|
I. Yoruglikning sochilishi
|
bet | 7/20 | Sana | 04.02.2023 | Hajmi | 407.5 Kb. | | #41027 |
Bog'liq YORUGʻLIKNING SOCHILISHI sardor, navruz, MAPLE maqola Magistr, LOYIHA METODI ASOSIDA O, resources-1, Kuchaytirgich - Vikipediya Bunday muhitlarda yoruglik sochiladi, optik jihatdan bir jinslimaslik paydo bolishiga olib keladigan fizik sabab bor (L.I.Mandelshtam, 1907 yil). Ideal toza muhitlarda optik bir jinslimaslik yuzaga kelishining fizik sababi birdaniga topilgani yoq. Juda muhim bolgan bir xususiy holda bir jinsllilikni buzilishiga olib keladigan sababni M.Smoluxovskiy (1908 yil) korsatib berdi. Gaz yoki suyuqlikning kritik temperaturasida yoruglik intensiv ravishda sochilishi (kritik opalessensiya) kopdan beri malum edi. Smoluxovskiy kritik temperaturada muhitning siqiluvchanligi juda katta ekanligiga diqqat qildi (kritik nuqtada nazariy tomondan ifoda cheksizlikka intiladi). Bunday sharoitlarda kichikroq hajmlarda ortacha zichlikdan sezilarli chetlanishlar paydo bolishi mumkin, chunki siqiluvchanlikning katta bolishi issiqlik harakati kichik hajmlardan zichlikning sezilarli variatsiyalarini (zichlik fluktatsiyalari) yuzaga keltirishga qodir ekanligini bildiradi. Optik bir jinslilikning buning oqibatida boladigan buzilishi yoruglikning kop sochilishiga sabab boladi. Smoluxovskiy kritik opalessensiya hodisasini izohlab berib, shu bilan yoruglikning umuman sochilishiga olib keladigan bir jinslilikning buzilish sababini qayerdan izlash kerakligiga korsatma berdi, u quyidagicha: muhit molekulalarining issiqlik harakati statistik harakterda bolgani tufayli muhitda zichlik fluktuatsiyalari paydo boladi, bu fluktuatsiyalar ayniqsa kritik nuqta sohasida katta boladi. Zichlikning fluktuatsiyasi sindirish korsatkichining fluktuatsiyasiga yoki dielektrik singdiruvchanlikning fluktuatsiyasiga sabab boladi, bu esa aslida optik bir jinslimaslikdan iborat. Kritik nuqtadan uzoqda fluktuatsiyalar kritik nuqta sohasidagidek uncha katta bolmasada har qalay boladi va toza moddada yoruglik osha fluktuatsiyalar tufayli sochiladi.
|
| |