ung tarafida arifmetik ifoda ya'ni shu toifadagi qiymatni hisoblash qoidasini beruvchi
ifoda bo’lishi kerak.
Bunday operatorining
ung tarafidagi arifmetik ifoda, ya'ni shu toifalardagi
qiymatlarni hisoblash qoidasini beruvchi ifoda bo’lishi kerak
Agar o’zlashtirish operatorining chap qismidagi o’zgaruvchi real toifaga ega
bo’lsa,
arifmetik ifoda REAL toifadagi, hamda INTEGER toifadagi qiymat ham
bo’lishi mumkin
Asosiy operatorlar sifatida o’zgarmas, o’zgaruvchilar va f-yalar ishlatiladi
Arifmetik ifodaga quyidagi misollarni keltirish mumkin
5*6+3*3
((5*6)+(3*3)=396)
9 div 4/2
((9 div 4)/2=1.0)
40/5/10
((40/5)/10=0.8)
-sqrt(sqr(3)+32/2)
(-sqrt(sqr(3)+(32/2))=-5.0)
((2+4)/10+2/4)*2
((((2+4)/10)+(2/4))*2=2.2)
Arifmetik o’zlashtirish operatoriga misol (bunda x, a, b, c, r–REAL toifadagi
o’zgaruvchilar , pi=3.14159 bo’lgan haqiqiy sonning nomi):
x:=0 ( x o’zgaruvchiga nolga teng bo’lgan qiymat berilyapti);
i:=i+1 ( i ning joriy qiymati bir birlikka orttirilyapti);
с:=sqrt(a*a+b*b) (a va b katetlar gipotenuzasi uzunligi hisoblanayapti):
x:=2*pi*r (r radiusli aylana uzunligi x hisoblanyapti).
Quyidagi yozuvlar sintaksis bo’yicha o’zlashtirish operatori emas yoki Paskalda
bunday yozib bo’lmaydi:
3:=i+2 (chap tomonda konstanta qullanilishi mumkin emas);
х=2*pi*r (“=” belgi o’zlashtirish operatorining belgisi emas);
i=5/4 (butun sonli o’zgaruvchiga haqiqiy qiymat berilmaydi);
х:=a*b/2 (ketma-ket ikki amal belgisi belgisini yozish mumkin emas).
Agar o’zlashtirish operatorining chap
tomoniga BOOLEAN toifadagi
o’zgaruvchi ko’rsatilgan bo’lsa, operatorning ung tarafiga mantiqiy qiymat (TRUE
yoki FALSE )ni hisoblovchi mantiqiy ifoda berilishi kerak. Mantiqiy ifodada
konstanta, o’zgaruvchi va funktsiyalar ishlatiladi, biroq
mantiqiy amalni har bir
operandi BOOLEAN toifada bo’lishi kerak. Mantiqiy ifodada mantiqiy amal operandi
bo’lib xizmat qiladi. Bu tushunchani oddiylashtiraylik :
