WHILE
operatori orqali amalga oshiriladi;
-sharti keyin tekshiriladigan («gacha») takrorlanish jarayoni, bu jarayonni
maxsus
REPEAT
operatori orqali amalga oshiriladi;
-parametrli takrorlanish jarayoni, bu jarayon maxsus
FOR
operatori yordamida
amalga oshiriladi.
Yuqorida keltirilgan jarayonlar ustida alohida-alohida tuxtalib utamiz.
(Savol: Takrorlanuvchi hisoblash jarayoni nima? U nima uchun ishlatiladi?
Takrorlanuvchi hisoblash jarayonining takror-takror hisoblanadigan qismini
nima deb ataladi?)
Avval sharti tekshiriladigan (old shartli) takrorlanish jarayoni
Takrorlanuvchi jarayonning bu ko’rinishi takrorlanish soni oldindan
noma'lum bo’lgan hollarda, ya'ni takrorlanishdan chikish ma'lum shartga boglik
bo’lgan hollarda ishlatiladi.
Takrorlanishning bu jarayonida takrorlanishdan chikish sharti takrorlanish
tanasini bajarishdan oldin tekshiriladi.
Ushbu operatorning umumiy ko’rinishi quyidagichadir:
::q
WHILE DO yoki
WHILE L DO M
bu yerda WHILE – hozircha, do – bajarish ma'nosini anglatuvchi xizmatchi
so’zlar, L – mantiqiy ifoda, M – operatorlar yoki operatorlar guruhi, u takrorlanish
tanasini belgilaydi. Takrorlanish tanasida bitta yoki bir nechta operatorlar guruhi
bo’lishi mumkin. Bunda operatorlar guruhi albatta Begin va End operatorlari orasida
yozilishi kerak.
Operatorning bajarilishi quyidagicha:
1 mantiqiy ifodaning qiymati hisoblanadi.
Agar, 1 mantiqiy ifoda rost qiymatga ega bo’lsa, M operatori bajariladi va bu
operatori 1 mantiqiy ifodaning qiymati yolgon bo’lgunchaqayta-qayta bajariladi.
Agar, 1 mantiqiy ifodaning qiymati birinchi tekshirishdayek yolgon bo’lsa M
operatori biron marta ham bajarilmaydi va boshqaruv WHILE operatoridan keyingi
operatorga uzatiladi.
Agar, 1-mantiqiy ifoda rost bo’lib, EHM M operatorni bajarish davomida, biror
sababga ko’ra takrorlanishdan chikish talab etilsa, u holda Paskal algoritmik tilida
EXIT operatori orqali amalga oshiriladi.
1-misol.
Bizga A haqiqiy son berilgan bo’lsin 3 ifodaning qiymatini saqlaydigan
qo’shimcha o’zgaruvchi kattalik kirgizishimiz lozim. Agar, biz bu kattalikni U
identifikatori bilan belgilasak, u holda K=0 da y=1 dan boshlab, bitta qadam bilan
o’zgarishiga 3 formulani (darajaga kutarishni) Y=Y*3 rekkurent formula bilan
almashtiramiz. U holda EHMni takrorlanishdagi hisobdan chikish sharti Y>A bo’ladi.
Yuqorida ko’rib chiqilgan operatordan foydalanib, ushbu misolni dasturini tuzamiz.
Program wel;
Var k: intejer; y, m:real;
Begin
Y:=1;
k:=0; m:=30;
While y<=m do
Begin Y:=y*3; k:=k+1;
Writeln (k=, y=y)
|
