INNOVATIVE DEVELOPMENTS AND RESEARCH IN EDUCATION
International scientific-online conference
307
PAGE
SOBOLEVNI JOYLASHTIRISH TEOREMALARINING AYRIMALI ANALOGLARI
VA ULARNING TATBIQLARI
Karimov Shaxobiddin Tuychiboyevich
Farg`ona davlat universiteti, amaliy matematika va informatika kafedrasi dotsenti,
Jahongirova Jayrona Jo‘rabek qizi
Farg`ona Davlat Universiteti Ⅳ bosqich bakalavriatning “Amaliy matematikla va
informatika” yunalishi talabasi
Annotatsiya: Mazkur maqolada Gilbert fazolaridan biri bo„lgan Sobolev fazosi haqida
asosiy tushunchalar va ma`lumotlar berilib, undagi joylashtirish teoremalarining ayrimali
analoglari va tatbiqlari berilgan.
Kalit so‘zlar:
Maksimum prinspi, Grin formulalari, Sobolev fazosi, joylashtirish
teoremalari, Qismiy yig`ish formulalari, Ko`paytmaning ayrimali differensiallash, Gilbert
fazosi.
KIRISH
Hisoblash usullari zamonaviy matematikaning ajralmas bir qismi xisoblanadi.
Hisoblash usullari ko’pgina amaliyoy masalalarini yechishda, ayniqsa,
modellarni
differensial tenglamalar terminida ifodalanadigan jarayon,
jarayonlarni tanqid
qilishning ajralmas qismi ekanligi ma’lum. Bunday modellarni samarali tadbiq qilish u
yoki bu hisoblash algoritmlarini tanlash va kompyuterda dasturlash usullari bilan
bevosita bog’liq.
IX asrda yashagan buyuk o’zbek matematik olimi Muhammad ibn Muso al –
Xorazmiy hisoblash matematika fanini yaratishga katta hissa qo’shgan.
Chet el
olimlaridan Nyuton, Eyler, Lobachevsky, Gauss kabilar ham bu fanni yaratishga ulkan
hissa qo’shganlar. Matematikada tipik matematik masalalarining yechimlarni
yetarlicha aniqlikda hisoblash imkonini beruvchi metodlar yaratishga va shu maqsadda
hozirgi zamon hisoblash vositalaridan foydalanish yo’llarini
ishlab chiqishga
bag’ishlangan soha hisoblash matematikasi deyiladi. Fanning maqsadi funksional
fazolarda to’plamlarni va ularda aniqlangan operatorlarni yaqinlashtirish hamda hozirgi
zamon hisoblash mashinalari qo’llanadigan sharoitda masalalarni yechish uchun oqilona
va tejashlar algoritm va metodlar ishlab chiqishdan iborat.
