b dagidek
ko‘paytirib chiqiladi.
3. Havoiy (oktaedr) — sakkizyoqlik. U bitta asosga ega bo‘lgan
ikkita to ‘rt yonli piramidaga o ‘xshaydi. Bir-biriga qarama-qarshi
joylashgan ikkita piramida yoyilmasi bajariladi (17.2-chizma,
a). 4. Falakiy (dodekaedr) — о ‘nikkiyoqlik. Uni tekislikka yoyish
uchun kerakli kattalikdagi m untazam beshburchaklik yasaladi.
U ning h ar bir tom oniga xuddi o ‘sha o ‘lcham dagi beshbur-
chaklikliar qo ‘shib chizib chiqiladi. Shunda falakiyning yarmi
yoyilgan bo‘ladi (17.2-chizma,
b). Xuddi shunday yana bitta yoyilma
bajariladi. Har biri model ko‘rinishida yasalsa, falakiyning ikkita
“kosasi“ hosil b o ‘ladi va ular birlashtirilsa, falakiyning modeli
bajariladi.
5. Moiy (ikosaedr) — yigirmayoqlik. U noriy va havoiy kabi
teng yonli uchburchaklardan tuzilgan. Uni tekislikka yoyish uchun
falakiyga o‘xshatib ikkita “kosa”si yoyilmasi bajariladi (17.3-chizma,
a) yoki 17.3-chizma,
b da ko‘rsatilgandek yigirmata teng yonli
uchburchaklar chiziladi.
Ko'pyoqliklarning yoyilmalaridan foydalanib, ularning model-
larini yasash uchun, aw alo, ikki nuqtali shtrix punktir chiziqlarda
chizilgan qirralari o ‘tmas tig‘ bilan ezib chiqiladi. Shunda o ‘sha
6 — Chizmachilik
81
17.3-chizma. qirralari tekis bukiladi. Qirqilgan qirralarini bir-biri bilan yelimlab
yopishtirish uchun, masalan,
BC qirrasi olinsa, unga ingichka
S2
tasma qo‘shib chiziladi va o'sha tasma yelirnlanib, model qirrasinig
ichki tomoniga yopishtiriladi. Shu tartibda barcha qirralar o ‘zaro
birlashtirilib chiqiladi.
