ventiJ qopqog‘idagi rezbali teshikda shpindeldagi rezbali silindrorqali
harakat qiladi. Shpindel (nemischa
Spindel
, aynan — urchuq) —
ko‘pgina mashinalarning aylanuvchi vali.
Klapan
(nemischa
Klappe
— qopqoq) — to ‘siq—mashinalar,
truboprovodlarda gaz, bug1, suyuqlikning yo‘lini
ochish yoki
yopish uchun xizmat qiladigan texnik detal yoki qurilma (3.19-
chizma).
Klapan: rezbali silindr (1), shakli olti qirrali prizma (rezbali
teshikli gayka — 5), shayba (6), rezina yoki charm qistirma (silindrik
teshikli silindr — 7), 8 va 9 —silindrlar hamda 2, 3, 4 — havol
silindrlardan iborat. Bu yerda klapan qistirma va gayka bilan birgalikda
buyum sifatida tasvirlangan. Sababi suv
oqib chiqadigan teshikni
zich qilib qistirma orqali to ‘siladi. Gayka o ‘z navbatida shayba orqali
qistirmani bosib turadi.
Yuqori bosimli joylarda konussim on klapanlar qo'llaniladi
(3.20-chizm a). Undagi sirtlar: 1, 4, 6 — konuslar, 2, 3, 5 —
silindrlar. Klapan katta konussimon qismi bilan yuqori bosim ostida
oqib kelayotgan suyuqlikni zich t o ‘sish hususiyatiga ega.
Xonadonlardagi
vodoprovodlarda kran-ventil, aralashtirgichlarda
sintetik materiallardan yasalgan klapanlar ham qo'llanilm oqda
(3.21-chizma).
