Informatika va axborot texnologiyalari faniga kirish

Download 1,78 Mb. Pdf ko'rish
bet	75/91
Sana	14.05.2024
Hajmi	1,78 Mb.
	#231443

1 ... 71 72 73 74 75 76 77 78 ... 91

Bog'liq
informatika va axborot texnologiyalari.

4.

O’tish operatori
Ko’p masalalarning yechimi ma'lum shart yoki shartlarning quyilishiga nisbatan
bajariladi. Bunday masalalarning algoritmik tavsiflari oldidan ma'lum va ular
tarmoqlanadigan hisoblash jarayonlari ko’rinishida tasvirlanadi.
Tarmoqlanish hisoblash jarayonlari tarkibda yana tarmoqlanishlar bo’lishi
mumkin. Bundan tarmoqlanishlari bor bo’lgan hisoblash jarayonlari
murakkab
tarmoqlanuvchi hisoblash jarayonlari
deb hisoblanadi.
Bir operatorda bir nechta mantiqiy ifodani tekshirish va mantiqiy ifoda
bajarilishiga karab o’tishni tanlash mumkin. Bu turdagi algoritmning tarkibi
tarmoqlanishning umumlashgani bo’lib, bir nechta yechimdan bittasini tanlash asosida
ishlaydi.
Munosabat amallari va ularni kattaliklar orasidagi shartlar sifatida qullanilishi.
Oldindan ishlab chiqilgan algoritm asosida ishlanayetgan dasturlar EHMda
bajarilish davomida kattaliklar hisoblanibgina kolinmasdan balki ularni xossalarini
tahlil qilish, biro-biriga takkoslashga ham to’gri keladi. Masalan, sonlar juft yoki tok,
oddiy yoki murakkabligini, istalgan ikkita kattalikni teng yoki teng emasligini
tekshirish va hokazolar.
Algoritmik tilda kattaliklarni istalgan xossasi shu ondagi qiymatlari uchun
bajarilishi yoki bajarilmasligi SHART deyiladi.
Kattaliklar orasidagi munosabatlarni shartlar sifatida kiritish algoritmni yozishda
«shart» tushunchasiga aniq matematik shakl berish imkonini beradi.
Shartlar oddiy va murakkab bo’lishi mumkin.
Agar kattaliklar orasidagi shart faqat bitta munosabat orqali berilgan bo’lsa,
«oddiy shart»
deb ataladi.
Shunday jarayonlar mavjudki, ularda bajarilayetgan operatorlardagi shartga
karab dasturning u yoki bu qismiga o’tishga to’gri keladi. Ana shunday jarayonlarga
dastur tuzish uchun shartli uzatish operatoridan yoki oddiy o’tish operatoridan
foydalanish mumkin. O’tish operatorining umumiy ko’rinishi quyidagicha:
GOTO n;
Bu yerda n belgi bo’lib, 0-9999 oraliqdagi sonlardan tanlanadi.
Paskal tilida belgi butun yoki harf bo’lib hech qanday ishoraga ega bo’lmaydi.
Belgi tavsiflash bo’limida albatta tavsiflangan bo’lishi shart. O’tish operatori
yordamida boshqaruv n – chi belgiga uzatiladi.
Misol: GOTO 25;
25: y:=x*x;

Belgini dasturda «:» bilan ajratiladi. Bu operatorning noto’gri qullanishi
dasturning bajarilishiga xalakit beradi. Shuning uchun, dasturda bu operatorning
kamrok uchrashi maqsadga muvofiqdir.
Paskal tilida shartli o’tish operatorining ikki turi mavjuddir: to’liq va qisqa.
Shartli o’tish operatorining to’liq ko’rinishini ko’rib chikamiz. Uning metoformulasi
quyidagicha yoziladi:

Download 1,78 Mb.

1 ... 71 72 73 74 75 76 77 78 ... 91

Download 1,78 Mb.

Pdf ko'rish