Ict stb g10-11 pre p00i-0viii nt r6 2023. indd




Download 14,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet17/510
Sana20.05.2024
Hajmi14,88 Mb.
#245028
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   510
Bog'liq
10-11-sinf Informatika va AT @E BAZA ISHREJA

asvirlar
Kodlash tasvirlarni saqlash uchun ham ishlatiladi
Boshlangʻich bosqichda tasvirlar bitmap (rastr) 
sifatida kodlanadi Tasvirni kodlashda Microsoft 
indows bitlar kartasi quyidagi maʼlumotlarni oʻz 
ichiga oladi (bu toʻliq roʻyxat emas)

bitlar kartasining eni;

bitlar kartasining balandligi;

ranglar sonini ifodalovchi bitlar soni

1 monoxrom

4 16 ta rang

8 256 ta rang

16 65 536 ta rang

24 16 million rang

siqish turi (siqish qoʻllanmaydi, kodlashning sakkiz 
bitli ishga tushirish uzunligi yoki kodlashning toʻrt 
bitli uzunligi)
;

har bir metrda piksellarning gorizontal aniqligi
;

har bir metrda piksellarning vertikal aniqligi;

rastr maʼlumoti (pikseldagi tasvirning haqiqiy shakli)
Rastr maʼlumoti uchun biz (qora va oq rangdagi) 
monoxrom tasvirni olamiz Har bir bit qora yoki 
oq pikselni ifodalaydi Bir bayt sakkiz bitdan iborat 
va u sakkiz pikselni ifodalaydi Kodlash tasvirning 
chapki past qismidan boshlanadi, oʻng tomonga 
oʻtadi va chapdan oʻngga tomon hamda keyingi 
qatorga, soʻng esa qayta chapdan oʻngga qarab 
ishlaydi
1.10-rasm. Boʻsh rastr toʻri.
sin In ormati a va a borot t nologi alari
10
ICT_STB_G10-11_c01_p001-022_NT_R5_2023.indd 10
31.10.2023 9:51:58


Tasvirning hajmi kattalashgani sari u ma’lumot saqlash 
joyida koʻproq joy egallaydi Shunday qilib ishlash uzunligini 
kodlash (RLE) usuli ishlatilgan ma’lumot saqlash joyi 
hajmini kamaytirish uchun ishlatilishi mumkin Bu jarayon 
siqish nomi bilan ham maʼlum RLE ketma-ket qiymatlarni 
oladi va ularni birlashtiradi Boshlangʻich bosqichda 
yuqoridagi tasvirning bitta satrida oʻnta qora pikseli bor
Oʻnta alohida pikselni saqlash oʻrniga RLE miqdor va 
rangni saqlaydi, masalan, oʻn qora yoki oʻn 1111
Baʼzida fayllar siqilganda ulardagi ba’zi ma’lumotlar 
oʻchiriladi Bu usulda asl maʼlumotlarning ayrim 
qismi oʻchiriladi va faylning sifati pasayadi Masalan, 
1 11-rasmda ma’lumot hajmi oʻchirish orqali siqilsa, 
tasvirning sifati qanday pasayishi koʻrsatilgan
1.11-rasm. Ma’lumotni oʻchirish orqali siqish.
Tasvirlar turli xil grafi k fayl turida shifrlanadi
Quyidagi grafi k fayl turlaridan nima maqsadda 
foydalanishni toping
• 
JPEG/JPG (Joint Photographic Experts Group);
• GIF (Graphics Interchange Format);
• PNG (Portable Network Graphics);
• SVG (Scalable Vector Graphics).
u io
Audio shifrlansa, sempl chastotasi, bit chuqurligi 
va bit tezligi saqlanadi Audio yozib olinsa, u asl 
analogli formatidan raqamli formatga oʻtkaziladi, bu 
har soniyada boʻlingan minglab sempl demakdir
Sempl tezligi chastota deb ham yuritiladi, bu audio 
sempllarning har soniyadagi sonini anglatadi Sempl 
tezligi qanchalik yuqori boʻlsa, musiqaning sifati 
shunchalik yuqori boʻladi va shu bilan birga qurilma 
xotirasida koʻproq joy egallashi talab etiladi Har 
bir sempl ikkilik sanoq sistemasida saqlanadi
Sempl tezligi gersda (Hz) oʻlchanadi Odatda CD 
diskdagi musiqa 44 1 kHz (kilogers) sempl tezligidan 
foydalanadi, oddiy telefon qoʻngʻirogʻi uchun 8 kHz 
yetarli
Bit chuqurligi har bir audioklip uchun ishlatiladigan 
bitlar soni (1 va 0 lar) Bit chuqurligi oʻsgani 
sayin audio sifati ham oʻsib boradi CDlar 16 
bit chuqurligini ishlatadi, bu 16 bit (0 va 1 lar) 
ishlatilishini bildiradi 16 bit 65 536 xil ikkilik xotira 
kombinatsiyasini hosil qiladi
Bit tezligi har bir soniyada ishlov beriladigan bitlar 
sonidir Bunda uning har bir soniyasi kilobitda (kb/s) 
oʻlchanadi Bit tezligi quyidagicha hisoblanadi
bit tezligi sempl tezligi bit chuqurligi kanallar soni
CD audiofaylning sempl tezligi 44,1 kHz 
(44 100 Hz), bit chuqurligi 16 bit va ikkita kanal 
mavjud (chap va oʻng stereo)
bit tezligi 44100 16 2 1411200 b/s 1,4 
Mb/s (megabit/
soniya)
Bu audioning har bir soniyasini saqlash uchun 
1,4 megabit zarurligini bildiradi Shu sababli 
fayl hajmini topish uchun bit tezligini soniyaga 
koʻpaytiriladi 3 daqiqa 30 soniyalik audiofayl 
uchun (210 soniya)
fayl hajmi (bitda) 1 411 200 210 296 352 
000 
(296 megabit)
Har bir baytda sakkizta bit bor Baytlar xotirani 
oʻlchash uchun ishlatiladi, demak, bitdagi fayl 
hajmi sakkizga boʻlinadi
fayl hajmi (baytda) 296 352 000 8 37 
044 000 bayt 37 MB 
(megabayt)
M
Quyidagi xususiyatlarga ega audiofaylning fayl 
hajmini hisoblang
• 
sempl tezligi 8 000 b/s
• 
bit chuqurligi 16
• 
kanal 1

Download 14,88 Mb.
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   510




Download 14,88 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Ict stb g10-11 pre p00i-0viii nt r6 2023. indd

Download 14,88 Mb.
Pdf ko'rish