lkkitadan ortiq elementli modellar geometrik jismlaming qancha
ishtirok
etishiga yoki nechta teshik, o'yiq
yoki qirqib olinishiga
qarab aniqlanadi.
Kombinatsiyalash yo‘li bilan ko‘p elementli model hosil qilish:
katta va kichik bir xil geometrik
jism lardan tuzilgan modellar,
masalan, silindr ustiga kichikroq silindr (3.6-chizma,
a
),
ikkita
bir xil kattalikdagi konus (3.6-chizma, 6), kub o ‘rtasiga
kichikroq
kub (3.6-chizma, c), to ‘rtburchakli prizma ustiga qo‘yilgan prizma
(3.6-chizma,
d).
Yoki prizma ustida silindr (3.7-chizma,
<7),
silindr
ustida prizma (3.7-chizma,
b
), konus ustida silindr (3.7-chizma, c),
prizma o'rtasida silindr (3.7-chizma,
d)
kabi ko'rinishlarda ikki
elementli model yasash mumkin.
18
Prizma ustiga kesik konus va lining ustida silindr (3.8- chizma,
a) ,
silindr ustida prizma va uning ustida yarim sfera (3.8- chizma,
b) ,
prizma ustida faskali silindr (3.8- chizma,
c),
silindr
ustida
kesik konus va uning ustiga yarimta sfera (3.8-chizma,
d)
kabi
kombinatsiyalarda uch elementli modellar yasash mumkin:
— qirqish, teshish va o ‘yish ysulida;
— kubning bir qismi yoy bilan kesilgan (3.9-chizm a,
a),
silindr va konusning o ‘qlariga perpendikular (gorizontal) va o ‘qi
orqali kesib o ‘tuvchi (vertikal-profil) tekisliklarda kesilgan (3.9-
chizma,
b va c);
— prizmaning ustki qismida ariqcha ko‘rinishida qirqib olingan
(3.9-chizma,
d).
Bu yerda bir elem entli geometrik sirt (jism)
19
ning bir qismini qirqib (kesib) olish
orqali ikki elementlilikka
aylantirishga erishiladi.
Lekin qirqilishdan so‘ng hosil bo'lgan
joy geometrik sirt deb
qaralishi lozim. Kubning bir qismi yoy kesilgan o'rnida havol chorak
silindrik, qolganlarida havol prizmatik sirtlar o ‘rin olgan (3.10-
chizma,
