10/11-sinf Informatika va axborot texnologiyalari
26
formatidagi audio talab qilinsa, odatda asosiy plataning
kengaytiruvchi slotlaridan biriga ulanadigan alohida
audiokarta kerak boʻladi Bu old, orqa, markaziy va
sabvufer karnaylari uchun bir nechta chiqish portini
ta’minlaydi
atti isk
Bir megabayt (MB) uchun narxi nisbatan past boʻlgani
sababli qattiq disk (HDD) ikkilamchi xotiraning eng
keng tarqalgan shakli hisoblanadi 2015-yilda qattiq
disklar 6 Gb/s foydalanish tezligi bilan 8 TB (terabayt)
gacha ma’lumot saqlash imkoniyatiga ega boʻlgan
Qattiq disk ikkita asosiy qismdan iborat maʼlumotlarni
saqlaydigan elektron qurilma va maʼlumotlar
saqlanadigan disk HDD qurilmasining ichida yassi
disk plastinkalari, undan ma’lumotni oʻqib oluvchi va
yozib boruvchi golovkalar va golovkalarni harakatga
keltiruvchi aktuator boʻladi
2.04-rasm. Qattiq disk.
Odatda birdan ortiq plastinka boʻladi va shu bois,
2 05-rasmda koʻrsatilganidek, har bir plastinkaning
orqa va old tomoni uchun bir nechta oʻqish-yozish
golovkalari boʻladi Har bitta plastinkada yoʻlakchalar
bor va har bir yoʻlakcha sektorlarga boʻlinadi Har bir
oldi/orqasidagi muayyan joyda boʻlgan yoʻlakchalar
silindrni hosil qiladi Kompyuter maʼlumotlarni imkoni
boricha bitta silindrda saqlashga harakat qiladi
Chunki bu aktuator dastasining kamroq harakatini
talab qiladi Aktuator dastasi qattiq diskning eng
sekin harakatlanuvchi qismidir
Qattiq diskda saqlangan maʼlumotlar doimiydir, yaʼni
kompyuter oʻchirilganda va elektr yoʻq boʻlganda ham
maʼlumotlar qattiq diskda saqlanib qoladi Qattiq disk
bosh plataga SATA texnologiyasi (Serial Advanced
Technology Attachment) yordamida SATA kabeli orqali
ulanadi
2.05-rasm. Bir nechta plastinkalar.
