26
Program XY;
Var
x1,y1,x2,y2,d: Real;
Begin
Write(‗Nukta koordinatalarini kiriting:);
Read(x1,y1,x2,y2);
d:=Sqrt(Sqr(x1-x2)+Sqr(y1-y2));
Writeln;
Writeln(‗Nukta koordinatalari:,x1,y1,x2,y2);
Writeln(‗Masofa=,d);
Readln;
End.
1.5.Delphida konsol ilovasini yaratish
Delphida konsol ilovalarini har xil usullarda yaratish mumkin. Ulardan eng oson
usuli quyidagicha:
1.Delphi muhiti ishga tushiriladi.
Pusk=>Programmы=>Borland Delphi
2.Bosh menyudan File
punktini ochib u yerdan New, keyin esa Other buyruqlari
beriladi. File=> New=> Other
27
3.Forma va loyihalarni saqlash uchun ochilgan maxsus oynadan (bu oynaga Delphi
arxiv oynasi deyiladi) ―Console Application‖ piktogrammasi
tanlanadi va Ok
tugmasi bosiladi.
4.Natijada ekranda loyiha oynasi ochiladi (.dpr kungaytmali nom bilan).
Begin – end ichiga olingan
{ TODO -oUser -cConsole Main : Insert code here }
izoh oʼrniga loyiha faylining dastur matni kiritiladi.
Tuzilgan dasturni ishga tushirishdan oldin uni saqlash kerak boʼladi. Uni
saqlash file=>Save All buyrugʼini berish lozim. Har bir loyiha alohida yangi
papkaga saqlanishni tavsiya beradi. Loyiha faylini saqlashda aloxida kursatilmagan
holatida ProjectN.dpr nomli fayl nomini tavsiya qiladi. Bu yerda N har bir ketma
ket nomlanadigan loyiha nomeri (son, masalan 1,2,3,..).
Lekin biz loyiha faylini
istalgan nom bilan saqlashimiz mumkin. Masalan MyProgram.dpr. Bu nom
avtomatik ravishda chiqadi.
Loyihani saqlab boʼlgandan soʼng, uni bajarishga beramiz. Buning uchun
bosh menyudan quyidagi buyruqni berish lozim: Run=>Run yoki F9
funktsional
tugmachasini bosish kerak boʼladi. Dastur narmal ishga tushgandan soʼng ekranda
DOSning standart dastur oynasi namayon boʼladi.
Misol. Ikkita sonning yigʼindisi, ayirmasi, koʼpaytmasi va boʼlinmasini
hisoblash dasturini yarating.
Bu misolni yechish uchun yuqorida keltirilgan toʼrtta ketma ketlikni
bajaramiz va dastur kodini kiritamiz.
Dastur kodi kiritilgandan soʼng uni saqlab keyin ishga tushiramiz.
Natijada
ekranda Dos oynasi ochilib unda ―Ikkita son kiriting:‖ soʼzi chiqadi. Keyin ikkita
son kiriib Enter tugmasini bosish kerak boʼladi.
1.6. Shartli o'tish operatori
28
Pascal tilida shart - bu mantiqiy turdagi ifoda boʼlib, u faqat «chin»(True) yoki
«yolgʼon»(False) qiymatni qabul qiladi.
Quyidagi mantiqiy belgilar ishlatiladi: >, <,<=,>=,<>,=. Bularga munosabat
amallari deyiladi.
Quyidagi mantiqiy amallar ishlatiladi:
•
NOT-«inkor»;
•
AND-«mantiqiy va»;
•
OR-«mantiqiy yoki».
