|
Innovatsiya va intergatsiyaBog'liq Р. Мавлонова1-variant
. O'qituvchi «to'g'ri va notow
g‘ri» so'zlarni tarqatib, o'quv-
chilarni juft yoki kichik guruhlarga bo‘lib, mustaqil ravishda kulgili
hikoya yoki fantastik qissa tuzishni taklif qiladi.
2-variant
. Uvga vazifa beriladi.
4-bosqich. O ’quvchilar ishlari o'qiladi. O'qituvchi o'quvchilar yorda-
mida natijalarni jamlaydi, shu tarzda xatolar ustida ishlashni tugatadi.
Darslarda teskari ertaklardan foydalanish usullari
147
1-bosqich. O'qituvchi doskaga dars mavzusiga bogiiq b o ig an
a s o s i y
so'zlar va tushunchalarning ro'yxatini yozadi.
2-bosqich. O'qituvchi o'quvchilarga hamma biladigan ertakni
tanlashni taklif qiladi. ianlangan ertak asosida o'qituvchi o'quvchilar
yordamida qanday qilib bosh qahramonlarning paydo boiishini,
ularning harakatlari va asosiy sujetda b o igan sarguzashtlar ketma-
ketligini aks ettiruvchi chizmani tuzish mumkinligini namoyish qiladi.
3-bosqich. O'qituvchi qanday usullar yordamida ertakning «avra-
astarini» ag'darish. yaiii bosh qahramonlarning joylarini almashtirish,
ularning harakatlarini o'zgartirish va shu kabilarning mumkinligini
o'quvchilarga ko'rsatadi.
4-bosqich. O'qituvchi o'quvchilar bilan birgalikda «yangi ertak
ning» sxemasini tuzishni taklif qiladi. u yerda dars mavzusiga bogiiq
tushunchalar muhim rol o4 navdi.
5-bosqich. O'qituvchi birgalikda, juft-juft b o lib yoki kichkina
guruh bo'lib og'zaki yoki yozma hikoya - o'qish ertagini tuzishni taklif
qiladi.
Xulosa
1. Xato metodi yangi fikrni yuzaga keltiradi, yangi hikoyaning
konturini moijallaydi.
2. «Teskari ertaklar» metodini biror ertakning bir elementiga yoki
hamma elementlariga qoilash mumkin, qisman yangi yoki butunlay
yangi hikoya bo'lib chiqishi aynan shunga bogiiq.
3. Birinchi va ikkinchi sinflarda ertaklarni yaratish ikkinchi bosqich
asosida boladi. ya’ni tanlangan ertak «kadrlarga ajratiladi» va asosiy
sujetning sxemasi tuziladi. u sujetga dars mavzusiga b o g iiq b oig an
asosiy so'zlar va tushunchalar kiritiladi hamda shu asosda ertakning
o’zgartirilgan shakli y uzaga keladi.
4. Uchinchi va to’rtinchi sinflarda o'quvchilar hikovalar tuzishning
har xil
usullarini o'zlashtirganlaridan keyin bosqichma-bosqich
koi'satmada tasvirlangan hamma muolajalardan foydalanishi mumkin.
Variantlardan biri quyidagicha bolishi mumkin: o'quvchilar mustaqil
o'quv materialini o'qishadi va asosiy tushunchalar, yangi va notanish
so'zlarni ajratib, bilgan ertakni qismlarga bo’ladilar. «teskari» ertakning
sxemasini tuzadilar va unga yangi m aiumotlarni kiritadilar, yozadilar
va aytib beradilar.
148
|
| |
