Ilmiy tadqiqotning namoyon bo’lish shakllari

Ilmiy tadqiqotning namoyon bo’lish shakllari 
Ilmiy tadqiqotning namoyon bo’lish shakllari 
1. Ilmiy tadqiqotning namoyon bo’lish shakllari: Individual 
ilmiy tadqiqot: (bakalavr bitiruv ishi, magistrlik va 
doktorlik dissertatsiyasi, referat va maqolalar, kurs ishi, 
monografiya. 2. Hamkorlikdagi ilmiy tadqiqotning o’ziga 
xos xususiyati; buyurtma asosidagi hamkorlnk faoliyati, 
fundamental, innovatsion va amaliy tadqiqot ishlari 
hamkorlikdagi faoliyat mahsuli. 3. Texnikaviy tadqiqot va 
uning tiplari. Badiiy ijod bilan bog’liq ilmiy tadqiqot. Badiiy 
ijod ijtimoiy ongning maxsus shakli. 5. Pedagogik faoliyat va 
ilmiy tadqiqotning uyg’unligini ta’minlashning ahamiyati. 
Zamonaviy ilmiy tadqiqot konsepsiyalari. 
Ilmiy tadqiqotning namoyon bo‘lish shakllari. Ilmiy 
tadqiqot jarayonida inson mohiyatan o‘zligini anglaydi. Bu 
bilan inson nafaqat tashqi muhitda, balki o‘z ruhiyatida 
ham o‘zgarish yasaydi. Ilmiy ijod xilma-xil ma’naviy-
madaniy ehtiyojlarni qondirish bo‘yicha son-sanoqsiz 
vazifalarni hal qilishga yo‘naltirilgan faoliyatdir.Ilmiy 
tadqiqot jarayonida erkin bo'lish - moneliksiz ijod qilish, 
birovning qolipiga tushmaslik, yangi ilmiy bilimlarni olish 
va qayta ishlashda obyektiv va xolis bo'lish muhimdir. 
Bundan ko‘rinadiki, olimlar o‘z ilmiy faoliyatining 
maqsadlari va metodlariga o‘zlari axloqiy nuqtai nazardan 
baho berishlari, axloqiy me’yorlarni buzish bilan bog‘liq 
bo‘lgan tadqiqotlardan voz kechishlari lozim.
Ilmiy tadqiqotning namoyon bo’lish shakllari
Individual ilmiy tadqiqot
Texnikaviy tadqiqot
Badiiy ijod bilan bog`liq ilmiy tadqiqot
Pedagogik tadqiqot
Hamkorlikdagi tadqiqot

Individual ilmiy tadqiqot - yakka tartibda amalga oshiriladigan 
va kashfiyot yoki innovasion ixtiro natijalari uchun shaxsan 
o'zi javob berishi ko'zda tutilgan tadqiqotdir. 
Ilmiy buyurtma asosidagi maqsadli faoliyat hamkorlikdagi 
faoliyatdir. Hamkorlikdagi ilmiy tadqiqotda muayyan 
maqsad va uni amalga oshirishning yo'llari aniq ko'rsatiladi. 
Hisobotlarda jamoaning ishtiroki aniq o'z ifodasini topishi 
lozim. 
Texnikaviy tadqiqot voqelikni amaliy (texnologik) 
o'zgartirish bilan bog'liqdir. 
Pedagogik tadqiqot - bu pedagogik jarayonda yangilikni 
izlash va topishdir. Bunday ijodning birinchi bosqichi - o‘zi 
uchun yangilikni kashf etish, pedagogik vazifalarni hal 
etishning nostandart vositalarini bilib olishdan iborat. 
Bunday vositalar avvaldan ma’lum, biroq pedagog 
tomonidan qo‘llanilmagan bo‘ladi. Bu erda gap innovatsiya 
kabi obyektiv yangilik haqida emas, balki subyektiv yangilik 
to‘g‘risida bormoqda. Shunday bo‘lsa-da, eski usul va 
vositalardan yangicha sharoitlarda foydalanish ham 
mumkin. Ikkinchi bosqich - nafaqat o‘zi uchun, balki 
boshqalar uchun ham yangilikni kashf etish, ya’ni 
novatorlikda namoyon bo‘ladi. Masalan, pedagogik jarayon 
uchun samarali bo‘lgan o‘qitishning yangi metodini ishlab 
chiqish bunga misol bo'la oladi.
Badiiy ijod bilan bog’liq ilmiy tadqiqot. Badiiy ijod ijtimoiy 
ongning maxsus shakli. Badiiy ijod voqelikni estetik 
о‘zlashtirish va odamlarning estetik ehtiyojlarini qondirish 
bilan bog'liqdir. Uning xususiyatlari quyidagilar: - 
garchand, badiiy ijodda mavhum-mantiqiy va ko‘rgazmali- 
ta’sirchan tafakkur ham ahamiyatga ega bo‘lsa-da, asosan 
ko‘rgazmali-obrazli tafakkurga tayanadi; - badiiy ijodning 
bosh komponenti - inson omili, ya’ni kechinmalarining 

cho‘qqisida namoyon bo‘ladigan emotsionallik hisoblanadi; 
- badiiy ijod ijtimoiy ongning maxsus shakli - san’atda 
amalga oshadi. Uning natijasi sifatida esa qandaydir moddiy 
obyektda (kartina,haykaltaroshlik namunalari, adabiy 
asarlar va b.) aks etadigan badiiy obraz chiqadi; - badiiy 
ijodning ratsional tomoni yashirin bo‘lib, ko‘p hollarda 
utilitar mohiyatga ega bo‘lmaydi, ixtiro yoki yangi ilmiy 
bilim kabi uni amaliyotga tatbiq etish talab etilmaydi; - 
badiiy ijod turli odamlar tomonidan bitta asami ko‘p 
ma’noda aks ettirish imkonini yaratadi. Bu esa, 
qabullashning subyektivligi, didning rivojlangani va boshqa 
omillar bilan bog‘liqdir.
Foydalanilgan adabiyotlar 1. Mirziyoev SH.M. Niyati ulug 
xalkning ishi xam ulug, xaeti erug va kelajagi farovon 
buladi. -T.: O‘zbekiston, 2019y 2. Ilmiy tadqiqot 
metodologiyasi 3. www.ziyonet.uz 
http://fayllar.org