Klaviaturada foydalanuvchi tomonidan ma’lumotlarni kompyuterga kiritishga
mo`ljallangan qurilmadir. IBM PS XT kompyuterlarida 83 ta tugmachali klaviatura IBM PS AT
101 tugmachali klaviaturalar mavjud. Hozirda, asosan 101, 105 tugmachaliklari chiqariladi.
Klaviaturadagi tugmachalarni bajaradigan vazifaga qarab quyidagi bo`lakka bo`lamiz.
1. Alfavit – raqamli , maxsus belgilar kiritiladigan klavishalar (tugmachalar) ( probel,
0-9 bo`lgan sonlar , lotin xarflar A - Z , kirill xarflari , A – YA , xizmatchi simvollar va x.k.)
2. Funksional klavishalar F1- F12 3.
Xizmatchi klavishlar ENTER, EXC, yo`nalish
tugmachalari. TAB, LEFT, Up , DOWN, RIGHT, PgUp, PgDn,
4 . Yordamchi klaviatura. Ayrim xizmatchi klavishalarni ko`rib chiqamiz. ENTER –
satr kiritilishi tugaganligini bildiradi; EXC – (inglizcha qochish) buyruqni bekor qilish ,
dasturdan
chiqish uchun foydalaniladi; HOME – kursorni qator boshiga qo`yadi. END -
kursorni qator oxiriga qo`yadi PgUp – matnni orqaga varaqlaydi. PgDn - matnni oldinga
varaqlaydi. Delete [ Del ] – kursor ko`rsatayotgan belgini olib tashlash. Ins [ Insert ] – simvol
kiritayotgan
vaqtida bosilsa , kursor ko`rsatayotgan pozitsiyadagi mavjud simvol o`rniga
yangisi uriladi. Agar mazkur klavish bosilmasa, bor simvol bir pozitsiyaga, o`ngga surilib
oraga yangi simvol kiritiladi. Baskspace – kursordan chapdagi belgini o`chiradi. Print Screen
– ekrandagi tasvirni qog`ozga
printer orqali bosib chiqaradi, undan tashqari faylga va
Windows buferiga nusxa ko`chirishga xizmat qiladi. [ Break ] – programma ishini to`xtatadi.
[ Scroll Lock ] – blokirovka rejimi surishni saqlaydi. Kursor ekranga o`z xolatini
mustaxkamlash ishini bajaradi. Tab – matnlar bilan ishlanayotganda
keyingi qator
navbatdagi maxsus ko`rsatilgan nuqtaga (pozitsiyaga) suradi (o`ngga – chapga). Ctrl
(boshqarish) + Alt (o`zgartiruvchi) + Shift (surish ) – boshqa tugmachalarning vazifalarini
o`zgartirish uchun ishlatiladi. Numlock – bosilsa raqamlar kiritish,
aks holda kursorni
boshqaruvini klavishlar vazifasini o`taydi. [ Caps Lock ] – bosma xarflarni kiritish yana
bossangiz yozma (kichik) xarflarga o`tish mumkin. [ Shift] + [Ctrl] – alfavitni o`zgartirishimiz
mumkin. [Ctrl]+[Alt]+[Del] – baravariga bosilsa, kompyuter qayta yuklanadi. [Ctrl] + [Break]
– bajarilayotgan programma yoki buyruq tugatilishini ta’minlaydi. Kursor – bu o`chib yonib
turadigan vertikal chiziqcha. Agar shu chiziqcha ekranda ko`rinsa, demak, siz alfavit raqamli
axborotlarni kiritishingiz mumkin. Grafik holatda esa kursor o`z ko`rinishini o`zgartirishi
mumkin.
