mufaqqiyatga erisha oladi va shunchaki hayotda charcahb qolmaydi.
Mehnat unumdorligi
Mehnat unumdorligi - minimal ish haqi xarajatlari bilan eng katta samaraga
erishishda ifodalangan xodimlarning mehnat faoliyati samaradorligi. Natijada ishlab
chiqarilgan barcha mehnat xarajatlariga nisbati bilan o'lchanadigan ishlab
chiqarishning iqtisodiy samaradorligidan farqli o'laroq, iqtisodiy e.t., olingan
natijaning inson faoliyatining barcha sohalarida tirik mehnat xarajatlariga nisbati bilan
belgilanadi; moddiy ishlab chiqarish sohasida, noishlab chiqarish tarmoqlarida,
shaxsiy yordamchi va maishiy sohalarda.
Ishlab chiqarish jarayonida kishilar
mehnatining foydaliligi, samaradorligi va mahsuldorligi; Mehnat unumdorligi
ishlovchining maʼlum vaqt birligi (soat, smena, oy, yil) ichida tayyorlagan mahsulot
hajmi bilan oʻlchanadi. Mehnat unumdorligi tarmoqlari va korxonalarda mehnat
unumdorligi yalpi yoki sof mahsulot asosida hisoblanadi. Yillik mahsulot hajmini
oʻrtacha ishlovchilar soniga boʻlish orqali bir ishlovchi hisobiga yaratilgan mahsulot
aniqlanadi.
Mehnat unumdorligining oʻsishi mahsulot birligini ishlab chiqarishda mehnat
sarfining kamayishi demakdir. Mehnat unumdorligi yuqori boʻlsa, jami-yat har bir
xodim hisobiga koʻproq mahsulot tayyorlash, binobarin, oʻzining oʻsib borayotgan
ehtiyojlarini toʻlaroq qondirish imkoniyatiga ega boʻladi. Mehnatning asosiy kapital
bilan taʼminlanishini yaxshilash, fantexnika taraqqiyoti yutuqlari va yangi
texnologiyani joriy etish, ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish,
xodimlarning malakasini va texnik tayyorgarlik darajasini, madaniyatini, maʼlumotini
oshirish Mehnat unumdorligi oʻsishining eng muhim omillaridandir.
