yo’l-qurilish mashinalari va boshqa mashinalar
|
0,3
|
0,25
|
8.
|
Mototsikllar va motorollerlar
|
0,3
|
0,25
|
2. Transport vositasi ko’p foydalaniladigan hududga (ro’yxatdan o’tkazish joyiga) ko’ra sug’urta tariflari koeffitsiyenti.
T/r
|
Transport vositasi ko’p foydalaniladigan hudud (ro’yxatdan o’tkazish joyi)
|
Koeffitsiyent Kt
|
1.
|
Toshkent shahri
|
1,4
|
2.
|
Toshkent viloyatining Qibray, Zangiota, Toshkent, Yuqori Chirchiq va O’rta Chirchiq tumanlari va Farg’ona, Namangan, Andijon, Samarqand viloyatlari
|
1,2
|
3.
|
Buxoro, Navoiy, Qashqadaryo va Surxondaryo viloyatlari va Toshkent viloyatining ushbu jadvalning 2-bandida ko’rsatilmagan tumanlari
|
1,0
|
4.
|
Qoraqalpog’iston Respublikasi, Xorazm, Jizzax va Sirdaryo viloyatlari
|
0,8
|
3. Transport vositasini boshqarishga qo’yilgan shaxslar soni cheklanmagan holda transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug’urta qilish bo’yicha sug’urta qilishda sug’urta tariflari koeffitsiyenti - KBO (4,2).
4. Oldingi davrlarda sug’urta hodisalari sodir bo’lganligi yoki sodir bo’lmaganligiga qarab sug’urta tariflari koeffitsiyenti.
T/r
|
Ko’rsatkichning nomi
|
KBM koeffitsiyenti
|
1.
|
Oldingi sug’urta davri (oxirgi 12 oy) mobaynida sug’urta hodisalari yuz bermaganligi
|
0,9
|
2.
|
Oldingi 2 yil mobaynida sug’urta hodisalari yuz bermaganligi
|
0,8
|
3.
|
Oldingi 3 yil mobaynida sug’urta hodisalari yuz bermaganligi
|
0,7
|
4.
|
Oldingi 4 yil mobaynida sug’urta hodisalari yuz bermaganligi
|
0,6
|
5.
|
Oldingi 5 yil mobaynida sug’urta hodisalari yuz bermaganligi
|
0,5
|
6.
|
Oldingi majburiy sug’urta shartnomasi amal qilish davrida yuz bergan bitta sug’urta hodisasi
|
1,2
|
7.
|
Oldingi majburiy sug’urta shartnomasi amal qilish davrida yuz bergan ikkita sug’urta hodisasi
|
1,3
|
8.
|
Oldingi majburiy sug’urta shartnomasi amal qilish davrida yuz bergan uchta va undan ortiq sug’urta hodisalari
|
1,55
|
Izohlar:
1) Birinchi marta majburiy sug’urta shartnomasi tuzishda sug’urta qildiruvchiga (transport vositasi egasiga) birga teng bo’lgan koeffitsiyent belgilanadi.
2) Agar transport vositasini boshqarishga bir necha shaxsga ruxsat berilgan bo’lsa, transport vositasini boshqarishga qo’yilgan shaxslardan biriga muvofiq bo’lgan eng yuqori koeffitsiyent qo’llaniladi.
3) Ushbu koeffitsiyentni qo’llashda Vazirlar Mahkamasining "O’zbekiston Respublikasida transport vositalari hamda boshqa o’ziyurar mashinalar va mexanizmlar egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug’urta qilish to’g’risida" 1994 yil 30 dekabrdagi 632-son qarorining amal qilish muddatiga kiradigan oldingi davrlar ham hisobga olinadi.Vazir (arab. - yuk koʻtaruvchi) - oʻrta asrlarda Yaqin va Oʻrta Sharq davlatlarida, shu jumladan Oʻrta Osiyo xonliklarida hukumat idorasi yoki kengashi (devon) boshligʻi. V. lar vaziri aʼzam rahbarligida davlatni idora etish vazifalari bilan shugʻullangan. V.
5. Haydovchining stajiga ko’ra sug’urta tariflari koeffitsiyenti.
T/r
|
Sug’urta polisida ko’rsatilgan shaxsning haydovchilik staji
|
KV koeffitsiyenti
|
1.
|
2 yilgacha
|
1,4
|
2.
|
2 yildan 5 yilgacha
|
1,1
|
3.
|
5 yildan ortiq
|
1,0
|
Izoh: Agar transport vositasini boshqarishga bir nechta shaxs qo’yilgan bo’lsa transport vositasini boshqarishga qo’yilgan shaxslardan biriga muvofiq bo’lgan eng yuqori koeffitsiyent qo’llaniladi.
6. Transport vositasidan mavsumiy foydalanishga ko’ra sug’urta tariflari koeffitsiyenti.
Transport vositasidan foydalanish davri
|
KS koeffitsiyenti
|
6 oy
|
0,6
|
7 oy
|
0,65
|
8 oy
|
0,7
|
9 oy
|
0,75
|
10 oy
|
0,8
|
11 oy
|
0,9
|
7. Xorijiy davlatlarda ro’yxatdan o’tkazilgan va O’zbekiston Respublikasi hududida vaqtincha foydalanilayotgan transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug’urta qilishda sug’urta qilish muddatiga bog’liq ravishdagi sug’urta tariflari koeffitsiyenti. Respublika (lot. respublica, res - ish va publicus - ijtimoiy, umumxalq) - davlat boshqaruvi shakli, unda bar cha davlat hokimiyati organlari saylab qoʻyiladi yoki umummilliy vakolatli muassasalar (parlamentlar) tomonidan shakllantiriladi, fuqarolar esa shaxsiy va siyosiy huquqlarga ega boʻladilar.
Sug’urta qilish muddati
|
KP koeffitsiyenti
|
15 kungacha
|
0,2
|
16 kundan 2 oygacha
|
0,3
|
2 oy
|
0,4
|
3 oy
|
0,45
|
4 oy
|
0,5
|
5 oy
|
0,55
|
6 oy
|
0,6
|
7 oy
|
0,65
|
8 oy
|
0,7
|
9 oy
|
0,75
|
10 oy
|
0,8
|
11 oy
|
0,9
|
Izoh: Ro’yxatdan o’tkazish joyiga borayotgan transport vositalari egalari uchun sug’urta qilish muddati 20 kunni tashkil etadi. Ushbu holatda Kp- 0,2 koeffitsiyenti qo’llanadi.
8. Qoida buzishlar mavjudligi koeffitsiyenti.
Sug’urta qildiruvchida (transport vositasini boshqarishga qo’yilgan boshqa shaxslarda) oxirgi 5 yilda quyida keltiriladigan qoida buzishlar sodir etilganda KN 1,5 koeffitsiyenti qo’llanadi:
o’tgan davrlarda sug’urtalovchi so’ragan holatlar to’g’risida sug’urta qildiruvchi tomonidan ma’lumotlar qasddan buzib ko’rsatilganligi, bu to’g’ri ma’lumotlar xabar berilgan taqdirda to’lanishi kerak bo’lgan summaga nisbatan kamroq summada sug’urta mukofoti to’lanishiga olib kelganligi faktlarining mavjudligi;
o’tgan davrlarda sug’urta qildiruvchi (majburiy sug’urta shartnomasi bo’yicha fuqarolik javobgarligi sug’urta qilingan boshqa shaxs) tomonidan sug’urta hodisasi sodir bo’lishiga, shuningdek yetkazilgan zarar miqdori oshishiga ataylab ko’maklashishga yoki sug’urta to’lovini ko’paytirish maqsadida sug’urta hodisasi sodir bo’lishi holatlarini qasddan buzib ko’rsatishga yo’l qo’yilishi;
o’tgan davrlarda regress talab qo’yilishiga asos bo’lgan holatlarda sug’urta qildiruvchi (fuqarolik javobgarligi majburiy sug’urta shartnomasi bo’yicha sug’urta qilingan boshqa shaxs) tomonidan zarar yetkazish faktlarining mavjudligi.
Yuqorida ko’rsatib o’tilgan qoida buzishlar mavjud bo’lmagan taqdirda Kn-1,0 koeffitsiyenti qo’llanadi.
9. Haydovchining yoshiga qarab sug’urta tariflari koeffitsiyenti.
Sug’urta polisida ko’rsatilgan haydovchining yoshi va kasbiga oid ma’lumotlar
|
KVZ koeffitsiyenti
|
22 yoshgacha
|
1,25
|
22 yoshdan katta
|
1
|
Izoh. Agar transport vositasini boshqarishga bir necha shaxs qo’yilgan bo’lsa, transport vositasini boshqarishga qo’yilgan shaxslardan biriga muvofiq bo’lgan eng yuqori koeffitsiyent qo’llanadi.
II. Sug’urta tarifi tarkibi
Ko’rsatkichlar
|
%
|
Sug’urta mukofotining brutto-stavkasi
|
100
|
Netto-stavka (majburiy sug’urta shartnomasi bo’yicha joriy sug’urta to’lovlarini ta’minlashga mo’ljallangan brutto-stavkaning bir qismi)
|
75
|
Transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug’urta qilish xarajatlari:
shu jumladan sug’urta hodisalari sodir bo’lishining oldini olish va ogohlantirish bo’yicha oldini olish chora-tadbirlari zaxirasiga ajratmalar
|
25
5
|
Izoh: Ogohlantiruvchi chora-tadbirlar zaxirasi mablag’laridan sug’urtalovchi tomonidan belgilangan tartibda tasdiqlangan ogohlantirish chora-tadbirlari zaxirasi to’g’risidagi nizomda nazarda tutilgan maqsadlar uchun foydalaniladi.
III. Sug’urta mukofotini aniqlashda sug’urtalovchilar
tomonidan sug’urta tariflarini qo’llash tartibi
Majburiy sug’urta shartnomasi bo’yicha to’lanishi kerak bo’lgan sug’urta mukofoti miqdori sug’urta puli (SS), yillik bazaviy stavka (TB) va Transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug’urta qilish qoidalariga mazkur ilovaning I bo’limida ko’rsatilgan sug’urta mukofotlarining tegishli koeffitsiyentlarini ko’paytirish yo’li bilan aniqlanadi.
1. Transport vositalarini boshqarishga qo’yilgan shaxslar soni cheklanmasligi sharti bilan transport vositalari egalari uchun majburiy sug’urta shartnomasi bo’yicha to’lanishi kerak bo’lgan sug’urta mukofoti miqdori quyida ko’rsatilgan formulalarga muvofiq aniqlanadi:
a) 1 yilga transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligi majburiy sug’urta shartnomasi tuzishda:
PR=SSxTBxKTxKBO/100;
b) transport vositasidan mavsumiy foydalanish hisobga olingan holda transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligi majburiy sug’urta shartnomasini tuzishda:
PR=SSxTBxKTxKBOxKS/100;
v) transport vositasidan mavsumiy foydalanish hisobga olingan holda xorijiy davlatlarda ro’yxatdan o’tkazilgan va O’zbekiston Respublikasi hududida vaqtincha foydalanilayotgan transport vositalari egalarining, shuningdek ro’yxatdan o’tkazish joyiga borayotgan transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligi majburiy sug’urta shartnomasini tuzishda:
PR=SSxTBxKTxKBOKP/100.
2. Transport vositalarini boshqarishga qo’yilgan shaxslar soni cheklanishi sharti bilan transport vositalari egalari uchun majburiy sug’urta shartnomasi bo’yicha to’lanishi kerak bo’lgan sug’urta mukofoti miqdori quyida ko’rsatilgan formulalarga muvofiq aniqlanadi:
a) 1 yilga transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligi majburiy sug’urta shartnomasini tuzishda:
PR=SSxTBxKTxKBmxKVxKNxKVZ/100;
b) transport vositasidan mavsumiy foydalanish hisobga olingan holda transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligi majburiy sug’urta shartnomasini tuzishda:
PR=SSxTBxKTxKBmxKVxKsxKNxKVZ/100;
v) transport vositasidan mavsumiy foydalanish hisobga olingan holda xorijiy davlatlarda ro’yxatdan o’tkazilgan va O’zbekiston Respublikasi hududida vaqtincha foydalanilayotgan transport vositalari egalarining, shuningdek ro’yxatdan o’tkazish joyiga borayotgan transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligi majburiy sug’urta shartnomasini tuzishda:
PR=SSxTBxKTxKBmxKVxKPxKNKVZ/100.
IV. Transport vositalari egalarining fuqarolik
javobgarligini majburiy sug’urta qilish bo’yicha
sug’urta mukofotining cheklangan darajasi
Transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug’urta qilish Qoidalariga ushbu ilovaning III bo’limiga muvofiq hisoblab chiqilgan majburiy sug’urta shartnomasi bo’yicha sug’urta mukofotining eng katta miqdori barcha koeffitsiyentlar hisobga olingan holda tuzatish kiritilgan tegishli bazaviy stavkaning 5 baravari miqdoridan ortiq bo’lishi mumkin emas.
V. Majburiy sug’urta shartnomasi amal qilish
davrida sug’urta tovonini to’lashda qo’shimcha ravishda
to’lanadigan sug’urta mukofotining hisob-kitobi
Majburiy sug’urta shartnomasining amal qilish davrida sug’urta tovonini to’lashda qo’shimcha ravishda to’lanadigan sug’urta mukofoti quyidagi formula bo’yicha hisoblab chiqiladi:
Prd = Pr x (Sv/Ss) x (Op x Ps), bunda:
Prd - qo’shimcha ravishda to’lanadigan sug’urta mukofoti summasi;
Pr - sug’urta mukofoti summasi;
Sv - to’langan sug’urta tovoni summasi;
Ss - sug’urta summasi
Op - sug’urta hodisasi yuz bergan paytdan boshlab sug’urta qilishning kunlar hisobidagi qolgan davri;
Ps - majburiy sug’urta shartnomasida nazarda tutilgan kunlar hisobidagi sug’urta qilish davri.
|
