21
Sharq falsafasida ehtiyojlar masalasi umuman odamlar ehtiyojlari va ularni
qondirish vositalarini qidirish emas, balki har bir odamning shaxs sifatidagi zaruriy
ehtiyojlarni tadqiq qilish va ularni qondirish muammolari muhim ahamiyat kasb
etadi. Ana shu ehtiyojlar tizimida odamning shunday fiziologik ehtiyojlari
mavjudki, ular faqat harakat qilish, mehnat va yaratuvchanlik (ishlab chiqarish)
bilan qondiriladi. Demak, inson ehtiyojlarini qondirish ham xuddi ana shu
mehnatga bo„lgan ehtiyojni qondirish orqali erishiladi. Sharq iqtisodiy tafakkuri
markazida inson va uning ehtiyojlari ularni qondirish masalasining turishi bejiz
emas.
Ijtimoiy iqtisodiy tafakkurning ana shu eng dolzarb masalasi Sharqning buyuk
farzandi, faylasuf Abu Nasr Forobiy asarlarida asosiy o„rin olganligi fikrimizning
dalilidir. Sharq Arastusi nomi bilan mashhur bo„lgan alloma Arastu falsafasi
tahliliga bag„ishlangan asarida iqtisodiyot fanining muhim kategoriyasi bo„lgan
ehtiyojlar masalasiga alohida e‟tibor berib, ehtiyojlarni qondirish inson
harakatining markazida turajagini ko„rsatdi.
