INNOVATIVE DEVELOPMENTS AND RESEARCH IN EDUCATION
International scientific-online conference
155
PAGE
O’ZBEKISTONDA MILLIY LIBOSLARNING ZAMONAVIYLASHISHI.
MILLIY ZAMONAVIY LIBOSLAR
Urinboyeva Gulsevar Shuxrat qizi
Annotatsiya:
Ushbu maqolada yurtimizning milliy liboslari, ularning
zamonaviylashishi, milliy zamonaviy liboslar haqida so’z boradi.
Kalit so’zlar:
Kiyim, kiyim-kechak, an’anaviy, madaniyat, milliy, urf-odatlar,
ijtimoiy munosabatlar, dizayn, ipak
.
Odamning shakl-u shamoyili, bo„y-basti, ko„rinishi, jussasi, tusi, ko„z
qarashlari, ovozi, tarovati, xullas, ichki va tashqi dunyosi u tavallud topgan, unib-
o„sgan va kamolotga yetgan joyga monand bo„ladi. Yetti iqlim kishilari yetti xildir.
Demak, odam o„z vatanining bir zarrasidir. Bizning har birimiz o„z yurtimizning
bir zarrasimiz. Biz qayerda bo„lmaylik, o„zbekligimizni o„z tashqi qiyofamiz,
so„zimiz bilan ifoda etamiz. Shunday ekan, bizning kiyinish madaniyatimiz
ma'naviyatimiz ko„zgusidir. O„zbek xalqining o„tmishdagi kiyim-kechaklari bilan
bog‟liq ma‟lumotlarni arxeologik qazilmalar jarayonida topilgan qadimiy katta
devoriy suratlar, turli buyumlarga tushirilgan tasvirlar, o„rta asrlardagi kitob
miniatyuralari beradi. O„rta asrlarga oid miniatyuralar o„zbek kiyimlarining o„ziga
xos uslubi, ya‟ni tipi shakllanganligi va ular keyingi davrgacha saqlanganligini
ko„rsatuvchi noyob namunalardir. Xalqning kiyim-kechaklaridagi o„zgarishlar,
asosan, XX asr boshlarida sezilarli ravishda namoyon bo„ladi va undagi
transformasiya, asosan, shaharlarda ochiq ko„zga tashlanadi. An‟anaviy o„zbek
libosi asosan, ustki ko„ylak, ishton va chopondan, boshga do„ppi, oyoqqa mahsi-
kalish yoki etikdan iborat bo„lgan. Erkak-ayol va bolalar kiyimlari bichimining
deyarli bir xilligi ularning qadimiyligidan darak beradi. Bunday liboslar oddiy
usulda, ba‟zan qaychisiz va ulgusiz, yaxlit matodan yirtib tikilgan. Bir parcha
gazlamani 2 ga buklab yelka tomoniga ko„ndalangga 2 yeng bilan bir parcha to„rt
burchak xishtak (qo„ltig„iga solingan)ni tikib qo„yilavergan. Erkaklarning an‟anaviy
yaktak ko„ylagi uzunligi tizzagacha, ayollar va qizlarniki to„pig„igacha bo„lgan.
Farg„ona vodiysida yaktak xildagi erkaklar ko„ylagining qiyiq joyi vertikaliga
(yirmochi) belgacha etsa, yana bir turining yirmochisi gorizontal holda bir egnidan
ikkinchisiga qiyib cho„zilgan. Har ikki turda ham uzunasiga yoqa o„rnatilgan.
O‟zbekiston mustaqillikka erishgach, unutilayozgan qadimgi milliy
an'analarimizni, qadriyatlarimizni tiklashga imkon tug'ildi. O'zbek milliy kiyimlari
xalqimiz tarixi bilan uzviy bog'liq bo'lib, u moddiy-ma'naviy yodgorliklar ichida
xalqlarning milliy o'ziga xosligini aks ettirib, etnik belgilari bilan ajralib turadi.
Milliy kiyimlarda, biron-bir el-elat tarixiga borib taqaladigan an'analar, ijtimoiy
|
