“INFORMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI” FANINI O‘QITISHDA
ELEKTRON TA’LIM RESURSLARIDAN FAYODALANISH
Sulaymanova Dildora Baxtiyorovna
Islom Karimov nomidagi Toshkent davlat texnika universiteti Olmaliq filiali.
Energetika va mashinasozlik fakulteti “Matematika va informatika” kafedrasi mudiri.
p.f.f.d. (PhD)
Tursinsaitov Mansurbek Yokubovich
Islom Karimov nomidagi Toshkent davlat texnika universiteti Olmaliq filiali.
Energetika va mashinasozlik fakulteti 7-22 MT guruh talabasi
Annotatsiya:
“
Informatika va axborot texnologiyalari” fanini o‘qitishda
elektron ta’lim resurslaridan fayodalanish haqida so’z boradi
Kalit so’zlar: Informatika va axborot texnologiyalari elektron resurslar,
elektron ta'lim resurslari,
“Ispring”, axborot
Hozirgi vaqtda
“Informatika va axborot texnologiyalari” fanini o‘qitishda , fan
va texnologiyalarning taraqqiy etishi natijasida zamonaviy darsni ko‘rgazmalilik,
ko‘rsatmalilik tamoyillarisiz tasavvur etib bo‘lmaydi.
Informatika va axborot texnologiyalari ko‘p sabablarga ko‘ra favqulodda
noodatiy fan hisoblanadi. CHunki bu fanni o‘qitishda o‘quv dasturidagi eng yangi,
eng istiqbolli, eng dinamik va boshqa o‘ta qiziq
va yangi texnologiya hamda
materiallardan foydalanish kerak. SHuningdek, dars uchun o‘qituvchi va o‘quvchi
ixtiyorida bo‘lgan kompyuter texnologiyalari imkoniyatlaridan unumli foydalanish
uchun fanning o‘quv qo‘llanmalari ham g‘ayrioddiy bo‘lishi kerak.
A.Asmolov ham buni ta’kidlab: “... bizga dasturlarni kengaytirish, turli xil o‘quv
vositalari zarur.
SHu ma’noda turli yo‘nalishdagi elektron ta’lim resurslari (ETM)
mavjud variantlar doirasini kengaytirishga yordam beradi. Bu nimani anglatadi? Bu
individual dasturingiz bo‘yicha rivojlanish imkoniyati, rivojlanish «yo‘li». ETM,
darsliklar singari,
muayyan
ta’lim sohalarida haqiqatni o‘zlashtirishning noyob
madaniy vositalaridan biridir” [1].
Elektron resurslar - bu elektron ma'lumotlar (raqamlar, harflar, belgilar yoki
ularning kombinatsiyasi ko'rinishidagi ma'lumotlar), elektron dasturlar (ma'lum
vazifalarni bajaradigan operatorlar yoki kichik dasturlar to'plami,
shu jumladan
ma'lumotlarni qayta ishlash) yoki bitta resursda ushbu turlarning kombinatsiyasi.
"Elektron ta'lim resurslari" -atamasi kompyuter texnologiyalari asosida ishlab
chiqiladigan va ko'paytiriladigan o'quv qo'llanmalarining butun majmuasini
birlashtiradi.
Elektron resurslar quyidagilarni ta’minlab beradi:
• o‘zlashtirish vaqtini qisqartiradi;
• dars tarkibi, vazifalarning aniqligi tufayli o‘quv faoliyatini optimallashtiradi;
• darsda ishtirok etmagan o‘quvchilarning o‘tilgan mavzuni o‘zlashtirmay qolib
ketishlarini oldini oladi;
• xohlovchilarning rivojlanish darajasini oshirish uchun qo‘shimcha materiallar
beradi;
• individual tarzda moslashish, axborotni hissiy idrok etishning har xil turlari
orqali motivatsiyani oshiradi;
• axborot madaniyatini shakllantirish, ta’lim jarayonini boshqarish va tuzatish
imkoniyatlarini yaratish.
Ammo har bir o‘qituvchining amaliy faoliyatida ko‘p sonli bepul elektron ta’lim
manbalariga ega bo‘lishiga qaramay, tayyor resurs har doim ham o‘ylangan
ma’lumotni aks ettirmaydigan vaziyatlar yuzaga keladi. Masalan, o‘qituvchining shu
o‘tilishi kerak bo‘lgan mavzuga oid shaxsiy g‘oyasi bo‘lishi mumkin hamda uni
amalga oshirish uchun oldindan ishlab chiqilgan texnik va dasturiy ta’minot, resurs
mavjud bo‘lmasligi mumkin.
Bunday hollarda, albatta, bunday elektron ta’lim
resursini m
ustaqil ravishda yaratish zarur bo‘ladi hamda o‘qituvchidan uni yaratish
ko‘nikmalari talab qilinadi.
Elektron ta’lim resurslarini yaratishda keng ishlatilib kelinayotgan dasturiy
ta’minotlardan biri “Ispring” dasturi hisoblanadi. Odatda, taqdimotni o‘tkazishga
tayyorlanish jarayonida aksariyat hollarda Microsoft - PowerPoint dasturiy
ta’minotidan foydalaniladi. Ammo bunday taqdimotlar
faqat mazkur mahsulot
formatidagina bo‘lishi mumkin (ppt, pptx). Hozirgi vaqtda internet
texnologiyalarining rivojlanishi v
a o‘z navbatida masofali ta’lim
turining paydo
bo‘lishi natijasida taqdimot fayllarini internet brauzerining o‘zida onlayn ravishda
to‘g‘ridan to‘g‘ri ko‘rish uchun flash (swf) formatida yoki HTML 5 texnologiyasi
asosida yaratilgan fayl bo‘lishi kerak.
Hozirga kelib, PowerPoint dasturida
tayyorlangan taqdimotdan flash-rolik shakllantirish imkoniyatini beruvchi dasturlar
yaratilgan
.[2]
Power Point hamda unda joylashtirilgan iSpring dasturidan foydalanish
o‘quvchilarga quyidagilarga imkon beradi:
• kerakli materiallarni topishda mustaqil ishlash ko‘nikmalarini rivojlantirish;
• kreativlikni rivojlantirish;
• yangi va samarali ish uslubini namoyish etish.
So‘nggi yillarda jamiyat hamda ta’lim sohasini axborotlashtirish, sifatli ta’lim
xizmatlari ko‘rsatish borasida olib borilayotgan keng ko‘lamli
islohotlar, fan va
texnologiyalarning rivojlanishi hamda olimlarimizning axborot texnologiyalaridan
o‘qitish jarayonida foydalanish borasidagi salmoqli ilmiy ishlariga qaramay, ta’limni
axborotlashtirish, elektron ta’lim resurslarini yaratish va qo‘llash
mexanizmi,
texnologiyasini ishlab chiqish va amalga oshirish masalalari juda dolzarb bo’lib
qolmoqda.
