|
Impuls bu jismning harakat miqdori oʻlchovi: qancha massa qanday harakatda ekani. U, odatda, �p
|
| bet | 1/3 | | Sana | 14.02.2024 | | Hajmi | 56.71 Kb. | | #156783 |
Impuls
1) mexanikada — mexanik harakat oʻlchovi; moddiy nuqta deb hisoblanishi mumkin boʻlgan jism massasi m ni uning harakat tezligi v ga koʻpaytmasiga teng boʻlgan kattalik: P= mv. Har qanday qattiq jismni N ta moddiy nuqtadan iborat deb qaraladi. Qattiq jismning impulsi uni tashkil etuvchi moddiy nuqtalar impulslarining vektor yigʻindisiga teng. Tashqaridan F kuch taʼsir etayotganida jism impulsi ham son qiymati boʻyicha, ham yoʻnalishi boʻyicha oʻzgarishi mumkin.
2) Toʻlqin impulsi — elektromagnit toʻlqinlari ham impulsga ega ekanligi yorugʻlik nurlarining toʻsiqqa bosim koʻrsatishi orqali namoyon boʻladi. Yorugʻlik zarrasi — fotonning tinchlikdagi massasi boʻlmaydi, yaʼni u tinch holatda mavjud boʻla olmaydi, paydo boʻlgan ondayoq c - yorug'lik tezligi bilan harakatlana boshlaydi.
3) Kuch impulsi — kuchning biror vaqt ichidagi taʼsir oʻlchami, kuchning oʻrtacha qiymati F ni shu kuch taʼsir etgan vaqt t ga koʻpaytmasiga teng .
4) Elektr impulsi — tok kuchi yoki kuchlanishining qisqa vaqtli oʻzgarishi.[ Impuls soʻziga kundalik hayotda koʻp duch kelamiz. Bizga tez-tez sport jamoalari va siyosiy shaxslar "juda koʻp impulsga ega" deyishadi. Ushbu fikr sharhlovchi nutqida, odatda, jamoa yoki nomzod yaqinda koʻplab muvaffaqiyatga erishganini va raqibga buni oʻzgartirish qiyin boʻlishini anglatadi. Bu impulsning fizikadagi mohiyatidir, biroq fizikada biz aniqroq boʻlishimiz kerak.
Impuls bu jismning harakat miqdori oʻlchovi: qancha massa qanday harakatda ekani. U, odatda, �pp bilan belgilanadi.
Taʼrifga koʻra, �=�⋅�.p=m⋅v.start box, p, equals, m, dot, v, end box, point
Bu yerda �mm massa va �vv tezlik. Impulsning asosiy birligi kg⋅m/skg⋅m/sk, g, dot, m, slash, s. Impuls vektor kattalik. Impuls massa va tezlikka chiziqli proporsional, sodda qilib aytganda, massa yoki tezlikdan ixtiyoriysini ikki marta orttirish impulsning ikki marta ortishiga olib keladi.
Impuls va kuch orasidagi bogʻlanish fizikada juda ahamiyatli. Kinematik formulalardan sizga maʼlumki, tezlikning oʻzgarishi Δ�Δvdelta, v quyidagi �⋅Δ�a⋅Δta, dot, delta, t koʻrinishda ham yozilishi mumkin.
[Tushuntiring, iltimos.]
Demak, tezlanish bilan harakatlanayotgan jismning impuls oʻzgarishini quyidagi koʻrinishda yozish mumkin:
Δ�=�⋅Δ�=�⋅�⋅Δ�=�⋅Δ�Δp=m⋅Δv=m⋅a⋅Δt=F⋅Δt
|
| |
