S O ‘Z BO SH I
Chizmachilik o ‘qitiladigan ko‘plab oliy
va o ‘rta
maxsus kasb-
hunar ta’limida chizmachilik fanida loyihalash
mavzusiga o ‘rin
berilmagan. Umumiy o ‘rta ta’lim maktablari dasturida loyiha-
lashga juda kam vaqt ajratilgan bo‘lib, darslikda berilgan
mavzu va
mashqlami o ‘tish bilan chegaralaniladi. Shu boisdan talaba
va
o'quvchilarda loyihalashga bo‘lgan ijodiy yondashishga
havas
orttirilmay qolmoqda.
Ma’lumki, ilmiy texnikaviy rivojlanish ko‘p
jihatdan texnikaviy
loyihalashga asoslangan. Texnikaning
rivoji
chizmalarsiz amalga
oshmaydi. Buning uchun chizmachilikni
o ‘qitish jarayonida va har
bir grafik ishni bajarishda
o ‘rganuvchilarda
ijodiy yondashish
(loyihalash) elementlaiini singdirib
borish zarur. Masalan, detai
ning ko'rinish (proyeksiya)larini
chizishda undagi elementlar nima
uchun kerak,
boshqacharoq qilib bajarsa bo'lmaydimi kabi
savollar
bilan o‘quvchilarga
murojaat qilish va ular bilan hamkorlikda javob
izlash, grafik
ishni chizma bichimiga mustaqil joylashtirish (kompo-
zitsiya
tuzish), ya’ni dizayn talabida ko‘rkam bo‘hshiga erishish kabi
masalalami o ‘quvchilar bilan muhokama qilish kabilar.
Umumiy o ‘rta ta’lim maktablarida chizmachilikning fan sifatida
o‘qitilishining asosiy sababi, politexnik ta ’lim berish va zamonaviy
texnikaviy taraqqiyotga kirib borisnga intilishni tarbiyalashdan ibotat
bo‘lmog‘i lozim. Lekin dizayn talabidagi loyihalashga juda kam —
atigi 3 soat ajratilganligi, vaqtning yetishmasligi tufaylidir, natijada
o‘quvchilarda yetarli bilim, ko‘nikm a va malakaviy havas uyg‘o-
tilmay qoladi.
Ushbu chizm achilik fanida konstruksiyalash (loyihalash)
qo‘llanmasi m aktablarda o ‘quvchilar LB (KB) —
loyihalash
byurosini taslikil qilishga asos b o ‘la oladi, degan um idda yozildi.
Qo'llanm a chizmachilikni o ‘qitishdagi kamchiliklarni bartaraf
etish va bu fanni o'qitish jarayonining qiziqarli bo‘lishiga imkon
yaratadi.
3
Bu qoilanm adan chizmchilik va tasviriy san’at hamda mehnat
o ‘qituvchiIari
tayyorlaydigan kollej, institut, universitet talabalari
va o'qituvchilari foydalanishlari maqsadga muvofiqdir.
Shuningdek,
OTM larining bitiruvchilari o'zlarining bitiruv malakaviy (diplorn)
ishini qiziqarli va sifatli bajarishda foydalanishlari mumkin.
Fazoviy tasavvur qilish inson ongida shakllangan obrazni
